Danıştay 8. Daire 2018/3443 Esas 2022/3602 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3443
Karar No : 2022/3602

DAVACI : ... Makina İnşaat Telekominikasyon ve Ziraat Ürünleri Tavukçuluk Sanayi Ticaret Limited Şirketi
DAVALI : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1- Mersin İli, Akdeniz İlçesi, .. ve ... Mahalleleri, ... Mevkii içerisinde davacı şirkete ait taşınmaz üzerinde bitkisel organik sertifikalı zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının 3573 sayılı Zeytincilik Kanunu kapsamında olmadığına ilişkin Mersin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işlem ile,
2- Bu işlemin dayanağı olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Orman Bakanlığı) 08.06.2011 tarihli ve 2961 sayılı Talimatname'nin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Talimatın üst hukuk normlarına aykırı olduğu ve mülga olduğu, toprak mülkiyeti kime ait olursa olsun zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının bulunduğu yerin 3573 sayılı Koruma Kanununa tabi olduğu, söz konusu ifadenin toprak mülkiyetinin orman işletmesine ait olduğu, korunacağı ve tapusunun verilemeyeceğiyle ilgili olup ağaçlarla ilgili olmadığı, 3573 sayılı Kanunun 20. maddesinde “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif gelişmesine mani olacak kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılamaz ve işletilemez. Bu alanlarda yapılacak zeytinyağı fabrikaları ile küçük ölçekli tarımsal sanayi işletmeleri yapımı ve işletilmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine bağlıdır.” hükmünün yer aldığı, Yasanın bu açık hükmüne ragmen Tarım Bakanlığı yetkililerinin bu kanun hükümlerini orman alanları içerisinde kalan ve doğal yetişen veya yetiştirilen zeytin ve keçiboynuzu varlığı olan mevcut ağaçlara uygulatmadığı ve bu varlığı yok saymakta olduğundan ağır mağduriyet yaşadıkları öne sürülerek dava konusu işlemlerin iptali istenilmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI
... Bakanlığı'nın Savunması : Davaya konu alanın orman sınırları içinde kaldığı, davacı tarafından 49 yıllığına kiralandığı, imar ve ihyasının yapılmadığı anlaşıldığından 3573 sayılı Kanun kapsamın dışında kaldığı açık olup tesis edilen işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu savunulmaktadır.

... Valiliği'nin Savunması : Dava dilekçesinde söz edilen mülga hükmün lafzının talimat için değil davalı Bakanlığın isim değişikliğine ilişkin olduğu, talimatın ülke çapında uygulama birliği sağlamasına yönelik olarak tesis edildiği, 3573 sayılı Kanun ve Yönetmeliğinde zeytinlik alanlarının tanımının yapıldığı ve mevzuatta bu alanların tanımlamasının yapılırken hükmün “orman sınırları dışında kalan” şeklinde başladığından, orman sınırları içinde kalan alan ile ilgili iş ve işlemlerin Orman Kanunu ve ilgili mevzuatına göre yürütüleceğinden zeytinciliğe ilişkin mevzuatın uygulama alanı bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savununlmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava, Mersin İli, Akdeniz İlçesi, ... ve ... Mahalleleri, ... Mevkiinde yer alan, 133 hektarlık taşınmaz üzerinde bitkisel organik sertifikalı, ÇKS’li (çiftçi kayıt sistemi) zeytin ve keçiboynuzu (harnup) üretim faaliyetinde bulunulduğundan bahisle keçiboynuzu ve zeytin ağaçlarının, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanuna tabi olup olmadığına yönelik olarak yapılan 31/07/2017 günlü başvurunun, belirtilen alanın, özel ağaçlandırma izni verilen alan olması nedeniyle 3573 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığına ilişkin Mersin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün ... gün ve ... sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı) 08/06/2011 gün ve 2961 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun 2. maddesinde; Orman sınırları dışında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yabani zeytinlik, Antep fıstığı ve harnupluklar ve her nevi sakız nevileri ile orman sınırları dışında olup da 17/10/1983 tarih ve 2924 sayılı Kanun kapsamında bulunmayan zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilikler Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilip haritalanacağı belirtilmiş, aynı Kanunun 3. maddesinde de; ''Yukarıdaki madde gereğince tespit edilen alanlar yerel koşullar dikkate alınmak suretiyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre en az 25 dönümlük parseller halinde parsellenir ve bilinen araçlarla ilan edilir. Bu alanlarda yabani zeytin, fıstıklık ve harnupluk ile sakız nevileri olan menengiç, buttum, yabani sakız, Filistin sakızı ağaçlarını aşılayıp yetiştirecekler ile zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanlarda gerekli temizlemeyi yapıp zeytin dikim alanları meydana getirecekler, dilekçe ile arazinin bulunduğu en büyük mülki amire başvururlar. Başvuranlar arasında Bakanlıkça belirlenecek esas ve öncelik sırasına göre seçilen kişilerden, bu işlemleri yerine getireceklerine dair bir yükümlülük belgesi alınır. Fidan dikecek olanlara devletçe maliyet bedeli üzerinden zeytin fidanı sağlanır.
Beş yıl süre ile taşınmazın gayesine uygun olarak kullanıldığı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilenlere mahallin en büyük mülki amiri tarafından tapuları devredilir. ...'' kuralına yer verilmiştir.
Anılan Kanun hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere orman sınırları dışında bulunan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki zeytin, Antep fıstığı, harnup ve her nevi sakız yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanlar 3573 sayılı Kanun kapsamında tahsis işlemlerine konu edilebilmektedir.
Dava Konusu edilen, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı) ilgili valiliklere dağıtımı yapılan 08/06/2011 gün ve 2961 sayılı Uygulama Talimatının, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ve değişiklikleri ile ilgili Yönetmelik hükümleri uyarınca uygulamada karşılaşılabilecek duraksamaları gidermeye ve birlikteliği sağlamaya yönelik olarak çıkartıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu Talimatta Orman sınırları dışında kalan ve bir dekar alanda en az 10 adet kültür çeşidi veya yabani zeytin bitkisinin bulunduğu alanın zeytinlik sahası olarak tanımlanacağı belirtilmiştir. Anılan belirlemenin 3573 sayılı Kanun hükümlerine uygun olduğu; Talimatta ayrıca konuyla ilgili uygulanması gereken diğer Kanunların ilgili maddelerinin hatırlatıldığı görülmektedir.
Bu manada Dava konusu Talimatın Bakanlığa verilen görev ve yetki çerçevesinde hazırlandığı, ilgili mevzuata aykırı ya da onu aşan herhangi bir hüküm içermediği anlaşılmaktadır.
Dava konusu bireysel işleme gelince:
Dava konusu Mersin İli, Akdeniz İlçesi, ... ve ... Mahalleleri... Mevkiinde kalan taşınmaz, ... tarih ve ... sayılı olur ile davacı Şirkete, söz konusu alanın taahhüt senedinde belirtilen yazılı koşullar, diğer kanun hükümlerinin saklı kalması ve ormanlık sahada izne konu edilebilecek türlere uygun uygulama projesi yaptırılması kaydıyla 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince özel ağaçlandırma yapılması için 49 yıl süreli izin verilmiştir.
Yine dava dosyasında bulunan Mersin Orman Bölge Müdürlüğü, Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürlüğünün ... günlü ve ... sayılı yazısında da belirtildiği üzere talep konusu yerin, orman sayılan alanda kaldığı ifade edilmiştir.
Orman sınırları içerisinde kalan alanlarda Orman Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca işlem yapılacağı konusunda her hangi bir duraksama bulunmamaktadır. Buna göre bakılan uyuşmazlıkta, söz konusu alanın orman sınırları içerisinde kalması nedeniyle 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun hükümlerinin uygulanmayacağı bu manada taşınmaz üzerindeki zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının bu Kanun kapsamında olmadığı yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Mersin İli, Akdeniz İlçesi, ... ve ... Mahalleleri, ... Mevkiinde yer alan ve orman sayılan alanda kalan 133 hektarlık taşınmazın imar ve ihya amacıyla 2010 yılında davacı tarafından 49 yıllığına kiralandığı, üzerinde bitkisel organik sertifikalı, ÇKS’li (çiftçi kayıt sistemi) zeytin ve keçiboynuzu (harnup) üretim faaliyetinde bulunulduğundan bahisle keçiboynuzu ve zeytin ağaçlarının, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanuna tabi olup olmadığına yönelik olarak yapılan 31/07/2017 günlü başvurunun, belirtilen alanın, 3573 sayılı Kanun ve Yönetmeliğinin 2. maddesi ve mülga Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim Ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 8/11/2011 tarihli Talimatının 1. maddesinde “orman sınırları dışında kalan ve 1 dekar alanda en az 10 adet kültür çeşidi veya yabani zeytin bitkisinin bulunduğu alan, zeytinlik saha olarak tanımlanmaktadır.” denildiği, davacı tarafa özel ağaçlandırma izni verilen alanların Orman Genel Müdürlüğü’nün yazısında orman alanında kaldığı bildirildiğinden 3573 sayılı Zeytincilik Kanunu kapsamında taşınmaz üzerindeki zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının zeytincilik kanunu kapsamına tabi olmadığı özel ağaçlandırma izni verilen alan olması nedeniyle 3573 sayılı Kanun kapsamında bulunmadığına ilişkin Mersin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün ... gün ve ... sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Orman Bakanlığı) ... gün ve ... sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule dair itirazları kabul edilmemiştir.

ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun 2. maddesinde; Orman sınırları dışında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yabani zeytinlik, Antep fıstığı ve harnupluklar ve her nevi sakız nevileri ile orman sınırları dışında olup da 17/10/1983 tarih ve 2924 sayılı Kanun kapsamında bulunmayan zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilikler Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilip haritalanacağı belirtilmiş, aynı Kanunun 3. maddesinde de; ''Yukarıdaki madde gereğince tespit edilen alanlar yerel koşullar dikkate alınmak suretiyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenecek esaslara göre en az 25 dönümlük parseller halinde parsellenir ve bilinen araçlarla ilan edilir. Bu alanlarda yabani zeytin, fıstıklık ve harnupluk ile sakız nevileri olan menengiç, buttum, yabani sakız, Filistin sakızı ağaçlarını aşılayıp yetiştirecekler ile zeytin yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanlarda gerekli temizlemeyi yapıp zeytin dikim alanları meydana getirecekler, dilekçe ile arazinin bulunduğu en büyük mülki amire başvururlar. Başvuranlar arasında Bakanlıkça belirlenecek esas ve öncelik sırasına göre seçilen kişilerden, bu işlemleri yerine getireceklerine dair bir yükümlülük belgesi alınır. Fidan dikecek olanlara devletçe maliyet bedeli üzerinden zeytin fidanı sağlanır.
Beş yıl süre ile taşınmazın gayesine uygun olarak kullanıldığı Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilenlere mahallin en büyük mülki amiri tarafından tapuları devredilir. ...'' kuralına yer verilmiştir.
03.04.2012 tarih ve 28253 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesi ile, 03/04/1996 tarihli ve 22600 sayılı Resmî Gazete`de yayımlanan Zeytinciliğin Islahı Yabanilerinin Aşılattırılmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde "Zeytinlik Saha: Orman sınırları dışında bulunan ve Devletin hüküm ve tasarrufunda olan yabani zeytinlik, antepfıstığı ve harnupluklar ve her nevi sakız çeşitleri veya şahıs arazisi olan tapuda bu şekilde kayıtlı sahalar ile orman sınırları dışında olup da 17/10/1983 tarihli ve 2924 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında bulunmayan zeytin yetiştirmeye elverişli makilik ve fundalıklardan oluşan en az 25 dekarlık alan,” olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Orman Bakanlığı) 08.06.2011 tarihli ve 2961 sayılı Talimatname'nin iptali istemi yönünden;
Kanun hükümleri ile çeşitli idarelere mevzuat hükümlerinin somut olaya uygulanması konusunda yol göstermek veya mevzuat hükümlerini aydınlatmak/açıklamak amacıyla talimatname çıkarma yetkisi verilmiştir. İdarelerce çıkarılan talimatname ise çıkarılma amacına uygun olacak şekilde kanun ve yönetmeliklere uygun olarak düzenlenmesi gerekir. Mevzuat hükümlerine aykırı veya bu hükümleri genişletici şekilde talimatname çıkarılamaz.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; orman sınırları dışında bulunan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki zeytin, Antep fıstığı, harnup ve her nevi sakız yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanların zeytinlik alan olarak kabul edilerek 3573 sayılı Kanun kapsamında tahsis işlemlerine konu edilebileceği anlaşılmıştır.
Dava konusu edilen Talimatnamede ise; Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğünce; Orman sınırları dışında kalan ve bir dekar alanda en az 10 adet kültür çeşidi veya yabani zeytin bitkisinin bulunduğu alanın, zeytinlik saha olarak tanımlandığı belirtilmiştir.
Bu durumda yukarıda anılan mevzuat hükümleri kapsamında değerlendirildiğinde; dava konusu edilen Talimatın 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun ve değişiklikleri ile ilgili Yönetmelik hükümlerinin somut olaya uygulanmasında açıklayıcı nitelikte uygulama birliği sağlamak amacıyla üst hukuk normlarına uygun olarak Bakanlığa verilen görev ve yetki çerçevesinde düzenlediği görüldüğünden dava konusu Talimatın hukuka uygun olduğu anlaşılmıştır.
Dava konusu Mersin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işlem yönünden ise;
Dava dosyasında bulunan Mersin Orman Bölge Müdürlüğü, Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürlüğünün ... günlü ve ... sayılı yazısında da belirtildiği üzere talep konusu yerin, orman sayılan alanda kaldığı belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca orman sınırları dışında kalan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki zeytin, Antep fıstığı, harnup ve her nevi sakız yetiştirmeye elverişli fundalık ve makilik alanların zeytinlik saha olduğu açıkça tanımlanmıştır. Bu durumda uyuşmazlıkta, söz konusu alanın orman sınırları içerisinde kalması nedeniyle 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunun hükümlerinin uygulanmayacağı bu manada taşınmaz üzerindeki zeytin ve keçiboynuzu ağaçlarının bu Kanun kapsamında olmadığı yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının (Tarım ve Orman Bakanlığı) 08.06.2011 tarihli ve 2961 sayılı Talimatname yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Mersin Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nün ... tarih ve .. sayılı işlem yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
31/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.