K  A  R  A  R

Davacı            : İ. D.

            Vekili              : Av. Z. D.

Davalı             : İncesu Belediye Başkanlığı

Vekili              : Av. Y.K.      (Adli Yargıda)

O L A Y         : Davacı vekili dava dilekçesinde; “Müvekkilim İsmail Dirim birikimlerini değerlendirmek için İlimiz İncesu ilçesi, Vali İhsan Aras Mahallesi, Ali Boran Mevkii, 435 ada-3 parsel ile 341 ada- 3 parsel nolu davaya konu taşınmazları satın almış; taşınmazları satın alındığı dönemde tapu kaydında herhangi bir şerh olmaması nedeniyle de taşınmazların fiilen kullanımının mümkün olmadığını satış işlemlerinden sonra öğrenmiştir. Müvekkilim davaya konu taşınmazların fiilen kullanımının mümkün olmadığını öğrenince taşınmazları satmak istemiş; ancak davalı belediye tarafından yol ve yeşil alan yapılmak suretiyle kamulaştırması olarak el atılan taşınmazın bu konumu nedeniyle satışı mümkün olmamıştır.

Müvekkilime ait davaya konu taşınmazlar, ilimizin hızla gelişmekte olan ilçesinin gözde mahallelerinden olan Vali İhsan Aras Mahallesi’nde yer alan ve gelecek vadeden, ticaret sirkülasyonu mevcut olan yeni konut ve işyerlerinin inşa edildiği kıymetli bir yerdedir. Belirttiğimiz gibi ilimizin merkeze ve özellikle Organize Sanayi Bölgesi’ne yakın ve rayiç değer açısından önemli bir mahallinde bulunan müvekkilime ait taşınmazın büyük kısmı, müvekkilimin veya önceki maliklerin rızası ve muvafakati olmaksızın, en önemlisi de bilgi dahi verilmeksizin, davalı İncesu Belediye Başkanlığı tarafından kamulaştırmasız el atma suretiyle fiilen üzerinden yeşil alan ve yol geçirilerek tasarruf dışı bırakılmış bulunmaktadır.

Burada doğal ve olağan olan doğrudan kamulaştırma keyfiyeti iken, davalı belediyenin kamulaştırma prosedürünü uygulamayıp davaya konu taşınmaza, haber ve bilgi vermeden doğrudan kamulaştırmasız el atmak suretiyle hukuk devletinin benimsemediği bir usulü denemiştir. Dolayısıyla davalı belediyenin bu davranışı müvekkilime, mahkemenize müracaat ile kamulaştırmasız el atma sebebiyle tazminat davası açma hakkı doğurmuştur. Bu hakka istinaden, öncelikle mahkemenizce yapılacak keşifte e! atılan kısmın net olarak belirlenmesi ile davaya konu taşınmazların m2 karşılığının rayiç değer araştırması sonucu belirlenecek miktarın, fazlayla dair haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL, kamulaştırmasız el atma sebebiyle tazminatın davalı belediyeden tahsili ile müvekkilime verilmesi talebiyle mahkemenize başvurmuş bulunuyoruz.

Sonuç ve istem: Yukarıda arz ve izah ettiğimiz sebepler doğrultusunda olmak üzere, mülkiyeti müvekkilim İsmail Dirim’e ait bulunan Kayseri ili, İncesu İlkesi, Vali İhsan Aras Mahallesi, Ali Boran Mevkii, 435 ada, 3 parsel ile yine Kayseri İli, İncesu ilçesi, Vali ihsan Aras Mahallesi, Ali Boran Mevkii 341 ada, 3 parsel nolu taşınmazlara davalı İncesu Belediye Başkanlığı tarafından kamulaştırmasız el atılmış olması sebebiyle öncelikle mahkemenizce yapılacak keşifte el atılan kısmın m2 olarak tespiti; taşınmazların tespit edilen el atılan kısımlarının m2’sinin rayiç değerinin belirlenmesi ile fazlayla dair haklarımız saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL kamulaştırmasız el atma sebebiyle tazminatın, davalı İncesu Belediye Başkanlığımdan tahsili suretiyle müvekkilim İsmail Dirim’e verilmesi hususunda hüküm tesisini;

Yine başlangıçtan itibaren arz ve izah ettiğimiz sebepler doğrultusunda olmak üzere, talep etmiş olduğumuz ve mahkemenizce belirlenecek kamulaştırması el atma sebebiyle tazminat bedeline, dava tarihinden itibaren kamu kurum alacakları için öngörülen en yüksek faizin uygulanmasını; ayrıca dava ve yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin de davalı kuruma yükletilmesi hususunda gereğini; mahkemenizden saygılarımızla bilvekale arz ve talep ederiz.” demek suretiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

İncesu Asliye Hukuk Mahkemesi: 14.07.2014 tarih ve E:2014/45, K:2014/276 sayılı kararında özetle; “(...) 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-b maddesi gereğince; idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davalarının idari davalardan olduğu hükmü yer almaktadır. İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 2/1-b maddesi gereğince idareye karşı, idari yargı yerinde tam yargı davası açılması gerekir. Görev konusu kamu düzenine ilişkindir. Taraflarca ileri sürülmese bile yargılamanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden gözetilir. Bu nedenlerle mahkememizce davanın usul yönünden reddi ile görevsizliğine karar vermek gerekmiştir.” demek suretiyle davanın görev yönünden reddine karar vermiş ve tarafların kararı temyiz etmemesi üzerine karar kesinleşmiştir.

İşbu karar üzere davacı vekili 23.09.2014 havale tarihli dilekçe ile dosyanın görevli ve yetkili Kayseri İdare Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

Kayseri 2.İdare Mahkemesi: 25.11.2014 gün ve E:2014/1235, K:2014/1036 sayılı kararı ile özetle; “Dava dosyasının incelenmesinden; davacı tarafından, maliki bulunduğu Kayseri ili İncesu ilçesi Vali Ihsan Aras Mahallesi Ali Boran Mevkii 435 ada 3 nolu parsel ile 341 ada 3 nolu parsellere davalı idarece kamulaştırmasız olarak el atıldığından bahisle uğranıldığı öne sürülen zarara karşılık olarak fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL"nin tazminine karar verilmesi istemiyle İncesu Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2014/45 esasına kayden açılan davanın görev yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli ve yetkili görülen Kayseri İdare Mahkemesine gönderilmesi için taraflara iki haftalık süre tanındığı, daha sonra davacı vekili tarafından anılan Mahkemeye yapılan 23.09.2014 günlü başvuru ile, dosyanın Kayseri idare Mahkemesi"ne gönderilmesi talebinde bulunulduğu, bu talebe dayalı olarak anılan Mahkemece dava dosyasının Mahkememize gönderildiği, ancak 2577 sayılı yasada başka bir yargı kolundan gönderilen dava dosyasının doğrudan incelenebilmesine olanak tanıyan bir yasa hükmü bulunmadığından, davacı tarafından Mahkememize hitaben, yukarıda hükümlerine yer verilen 2577 sayılı yasanın ilgili hükümlerine uygun olarak yeni bir dava dilekçesi ile dava açılması gerektiğinden, işbu dava dilekçesinin reddine karar vermek gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, dava dilekçesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 15.maddesinin 1. fıkrası (d) bendi gereğince bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren (30) gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla 3.maddeye uygun şekilde düzenlenerek yeniden dava açılmak üzere reddine,” şeklinde karar vermiştir.

Davacı vekili süresi içerisinde aynı istemle yeninden idari yargı yerinde dava açmıştır.

Kayseri 2.İdare Mahkemesi: 07.01.2015 gün ve E:2014/1460, K:2015/3 sayılı kararı ile özetle; “(...)dava konusu 435 ada 3 nolu parsel ile, 341 ada 3 nolu parselin birbirinden ayrı ve bağımsız taşınmaz olmaları, kısıtlılıklarının ve bedel tespitlerinin farklı hukuki incelemeyi ve değerlendirmeyi gerektirmesi nedeniyle parsel bazında yeniden iki ayrı davanın açılması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasa’nın 5.maddesi hükmüne uygun olmayan dava dilekçesinin, aynı Yasa’nın 15.maddesinin 1/d bendi uyarınca bu kararın bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde yeniden her bir parselden kaynaklanan tazminat istemiyle ayrı ayrı iki dava açılmak üzere reddine” şeklinde karar vermiştir.

Bu aşamadan sonra davacı vekili bu kez Kayseri İli, İncesu İlçesi, Vali İhsan Aras Mahallesi, Ali Boran mevkii, 435 ada 3 parsel sayılı taşınmaza davalı idarece fiili el atıldığından bahisle idari yargı yerinde dava açmıştır.

Kayseri 2.İdare Mahkemesi: 11.06.2015 gün ve E:2015/53 sayılı gönderme kararında özetle; “(...) dava konusu 435 ada, 3 parsel sayılı taşınmaza, davalı idarece rızası ve bilgisi dışında kamulaştırmasız el atıldığı, yol ve yeşil alan çalışması yapılarak idarece taşınmazın üzerinden fiilen yol ve yeşil alan geçirildiği ileri sürüldüğünden, Mahkememizin 07.05.2015 günlü ara kararı ile davalı belediyeden; “dava konusu 435 ada 3 parsel sayılı taşımazın hali hazırda üzerinde fiilen yol ve park bulunup bulunmadığının açıklanarak, taşınmazın hava fotoğrafları ile taşınmazı tüm cepheleri (sınırları) ile gösterilen güncel fotoğraflarının çekilerek Mahkememize gönderilmesi” istenilmiş, verilen ara kararına cevaben gönderilen bilgi ve belgelerin (taşınmazın hava fotoğrafı vs...) incelenmesinden, dava konusu 435 ada 3 parsel sayılı taşınmazda hali hazırda yol ve park yapıldığı, bir başka ifadeyle dava konusu taşınmaza fiili el atma durumunun bulunduğu görülmüştür.

(...)dava konusu Kayseri İli, İncesu İlçesi, Vali İhsan Aras Mahallesi, Ali Boran Mevkii, 435 ada, 3 parsel sayılı taşınmaza yol ve park yapılmak suretiyle fiilen el atıldığı, taşınmazda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı projesinin fiilen uygulanmasına davalı Belediye yönünden başlandığı, taşınmaz üzerinde fiili el atmanın bulunduğunun anlaşılması karşısında, idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın fiilen el atmasından doğan zararın tazminine yönelik olan davanın, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği sonucuna varılmıştır.” demek suretiyle 2247 sayılı Kanun"un 19. maddesi uyarınca dava dosyasının adli yargı dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesine, dosyanın incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesince karar verilene kadar ertelenmesine karar vermiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Ali ÇOLAK, Yusuf Ziyaattin CENİK, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Süleyman Hilmi AYDIN, Mehmet AKBULUT ve Yüksel DOĞAN’ın katılımlarıyla yapılan 26.10.2015 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27.maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; 2918 sayılı Kanun’dan kaynaklanan sorumluluk davasında adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Kanunun 19.maddesinde öngörülen biçimde görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının mahkemece, adli yargı dosyası da temin edilmek suretiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim İsmail SARI’nın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, davacının maliki olduğu taşınmazına kamulaştırma yapılmaksızın yol ve yeşil alan olarak kullanılmak suretiyle fiilen el atıldığından bahisle açılan tazminat istemine ilişkindir.

Dosya kapsamında yer alan Kayseri Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığının 02.06.2015 gün ve 7198 sayı ve imar durumu konulu yazısında; “(...)söz konusu taşınmazın uygulama imar planında İncesu Belediye görev ve sorumluluk alanında bulunan; 10 metre genişliğinde yol, yaya yolu ve park alanı olarak planlı bulunmaktadır. Söz konusu alan ve civarının Belediyece yapılan ilk nazım imar planı 11.04.2005 tarih, 152 sayılı kararımız ile 29.04.2005 tarihinde onanmıştır. İlgili meclis kararları ve askı ilan tutanakları yazımız ekinde gönderilmektedir. Bahsi geçen alan ve civarının ilk nazım ve uygulama imar planları İncesu Belediyesi Büyükşehir Belediyesi’ne bağlanmadan önce yapılmıştır. Söz konusu alan ve civarının planlarında İncesu Belediyesi Büyükşehir Belediyesine bağlandıktan sonra herhangi bir değişiklik yapılmadığı” belirtilmiştir. 

Belediyelerin 3194 sayılı imar Kanunu 8. maddesi ve 18. maddesinin verdiği yetki ile arazi ve arsalar üzerinde imar planlarının hazırlanması ve yürürlüğe konulması, arazi ve arsa düzenlemesi gibi faaliyetleri kapsamında yaptıkları imar planlarından kaynaklanan işlemlerin tek yanlı ve kamu gücüne dayanan irade açıklamaları ile tesis edilen genel ve düzenleyici işlemler olduğu bu yönü ile de idari eylem ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların idari yargı yerlerinde çözümlenmesi gerektiği tartışmasızdır. Buna karşılık, davalı Bakanlıkça, Kamulaştırma Kanunu’nda öngörülen usul ve yöntemlere uygun idari nitelikte uygulama işlemleri yapılmaksızın, dava konusu taşınmazın bir kısmına fiilen el atması karşısında, idarenin bu eyleminin kamulaştırmasız el atma niteliğini taşıdığı açıktır.

Öte yandan, İdarenin yürütmekle yükümlü bulunduğu kamu hizmetine ilişkin olarak uygulamaya koyduğu plan ve projeye göre meydana getirdiği yol, kanal, baraj, su yolları, su şebekesi gibi tesislerin kurulması, işletilmesi ve bakımı sırasında kişilere verdiği zararların tazmini istemiyle açılacak davaların görüm ve çözümünün, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları muhtel olanlar tarafından açılacak tam yargı davaları kapsamında yargısal denetim yapan idari yargı yerine ait olduğu; idarece herhangi bir ayni hakka müdahalede bulunulduğu, özel mülkiyete konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı veya plan ve projeye aykırı iş görüldüğü iddiasıyla açılacak müdahalenin men’i ve meydana gelen zararın tazmini davalarının ise, mülkiyete tecavüzün önlenmesine ve haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde çözümleneceği, yerleşik yargısal içtihatlarla kabul edilmiş bulunmaktadır.

Nitekim, yukarıda belirtilen genel kabul doğrultusundaki Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 11.2.1959 günlü, E:1958/17, K:1959/15 sayılı kararının III. bölümünde,  “İstimlaksiz el atma halinde amme teşekkülü İstimlak Kanununa uygun hareket etmeden ferdin malını elinden almış olması sebebiyle kanunsuz bir harekette bulunmuş durumdadır. Ve bu bakımdan dava Medeni Kanun hükümlerine giren mülkiyete tecavüzün önlenmesi veya haksız fiil neticesinde meydana gelen zararın tazmini davasıdır. Ve bu bakımdan adliye mahkemesinin vazifesi içindedir.” görüşüne yer verilmiştir.

Olayda, dava konusu taşınmaza ilişkin Mahkemeye gönderilen yazı ekindeki hava fotoğrafı, 1/1000 uygulama imar planı ve 1/5000 uygulama imar planında dava konusu 435 ada 3 parsel sayılı taşınmazda hali hazırda yol ve park yapıldığı, bir başka ifadeyle dava konusu taşınmaza fiili el atma durumunun bulunduğu görülmüştür.

Bu durumda, idarenin dava konusu taşınmaza kamulaştırmasız el atmasından doğan zararın tazminine yönelik bulunan davanın, davalı idarece kamulaştırma yapılmaksızın taşınmaz üzerinde yol ve park yapılması suretiyle taşınmaza el atılması karşısında, haksız fiillere ilişkin özel hukuk hükümlerine göre görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, Kayseri 2.İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile, İncesu Asliye Hukuk Mahkemesince verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

S O N U Ç : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Kayseri 2.İdare Mahkemesinin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile, İncesu Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 14.07.2014 tarih ve E:2014/45, K:2014/276 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 26.10.2015 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.