Danıştay 8. Daire 2022/2855 Esas 2022/3566 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/2855
Karar No : 2022/3566

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem : Dava, Marmaraereğlisi ilçesi, ... Mahallesi, ... Sokak ile ... Caddesinin kesiştiği kamuya terkli ... sayılı parsel üzerinde bulunan ve Yeniçiftlik Belediye Başkanlığı'nın ... tarih ve... sayılı Encümen kararı ile kurulan ... Taksi Durağındaki durak hakkına istinaden T plaka tescil işlemlerinin yapılması istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı UKOME kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararda; "Olayda; Yeniçiftlik Belediyesi belediye encümenin ... tarihli ... sayılı ve ... tarih ve ... sayılı kararları ile .. Mahallesi, ... Sokak ile ... Caddesinin kesiştiği kamuya terkli ... sayılı parsel üzerine taksi durağı kurulmasına karar verilerek taksi durağında davacı dahil 14 kişiye taksi hattı verildiği görülmüş ise de; ortada ticari bir plakanın bulunmadığı, (T) plakanın olması durumunda bile plaka verilmesine esas olan işlemlerin hukuka aykırı olması nedeniyle davacıya her hangi bir hak sağlamayacağı, Belediye encümeni kararları ile kurulmasına karar verilen taksi durağında kim ya da kimlerin çalışması gerektiğine ancak eşitlik, şeffaflık ve rekabet ilkeleri gözetilerek mer'i mevzuatta öngörülen usul ve esaslara göre ihale yöntemi ile karar verilmesi gerektiği açık olduğundan usulüne uygun olmayan yöntemle elde edilen durak hakkına dayanılarak "taksi hattı İçin (T) plaka ve ruhsat alarak faaliyete geçme" istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan; 30.03.2014 tarihinde yapılan ilk mahalli idareler genel seçimi sonrası 6360 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle Tekirdağ Büyükşehir Belediyesinin kurulması üzerine, ulaşıma ilişkin yetkiler UKOME'ye geçmiş olup, söz konusu tarih öncesinde edinilen taşımacılık hakları, Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin 29. maddesi uyarınca koruma altına alınmış ise de, söz konusu korumanın UKOME kurulmadan önce fiilen ticari taksicilik işi ile iştigal edenleri kapsaması gerektiği, davacının ise hak iddiasının Yeniçiftlik Belediyesi Enücmen kararına dayandığı, Tekirdağ Büyükşehir Belediyesinin kurulmasından sonra davacı tarafından imzalanmış başvuru dilekçesine kadar geçen süre içerisinde ticari olarak taksicilik faliyeti ile iştigal etmediği ve Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisinin 13.10.2015 tarihli kararıyla kabul edilen, Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Ticari Taksi (T Plaka) ve Taksi Durakları Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğinin; "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, "T Plaka": ... sayılı İl Trafik Komisyon kararında Trafik Tescil Şube Müdürlüklerince şehir içi olarak tescil edilen tasnifli plaka olarak tanımladığı, dolayısı ile Tekirdağ İlinde 1997 yılından itibaren (T) plakalı taksiler ile taşımacılık faliyetinin yapıldığı, davacının ise, durak hakkını elde ettiğini iddia ettiği işlem ile (T) plaka talebi arasında fiilen çalışmadığı, Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği'nin 29. maddesinin sağladığı korumadan hiç bir zaman taksicilik yapmamış veya kendi rızası ile taksicilik yapmaktan vazgeçmiş olanların faydalanamayacağı, aksinin kabulünün kamu hizmetinin devamlılığı ve sürekliliği prensibine aykırılık teşkil edeceği, UKOME kurulmadan önce durak hakkı sahibi olan ve fiilen taksicilik yapmayan kişilere sırf durak hakkı sahibi olduklarından bahisle T plaka sahibi olma yolunun açılmasının, bu hakkı usulüne uygun yöntemlerle ve hizmete katılma bedeli ödeyerek elde edenler aleyhine eşitliği bozacağı, hizmetin ifası için verilen ticari plakaların yatırım aracı olarak kullanılmasına sebep olacağı, bu nedenle kamu hizmeti olan ulaşım hizmetinin devamlılığına olumsuz etkilerinin olacağı değerlendirildiğinden; ... sayılı İl Trafik Komisyon kararı uyarınca; 1997 yılından itibaren Tekirdağ ilinde T plaka uygulamasının olduğu, davacının T plakasının olmadığı gibi gerek başvuru gerekse işlem tarihine kadar ticari olarak taksicilik faliyeti ile iştigal etmediğinin görüldüğü, davacının hak iddiasının sadece yasaya aykırı olarak verilen encümen kararına dayandığı, dava konusu olayda karar alma yetkisinin ise Belediye Meclisinde olduğu bu nedenle yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan nedenlerle davacının kazanılmış hakkından bahsedilemeyeceği değerledirilmekle işlemde bu yönüyle de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır." gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, istinaf mahkemesi kararının hukuka aykırı olduğu belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz başvurusunun reddine karar verilemesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "İstinaf" başlıklı 45. maddesinde, "1) İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde istinaf yoluna başvurulabilir.
3) Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir.
6) Bölge idare mahkemelerinin 46 ncı maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un "Temyiz" başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, "Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları" hakkında verilen kararların Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; İdare Mahkemelerinin tek hakim sınırı dışında kalan bütün kararlarına karşı mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine istinaf başvurusunda bulunulabileceği, bölge idare mahkemesince istinaf incelemesi üzerine verilen kararlara karşı ise sadece 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesinde yer alan konular ile sınırlı olarak Danıştay'a temyiz başvurusunda bulunulabileceği, bölge idare mahkemelerince istinaf incelemesi üzerine verilen ve 46. madde kapsamı dışında olan kararların ise kesin nitelikte olduğu görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; Yeniçiftlik Belediyesi belediye encümenin ... tarihli ... sayılı ve ... tarih ve ... sayılı kararları ile ... Mahallesi, ... Sokak ile ... Caddesinin kesiştiği kamuya terkli ... sayılı parsel üzerine taksi durağı kurulmasına karar verilerek taksi durağında davacı dahil 14 kişiye taksi hattı verildiği, ancak ortada ticari bir plakanın bulunmadığı, Belediye encümeni kararları ile kurulmasına karar verilen taksi durağında kim ya da kimlerin çalışması gerektiğine ancak eşitlik, şeffaflık ve rekabet ilkeleri gözetilerek mer'i mevzuatta öngörülen usul ve esaslara göre ihale yöntemi ile karar verilmesi gerektiği, usulüne uygun olmayan yöntemle elde edilen durak hakkına dayanılarak "taksi hattı İçin (T) plaka ve ruhsat alarak faaliyete geçme" istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlem göz önüne alındığında, davacının hali hazırda devam eden bir ticari faaliyetinin bulunmadığı, bahse konu işlemin süregelen bir ticari faaliyeti süresiz sona erdiren bir işlem olarak değerlendirilemeyeceği ve 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde düzenlenen "bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları" kapsamına girmeyeceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, temyiz istemine esas teşkil eden kararın, Bölge İdare Mahkemesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesi uyarınca temyiz yolu açık olmayan "kesin" kararlarından olduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin incelenmesine yasal olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1- TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2- Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
Kesin olarak, 31/05/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava, Marmaraereğlisi ilçesi, ... Mahallesi, ... Sokak ile ... Caddesinin kesiştiği kamuya terkli ... sayılı parsel üzerinde bulunan ve Yeniçiftlik Belediye Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı Encümen kararı ile kurulan ... Taksi Durağındaki durak hakkına istinaden T plaka tescil işlemlerinin yapılması istemiyle davacı tarafından yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı UKOME kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanun'un "Temyiz" başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, "Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları" hakkında verilen kararların Danıştay'da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebileceği kurala bağlanmıştır.
Uyuşmazlığın, ... tarihli ve ... sayılı başvuru ile Marmaraereğlisi ... Mahallesi ... Sokak ile ... Caddesinin kesiştiği kamuya terkli ... sayılı parsel üzerinde bulunan ve Yeniçiftlik Belediye Başkanlığının .. tarihli ve ... sayılı Encümen kararı ile kurulan ... Taksi Durağındaki durak hakkına istinaden T Plaka tescil işlemlerinin yapılmasına dair müracaatın reddine dair işlemden kaynaklandığı, dava konusu işlem nedeniyle davacının taksicilik yapma hakkının ortadan kalktığı ve ticari faaliyetin engellendiği açıktır.
Buna göre, uyuşmazlıkta esas yönünden değerlendirme yapılarak verilen İdare Mahkemesi kararı üzerine alınan temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının 2577 sayılı kanunun 46/1-d bendi gereğince temyize tabi kararlardan olduğu düşüncesiyle, davacının temyiz isteminin değerlendirilerek uyuşmazlığın esası hakkında bir karar verilmesi gerektiği görüşü ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.