Danıştay 2. Daire 2021/14013 Esas 2022/3132 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/14013
Karar No : 2022/3132

KARŞILIKLI TEMYİZ İSTEMİNDE BULUNANLAR:
1- (DAVACI) : ...Denizcilik Tur. İnş. Loj. Taş. San. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

2- (DAVALI) : ...Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince verilen ...günlü, E:..., K:...sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Muğla ili, Marmaris ilçesi, ...Mahallesi, Bük mevkiinde, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 18.700,00 m² yüzölçümlü taşınmazın 10.576,87 m2'sinin yat-tekne çekek yeri yapılmak suretiyle, 02/04/2011-02/05/2013 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiğinden bahisle 579.439,00 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin ...günlü, ...sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti : ...İdare Mahkemesinin ...günlü, E:..., K:...sayılı kararıyla; dosyadaki bilgi, belge ve 09/07/2018 günlü, bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde, işgal sebebiyle tahakkuk ettirilmesi gereken ecrimisil bedelinin 392.807,97 TL olacağı, bu itibarla dava konusu işlemin 392.807,97 TL'lik kısmında hukuka aykırılık kalan kısmında ise hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davanın 392.438,60 TL'ye ilişkin kısmının reddine, dava konusu işlemin 186.631,03 TL'lik kısmının ise iptaline hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; olayda, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi ve dava konusu dönemde ne kadarlık alanın işgal edildiğinin tespiti amacıyla mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen 04/10/2019 günlü rapora göre 9.596,87 m²'lik kısmının davacı tarafından işgal edildiği anlaşılmış olup ecrimisil miktarının 356.340,20 TL olarak hesaplanmış olması karşısında, dava konusu işlemin belirtilen tutardaki kısmında hukuka aykırılık, bu miktarı aşan 223.098,80-TL kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine, davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile, ...İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına, uyuşmazlık konusu 579.439,00 TL ecrimisil ihbarnamesinin 223.098,80 TL'lik kısmının iptaline, davanın 356.340,20 TL'lik kısmı yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; ecrimisile konu alanda yapılaşmanın bulunmadığı, kiralama taleplerinin yerine getirilmediği ve bilirkişi raporunda emsal alınan taşınmazın uygun olmadığı ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; davacı ile idareleri arasında herhangi bir kiralama veya kullanma izni sözleşmesinin mevcut olmadığı, bu nedenle davacının fuzuli şagil olduğu ve tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN CEVABI :
Davacı tarafından; idare tarafından önceki döneme ilişkin tahakkuk ettirilen ecrimisil tutarının 285.988,00 TL olduğu, dava konusu döneme ilişkin ise %100 artış yapılarak bedelin belirlendiği ve kiralama taleplerinin bilinçli olarak sonuçlandırılmadığı savunulmaktadır.
Davalı idare tarafından; cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Tarafların temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Muğla ili, Marmaris ilçesi, ...Köyü, Bük mevkiinde Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazın 10.576,87 m²'lik kısmının 02/04/2011-02/05/2013 tarihleri arasında fuzulen işgal edildiğinin 30/03/2016 günlü Taşınmaz Tespit Tutanağıyla tespit edilmesi neticesinde, 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi uyarınca tahakkuk ettirilen 579.439,00-TL ecrimisilin istenilmesine ilişkin ...günlü, ...sayılı ecrimisil ihbarnamesinin düzenlendiği, bu ihbarnameye yapılan 01/12/2016 günlü itiraz üzerine düzenlenen ...günlü, ...sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.


İLGİLİ MEVZUAT :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde, "fuzuli şagil", kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmış, 85. maddesinin 1. fıkrasında, "Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde "Taşınmaz Tespit Tutanağı"na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir" hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, "Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir" düzenlemesi yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesiyle; "bilirkişi" konusunda atıfta bulunulan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 450. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ve aynı Kanun'un 447. maddesinin 2. fıkrası ile mevzuatta 1086 sayılı Kanuna yapılan atıfların, 6100 sayılı Kanun'un bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılacağı kuralına yer verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266. maddesinde; hakimin, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği öngörülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu alanın 12/03/2009-01/04/2011 tarihleri arası işgal edildiğinden bahisle düzenlenen 285.998,00 TL bedelli, ...günlü, ...sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılan davada .... İdare Mahkemesince E:..., K:...sayılı dosyasında mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporuna göre, taşınmazın 11.761,87 m² olarak belirtildiği ve bunun üzerinden hesaplama yapılarak karar verildiği, temyize konu İdare Mahkemesince ise önceki döneme ilişkin hazırlanan rapor dikkate alınarak, yeniden değerleme oranları esas alınarak yapılacak hesaplamayla bilirkişi tarafından ortaya konulmasının istenildiği, bunun üzerine dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yaptırıldığı ve 07/07/2018 günlü bilirkişi raporu ile işgal alanının 10.576,87 m² olarak hesaplanarak karar verildiği, tarafların istinaf başvurusu üzerine ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 04/10/2019 günlü bilirkişi raporuna göre ise; işgal edilen alanın 9.596,87 m² olarak belirtildiği ve bunun üzerinden hesaplama yapıldığı görülmektedir.
Anılan raporlar incelendiğinde söz konusu işgal alanının; 3.071,64 m² doğal zemin alanı, 2.165,00 m² kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alan, 7.477,13 m² denize dolgu yapılmak suretiyle kazanılan alan ve 28,10 m² iskele alanından 980,00 m² kamunun kullanımında bulunan yol alanının çıkarılması neticesinde ulaşılan toplam 11.761,87 m² olduğu, iş bu davanın konusu olan 02/04/2011-02/05/2013 arası döneme yönelik düzenlenen raporda ise hesaplamaya 2.165,00 m²'lik kenar çizgisi içerisinde kalan alan dahil edilmeyerek işgal edilen alanın 9.596,87 m² olarak hesaplandığı ve çelişkinin 2.165,00 m² olan kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alandan kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan 2.165,00 m² yüzölçümlü alanın iş bu davada alınan bilirkişi raporunda; terki yapılmayıp Hazine adına tescil edilmediğinden bahisle ecrimisil hesaplamasına dahil edilmediği belirtilmiş ise de söz konusu alanın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardan olduğu görülmekle birlikte ecrimisil istenebileceği açıktır.
Bilirkişiye başvurulmasındaki amacın, hukuka uygun karar verebilmek için gerekli verilere ulaşmak olduğu göz önünde tutulduğunda, bilirkişi veya bilirkişilerce düzenlenen raporda, sorulara verilen cevapların şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, rapor içeriğinin ise hükme esas alınabilecek nitelikte olması gerekmektedir.
Bu durumda, aynı yer ve aynı kullanım şekli olmasına rağmen dönemler arasında taşınmazda işgal edilen alan bakımından çelişkinin bulunduğu görülmüş olup, mahkemece aynı taşınmaza yönelik düzenlenen ecrimisil düzeltme ihbarnameleri ve bilirkişi raporları da dikkate alınarak yapılacak inceleme sonucunda, gerektiğinde yeniden yaptırılacak keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenecek rapor da göz önünde bulundurulmak suretiyle işgal edilen alanın tespitiyle bu alan için ecrimisil bedelinin belirlenmesi ve buna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; talebe bağlılık ilkesi uyarınca bilirkişilerce ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde belirtilenden daha fazla işgal alan için ecrimisil bedeli hesaplanamayacağı kuşkusuzdur.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;
1. TARAFLARIN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi, .... İdari Dava Dairesince verilen ...günlü, E:..., K:...sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın kararı veren ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 31/05/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.