Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/6213 Esas 2022/11198 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada İstanbul 8. İş ile İzmir 2. İş Mahkemeleri'nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, icra takip dosyası nedeniyle ödenmek zorunda kalınan 11.915,81-USD’nin tahsili ile tazminat istemine ilişkindir.
İstanbul 8. İş Mahkemesi'nce, iş mahkemelerinde yetki hususunun kamu düzeninden olduğu ve re'sen gözetilebileceği, iş mahkemelerinde açılacak davaların davalının yerleşim yeri veya işin yapıldığı yer mahkemesinde açılabileceği, davalının yerleşim yerinin Konak/İzmir adresi olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İzmir 2. İş Mahkemesi'nce ise, davacının çalıştığı gemiye ait seferlerin davacı şirketin merkezinin bulunduğu İstanbul ilinden yönetildiği, hem İş Mahkemeleri Kanunu hem de Deniz İş Kanunu uyarınca İstanbul İş Mahkemeleri’nin davayı görmeye yetkili olduğu, davacıya tanınan seçimlik hakkın işin yapıldığı seferlerin yönetildiği yer mahkemesinden yana kullanıldığı, davalı tarafından herhangi bir yetki itirazı ileri sürülmediği, ayrıca dava icra takibi nedeniyle ödemek zorunda kalınan tutarın iadesine ilişkin geri alım davası olduğundan İİK'nın 72/son maddesi uyarınca icra takibinin yapıldığı ve paranın ödendiği icra dairesinin bulunduğu İstanbul Mahkemeleri’nin yetkili olduğunun açık olduğu, genel yetkili mahkeme olan davalının ikametgahı mahkemesi ile icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi arasında dava açılırken davacıya seçme hakkı tanındığı, davacı da seçimini icra takibinin yapıldığı ve paranın ödendiği yer mahkemesinden yana kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca iş mahkemeleri; 5953 sayılı Kanun’a tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanun’a tabi gemiadamları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’na veya 11/1/2011 tarih ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun ikinci kısmının altıncı bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına, idari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanun’un geçici 4. maddesi kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş Kurumu’nun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklara, diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 6. maddesi, “İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.” düzenlemesini içermektedir. Benzer düzenleme, mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesinde ve 5521 sayılı Yasa’da sarahat bulmayan hallerde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na gönderme yapan 15. maddesinde de mevcuttur.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca “deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar” hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz. Deniz taşıma işlerinde çalışanlar 854 sayılı Deniz İş Kanunu'na tabidir. Ancak hava taşıma işlerinde çalışanlar için özel bir düzenleme yapılmadığından Borçlar Kanunu genel hükümleri uygulanmaktadır.
854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 1. maddesine göre “Bu kanun denizlerde, göllerde ve akarsularda Türk Bayrağını taşıyan ve yüz ve daha yukarı grostonilatoluk gemilerde bir hizmet akti ile çalışan gemi adamları ve bunların işverenleri hakkında uygulanır” denilerek, adı geçen Kanun’un kapsamı belirlenmiştir. Gemiler aracılığı ile yapılan deniz taşıma işleri ayrı bir yasaya tabi olduğundan, 4857 sayılı Yasa'nın kapsamı dışında bırakılmıştır. Gemi yabancı ülke bayrağı taşıyor veya gemi Türk bayraklı olsa dahi yüz grostonilatoluk değilse bu gemide çalışanlar hakkında Deniz İş Kanunu uygulanamaz.
Dosya kapsamından, geminin yabancı ülke bayrağı taşıdığının anlaşıldığı, İstanbul 3. İcra Müdürlüğü’nün 2018/10341 Esas sayılı dosyasına ödenen bedelin iadesinin istendiği, dava dilekçesinde belirtilen tazminat istemine konu iş ve işlemlerin İstanbul’da gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle uyuşmazlığın İstanbul 8. İş Mahkemesi'nce görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince İstanbul 8. İş Mahkemesi'nin, YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 20/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.