Danıştay 6. Daire 2022/2209 Esas 2022/6914 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/2209
Karar No : 2022/6914

DAVACI : … Gayrimenkul Nakliyat İnşaat ve İnşaat
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- …
2- … İdaresi Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Kastamonu İli, Bozkurt İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın meydana gelen sel ve heyelan afeti nedeniyle ihtiyaç duyulan yapılaşmanın ivedilikle gerçekleştirilmesi amacıyla 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesi uyarınca Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 25/08/2021 tarih ve 31579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, … tarih ve … sayılı … kararının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :Dava konusu işlemde kamu yararı bulunmadığı, davacının da sel ve su taşkının mağdurlarından olduğu, acele kamulaştırma yoluyla mülkiyetinin elinden alınmasının mağduriyetin daha da artmasına yol açacağı iddia edilmiştir.

DAVALILARIN SAVUNMASI : Olağanüstü durumun ve bölgedeki mağduriyetlerin ivedilikle giderilmesi, vatandaşların yaralarının bir an evvel sarılması gibi üstün kamu yararı gözetilerek dava konusu işlemin tesis edildiği, acelelik hali bulunduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ: Davanın süre aşımı yönünden reddi gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Kastamonu İli, Bozkurt İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın meydana gelen sel ve heyelan afeti nedeniyle ihtiyaç duyulan yapılaşmanın ivedilikle gerçekleştirilmesi amacıyla 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesi uyarınca … İdaresi Başkanlığı tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 25/08/2021 tarih ve 31579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, … tarih ve … sayılı … kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 40. maddesinin ikinci fıkrasında, devletin işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükme bağlanmış; 125. maddesinin üçüncü fıkrasında ise, 40. maddedeki düzenlemeyle uyumlu olarak idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden itibaren başlayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı kuralları getirilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde acele kamulaştırma işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar ivedi yargılama usulünün uygulanacağı uyuşmazlıklar arasında sayılmış, aynı maddenin ikinci fıkrasında ise ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda belirtilen Anayasa ve 2577 sayılı Kanun hükümleri karşısında; özel kanunlarında aksine bir hüküm bulunmadıkça, idari işlemlerde dava açma süresinin başlamasında yazılı bildirimin esas olduğu, dava açma süresi hesabında ilan tarihinin ancak "ilanı gereken" düzenleyici nitelikteki işlemler açısından dikkate alınacağı, bireysel nitelikteki işlemlere karşı ilgililerin bu işlemlerin kendilerine yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren dava açabilecekleri kuşkusuzdur. İdari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirim tarihinden itibaren başlayacağı kuralı, idari işlemlerin idare tarafından ilgililere açık ve anlaşılır bir biçimde duyurulması ve bu işlemlere karşı dava yoluna başvurmalarına olanak sağlama amacını taşımaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasanın 40. maddesi hükmü uyarınca, özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen bu hususun idari işlemde açıkça belirtilmemesi halinde dava konusu idari işlemin tebliği tarihinden itibaren özel dava açma süresinin değil, 2577 sayılı Kanunun 7. maddesinde belirtilen 60 günlük genel dava açma süresinin uygulanması gerekmektedir.
Öte yandan; acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararlarının Resmi Gazete'de yayımlanmasının ilgililere tebliğ hükmünde olduğuna dair bir düzenlemeye mevzuatta yer verilmemiştir. Ayrıca, anılan kararın Anayasada yer alan bir temel hak olan mülkiyet hakkını kısıtlayıcı nitelikte olması nedeniyle, Resmi Gazete'de yayımlanmasının dışında ayrıca yazılı bildirim yapılması, Anayasada güvence altına alınmış olan hak arama özgürlüğünün de gereğidir.
Bu çerçevede; muhatapları açısından subjektif ve kişisel nitelikte olan acele kamulaştırma kararlarının; uygulanma süresi içerisinde, yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal dava açma süresi içinde dava konusu edilebilecekleri açıktır.
Uyuşmazlıkta; dava konusu Cumhurbaşkanı kararı davacıya tebliğ edilmediğinden, bu işleme karşı öğrenme tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içerisinde dava açılabileceğinin kabulü gerekmektedir.
Dosyanın ve uyuşmazlığa konu taşınmaza acele konulmasına ilişkin ... Asliye Hukuk Mahkemesinin E:… D.İş sayılı dosyasının UYAP üzerinden incelenmesinden; Mahkeme tarafından yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunun, Mahkemenin davaya konu taşınmaza … kararı doğrultusunda acele el konulmasına ilişkin … tarihli, E:… D.İş, K:… sayılı kararıyla birlikte 29/11/2021 tarihinde bizzat davacının e-tebligat adresine tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu … kararının, uyuşmazlığa konu taşınmaza acele el konulmasına dair anılan karar ile bilirkişi raporunun 29/11/2021 tarihinde davacı Şirkete bizzat tebliğ edilmesi üzerine öğrenildiğinin kabulü gerektiğinden, bu tarihten itibaren 60 günlük genel dava açma süresi içerisinde, en son 28/01/2022 tarihinde açılması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 01/03/2022 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
.4. Varsa posta avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Davacı tarafından yatırılan ve kullanılmayan … TL YD harcının istemi halinde davacıya iadesine,
6. 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.