Danıştay 6. Daire 2019/647 Esas 2022/6972 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/647
Karar No : 2022/6972

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN
(DAVACI) : … İnşaat Ticaret Turizm Taşımacılık A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesinin 12/09/2018 tarih ve E:2014/3958 K:2018/6678 sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen anılan Kanunun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Dava konusu işlem, uyuşmazlık konusu yapıya ait ruhsat eki mimari projenin uygulama imar planına uygun olmadığının tespit edilmesi nedeniyle yapının yasal hale getirilmesi için yapı sahibi tarafından yapılması gereken iş ve işlemlerin ve bunların yapılmaması halinde tesis edilecek idari davaya konu edilebilir işlemlerin neler olduğunu gösteren bir yazı olup bu haliyle idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir işlem niteliği taşımamaktadır.
Bahse konu yazıda belirtilen hususlarda herhangi bir yükümlülüğünün bulunmadığını düşünen davacının, söz konusu yazıda belirtilen işlemlerin tesis edilmesi halinde bunlara karşı dava açabileceği de açıktır.
Bu nedenle, dava konusu işlem idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte olmadığından davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek verilen iptal kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa eklenen Geçici 8. maddesinin 1. fıkrası uyarınca uygulanmasına devam edilen anılan Kanunun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 12/09/2018 tarih ve E:2014/3958 K:2018/6678 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi: kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi.
Dava, davacı şirketin müteahhidi olduğu Antalya İli, Kemer İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın üzerinde bulunan yapıyla ilgili yeni mimari proje hazırlanması, yapının hazırlanacak bu projenin dışında kalan kısımlarının yıkılması ve yeniden yapı ruhsatı alınması, 20 gün içerisinde yeni yapı ruhsatı alınmadığı takdirde mevcut yapı ruhsatları ve yapı kullanma izin belgelerinin iptal edileceğinin bildirilmesine dair Kemer Belediye Başkanlığının … tarihli, … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dosyadaki bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden, dava konusu işlemin uyuşmazlık konusu yapıya ait yapı ruhsatı ve eki mimari projenin dayanağı uygulama imar planına aykırı olduğundan bahisle tesis edildiği, yapının ruhsat ve eki mimari projeye aykırı kısımlarının ancak bunların usulüne uygun olarak tespit edilip belediye encümeni tarafından karara bağlanması halinde yıkımının istenilebileceği, ancak böyle bir kararın bulunmadığı, bu nedenle davacıdan yeni mimari proje hazırlanması, yapının hazırlanacak bu projenin dışında kalan kısımlarının yıkılmasının istenilmesi yolundaki dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idarece temyiz edilmiştir.
Davalı idarece uyuşmazlık konusu yapıya ilişkin olarak … tarihli, … sayılı yapı ruhsatı, … tarihli, … sayılı yapı kullanma izin belgesi, … tarihli, … sayılı ilave tadilat ruhsatı, … tarihli, …sayılı yapı kullanma izin belgesi düzenlenmiş, sonrasında aynı yapıya ilişkin olarak düzenlenen 04/11/2010 tarihli yapı tatil tutanağı ile onaylı ruhsat eki mimari projeye birtakım aykırılıkların bulunduğu tespit edilmiş, bunun üzerine Kemer Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararıyla yapı tatil tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların verilen süre içerisinde giderilmesine, aksi takdirde yapının ilgili kısımlarının yıkılmasına ve yıkım masraflarının % 20 fazlasıyla yapı sahibinden alınmasına ve yapı sahibinin para cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiştir. Bahsi geçen belediye encümeni kararının yıkıma ilişkin kısmının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 21/02/2013 tarih ve E:2012/4312, K:2013/1171 sayılı kararıyla bu kararın yapı tatil tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların verilen süre içerisinde giderilmesine, aksi takdirde yapının ilgili kısımlarının yıkılmasına ilişkin kısmının onanmasına, yıkım masraflarının % 20 fazlasıyla yapı sahibinden tahsil edilmesine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiş, bu kararın düzeltilmesi istemiyle yapılan başvuru da aynı Dairece reddedilerek mahkeme kararının yapı tatil tutanağı ile tespit edilen aykırılıkların verilen süre içerisinde giderilmesine, aksi takdirde yapının ilgili kısımlarının yıkılmasına ilişkin kısmı kesinleşmiştir.
Diğer yandan, dava konusu işlemle uyuşmazlık konusu yapıya ait ruhsat eki mimari projenin bazı yönlerden dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planına aykırı olduğu belirtilerek yeni mimari proje hazırlanması, yapının hazırlanacak bu projenin dışında kalan kısımlarının yıkılması ve yeniden yapı ruhsatı alınması, 20 gün içerisinde yeni yapı ruhsatı alınmadığı takdirde mevcut yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin iptal edileceği davacıya bildirilmiştir.
İdare hukukunun temel prensiplerinden biri olan "yetkide paralellik ilkesi" uyarınca Kanunda aksine bir düzenleme bulunmadıkça, bir idari işlemin tesisinde yetkili olan merci aynı işlemin geri alınması ve kaldırılması işlemlerinde de yetkilidir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 38. maddesinde, "Kanunlarla belediyeye verilen ve belediye meclisi veya belediye encümeni kararını gerektirmeyen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak." belediye başkanının görev ve yetkileri arasında sayılmış, anılan Kanunda yapı ruhsatı verilmesi ile ilgili iş ve işlemlerin yürütülmesi ile ilgili olarak belediye meclisi ve belediye encümenine herhangi bir görev ve yetki verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 3. maddesinde, "Herhangi bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu bölgenin şartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için kullanılamaz." hükmüne, 5. maddesinin 2. fıkrasında, "Uygulama İmar Planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır." hükmüne, 21. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir." hükmüne, 22. maddesinin 1. fıkrasında, "Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir." hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen Kanun hükümlerinden ruhsatı düzenleme yetkisinin belediye başkanına ait olduğu, planlı bir alanda yapılacak yapı için önceden yapı ruhsatı alınması gerektiği, yapı ruhsatı verilmesi istemiyle yapılan başvuruya mimari projenin de eklenmesi gerektiği, dolayısıyla mimari projenin ruhsatın eki niteliğinde olduğu ve nihayet yapı ruhsatı ve eki mimari projenin uygulama imar planı karar ve hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Yine yukarıda yer verilen "yetkide paralellik ilkesi" uyarınca yapı ruhsatını düzenleme yetkisi belediye başkanına ait olduğundan düzenlenen bir yapı ruhsatının iptali yani geri alınması yetkisi de belediye başkanına aittir.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu yapıya verilen yapı ruhsatının sonradan dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planına aykırı olduğunun anlaşılması üzerine dava konusu belediye başkanlığı işlemiyle söz konusu yapıyla ilgili yeni mimari proje hazırlanması, yapının hazırlanacak bu projenin dışında kalan kısımlarının yıkılması ve yeniden yapı ruhsatı alınması, 20 gün içerisinde yeni yapı ruhsatı alınmadığı takdirde mevcut yapı ruhsatları ve yapı kullanma izin belgelerinin iptal edileceğinin bildirilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda isabet görülmemiştir.
Öte yandan, dava konusu işlemin uyuşmazlık konusu yapıya ait ruhsat eki mimari projenin dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planına uygun olmadığı gerekçesiyle tesis edildiği, yukarıda tarih ve sayısı verilen belediye encümeni kararının ise İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yapıda ruhsat eki mimari projeye aykırılıkların bulunduğu gerekçesiyle tesis edildiği, bu işlemlere konu durumların gerek uygulanacak mevzuat gerekse de bu mevzuatı uygulayacak organlar bakımından son derece farklı oldukları, dolayısıyla dava konusu işlemin bahsi geçen belediye encümeni kararına dayanılarak tesis edilmesi söz konusu olmadığından işlemin 2 yıl önce alınmış belediye encümeni kararına dayanılarak tesis edildiği yolundaki davacı iddiasına itibar edilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince dava konusu işlem hatalı nitelendirilerek İmar Kanununun 32. maddesinin uygulanması yoluyla uyuşmazlığın çözümü yoluna gidilmişse de, ruhsatsız veya ruhsata aykırı inşa edilen yapılar hakkında yapılacak iş ve işlemlerin düzenlendiği bu Kanun maddesinin, ruhsat eki mimari projenin dayanak uygulama imar planına aykırı olduğundan bahisle tesis edilen dava konusu işlemle bir ilgisinin bulunmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 14/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.