
Esas No: 2016/14572
Karar No: 2019/648
Karar Tarihi: 04.02.2019
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2016/14572 Esas 2019/648 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde istemin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10 ve 5510 sayılı Yasanın 86. maddesidir. Bu tür hizmet tespiti istemine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Uyuşmazlık konusu husus; davacının serbest hamal mı, yoksa işverene hizmet akdiyle bağlı olarak çalışan bir işçi mi olduğu noktasında toplanmış olup, mahkemece tanık beyanları, ... Otogar Karakol Amirliğince davacıya ait çalışma kimlik belgesinin bulunması hususları gözetilerek davacının bildirilen 01.01.1994 - 01.05.1995 tarihleri arasındaki çalışması dışında 02.05.1995 - 10.11.2012 tarihleri arasında asgari ücretle çalıştığının tespiti yönünde hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Davacının davalı işverene ait işyerinde hamal (yükleme – boşaltma) olarak, 1994/Ocak- 10.11.2012 arasında aralıksız çalıştığının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla öncelikle davacının talebine konu çalışmalarının, taşıma işinde davacının sürekli çalıştırılıp çalıştırılmadığı, davacının geçimini gerçekten bu şekilde sağlayıp sağlamadığı tespit edilerek davalı tarafça davacının serbest piyasa hamalı olduğu ve hizmet akdi ile çalışmasının bulunmadığının öne sürülmesi karşısında, davacının kendi nam ve hesabına bağımsız çalışıp çalışmadığı bu yönde piyasa hamallarının bağlı bulunduğu Serbest Hamallar Odası veya Yük Taşıyıcıları Odası vs. gibi bir oda veya dernek varsa davacının kaydı olup olmadığı sorulmalı, .... Otogar Karakol Amirliğinden davacıya verilen kimlik belgesinin mahiyeti sorulmalı, bilahare tarafları bilir, tarafsız başkaca kamu tanıkları (özellikle davalı işyerinin sağında ve solunda bulunan 115 ve 117 numaralı işyerlerinin çalışan ve işverenleri) tespit edilip, dinlenmeyen bordro tanıklarından re"sen seçilecek tanıklar dinlenmeli, taraflar arasında hizmet akdinin unsurlarının mevcut olup olmadığı tespit edilmek suretiyle, davacının serbest piyasa hamalı şeklinde çalışıp çalışmadığı araştırılmalı; çalışmanın varlığı, süresi ve sürekliliği ile çalışmanın varlığı halinde kısmi ya da tam gün olup olmadığı da belirlenip tartışılmalı, davacının 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığına ait belgelerin celbedilerek değerlendirilmesi, uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip, takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak, elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılardan Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 04/02/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.