Danıştay 8. Daire 2019/4752 Esas 2022/4116 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4752
Karar No : 2022/4116

Kararın Düzeltilmesi İsteminde Bulunan (Davacılar):1- ...
2- ...
Vekili : Av. ...

Karşı Taraf (Davalı) : ...Genel Müdürlüğü
Vekili : Av. ...

İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesinin 07/12/2018 gün ve E:2016/8006, K:2018/7933 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : İstemin kabulü ve mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede öne sürülen düzeltme nedenleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uygun bulunduğundan düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Sekizinci Dairesinin 07/12/2018 gün ve E:2016/8006, K:2018/7933 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi.
Dava, davacılar tarafından, sevk ve nakil pusulası olmadan orman emvali nakledildiğinden bahisle kendilerine ait ...plaka numaralı traktör ve römorka el konularak muhafaza altına alınması ve daha sonra da satılması nedeniyle, traktör ile römorkun aynen teslimi mümkün olmadığından değerinin ve iş görememe zararının ödenmesine ilişkin davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin ...gün ve ...sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Şebinkarahisar Orman İşletme Müdürlüğü işleminin iptali ile traktörün el konulma tarihindeki değeri olan 15.000 TL'nin el konulma tarihinden itibaren işletilecek olan yasal faiziyle birlikte ödenmesi ve el konulma tarihinden itibaren anılan traktör ile römorkun işletilememesi nedeniyle oluştuğu iddia edilen iş kaybı zararı karşılığı 186.250 TL'nin 11.04.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ödenmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince dava konusu olayda; uğranılan maddî zararın tazmini dışında, ayrıca 2577 sayılı Kanun'un 13. maddesi kapsamında tam yargı davası açılmadan önce geçirilmesi gereken zorunlu süreç olarak ön karar başvurusunun reddine yönelik işlemin iptali de istenildiği, söz konusu işlemin iptal davasına konu edilmesine gerek olmadığından iptal istemi hakkında karar verilmesine gerek olmadığı, dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporu birlikte değerlendirilerek, davacılara ait 1995 model Massey Ferguson marka ...plaka numaralı traktöre ve römorkuna el konularak muhafaza altına alınması ve daha sonra da satılması sebebiyle oluşan zararın 10.623,84-TL olduğu, dava konusu traktörün el konulması sebebiyle oluşan zararın, 44.758,00-TL olarak belirlendiği ve toprağın işlenememesi sebebiyle oluşan zararın 22.864,00-TL olduğundan, oluşan 78.245,54-TL zararın davacılara ödenmesi gerektiği sonucuna varıldığı, ancak; davacılar vekili tarafından verilen 05.06.2015 havale tarihli dilekçede, traktör bedeli olan 6.002,00 - TL ' nin davalı idarece davacılara ödendiği ve anılan tutarın zarardan düşülmesi gerektiği belirtildiğinden, bilirkişi raporunda traktör bedeli olarak hesaplanan 10.623,54 TL' den 6.002,00-TL'nin mahsubu sonucu kalan 4.621,54- TL' nin tazmini gerektiği, sonuç olarak; toplam 72.243,54- TL maddi tazminatın kabul edilerek, idareye başvuru tarihinden (27.03.2012) itibaren ödenmesine, bu miktarı aşan tazminat talebinin ise reddine, dava konusu işlemin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Orman Kanunu'nun 'Ormanların muhafazası' başlıklı 14. maddesinde "Devlet ormanlarında: (A) Yetişmiş veya yetiştirilmiş fidanları kesmek, sökmek, ekim sahalarını bozmak, yaş ağaçları boğmak, yaralamak, tepelerini veya dallarını kesmek veya koparmak veya ağaçlardan yalamuk, pedavra hartama çıkarmak; (B) Dikili yaş veya kuru ağaçları kesmek veya bunları kökünden sökmek veya bunlardan kabuk veya çıra veya katran veya sakız çıkarmak, yatık veya devrik ağaçları kesmek veya götürmek, kök sökmek, kömür yapmak; (C) (Değişik : 3/11/1988 - 3493/1 md) Palamut, ıhlamur çiçeği, her çeşit orman örtüsü, mazı kozalağı tıbbi ve sınai nebatları veya orman tohumlarını toplayıp götürmek; (D) (Ek : 3/11/1988 - 3493/1 md.) Ormanlardaki göl, gölet, baraj ve derelerde dinamit atmak veya zehir bırakmak suretiyle avlanmak; (E) (Ek : 3/11/1988 - 3493/1 md) Ticaret amacıyla olmaksızın kendi ihtiyacı için toprak, kum ve çakıl çıkarmak yasaktır.", 84. maddesinde "Orman Kanununa aykırılık oluşturan fiillerden dolayı elkonulan ağaç, tomruk, kereste, yakacak ve sair mahsuller, vazifeli orman memurları tarafından muhafaza edilmek üzere orman depolarına, orman deposu yoksa ve fiilin işlendiği yer belediye hudutlarında ise o yer belediyesine, köy hudutları içinde ise o köy muhtarına, yokluğunda vekiline, onun da yokluğunda ihtiyar heyeti üyelerinden birine yediemin senedi mukabilinde teslim olunur. Belediye veya köy yetkililerine teslim edilen bu mallar en kısa zamanda orman depolarına idarece nakledilir. Bunlardan çürüyecek veya bozulacak olanlarla muhafazası zor ve masraflı bulunanlar, Ceza Muhakemesi Kanununun 132 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları hükümlerine uygun olarak orman işletme müdürlüklerinin müsadereli mallar satış komisyonlarınca, mahallinde veya pazar yerlerinde ilan edilmek suretiyle derhal satılır. Nakil vasıtası ve suç aletleri ile orman emvalinin satış bedelinin tamamı Orman Genel Müdürlüğü hesabına irat kaydedilir." , Kanunun 'Ceza hükümleri' başlıklı 91. maddesinin 5. fıkrasında,"14 üncü maddenin (A) ve (B) bentleriyle yasak edilen ve yukarıdaki fıkralarda yazılı bulunmayan fiilleri işleyenlere, ikiyüzelli Türk Lirasından ikibin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Bu fiillerin, 3 üncü madde gereğince orman rejimi altına alınan yerlerde veya 23 üncü, 24 üncü ve 25 inci maddeler gereğince muhafaza ormanı veya milli park olarak ayrılmış ormanlarda işlenmesi halinde verilecek idarî para cezası beşyüz Türk Lirasından az olamaz. Bu fiilin konusunu oluşturan veya işlenmesi suretiyle elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verilir". Aynı Kanunun 108. maddesinde, "(1) Orman mallarının bu Kanun hükümlerine aykırı olarak kesildiğini, taşındığını veya toplandığını bildiği halde; taşıyanlar, biçenler, işleyenler, kabul edenler, kullananlar, satanlar, satın alanlar veya bulunduranlar bir seneye kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. (2) Birinci fıkrada yazılı fiillerin, ticarethane sahibi olsun olmasın, her türlü orman ürünü ticareti ile uğraşanlarla, kar maksadıyla aldıkları orman mallarını işleyerek her ne şekilde olursa olsun alet ve eşya haline dönüştürdükten sonra satanlar tarafından işlenmesi halinde, bir seneden yedi seneye kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (3) Suçun konusunu oluşturan orman ürünlerinin değerinin azlığı göz önünde bulundurularak verilecek cezalar yarısına kadar indirilebilir. (4) Bu Kanunda yazılı suça konu olan her türlü orman emvali, nakil vasıtaları ve suç aletleri Türk Ceza Kanunu hükümlerine göre müsadere edilir." hükümlerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, mülkiyeti davacılara ait ...plaka numaralı traktörün 6831 sayılı Kanun gereğince, nakliyesiz-tezkeresiz orman emvali taşıma suçundan ötürü Orman Muhafaza Memurları tarafından yakalandığı, sahipleri hakkında yasal tutanak tutularak mahalli Cumhuriyet Başsavcılığına sunulduğu, söz konusu tutanak üzerine ...tarih ve ...sayılı iddianame ile davacılar hakkında dava açıldığı, ...Sulh Ceza Mahkemesince gerekli kovuşturma yapılarak ...gün E:...ve K:...sayılı ilam ile davacı ... hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilerek, suça konu nakil vasıtasının müsaderesine karar verildiği, işbu davanın temyiz edilmeden kesinleştiği; ancak davacı ...'un, hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararındaki yükümlülüğü ihlal etmesi üzerine hakkında verilen ilamın infaz edildiği, bununla beraber dava konusu nakil vasıtasının müsadere talebinin reddine karar verildiği, davalı idarece verilen kararın müsadere yönünden temyiz edildiği, temyiz aşamasında Yargıtay ....Ceza Dairesinin E:..., K:...sayılı kararı ile hükmün sanık lehine bozulması üzerine, davacı sanık hakkında beraat kararı verildiği, dava konusu diğer nakil vasıtası hakkında da eksik hüküm tesisi üzerine ek karar talep edildiği ve nakil vasıtasının müsadere talebinin reddine karar verildiği ve itiraz üzerine söz konusu itirazın reddedildiği ve traktörün satış bedelinin sahibine verilmesine hükmedilmesi gerektiğine karar verildiği, Sulh Ceza Mahkemesinin E:...K:...sayılı kararının 21.11.2008 tarihinde kesinleşmesi üzerine 05.01.2009 tarihinde davacıya tebligat yapıldığı, yedinde bulunan traktörün davalı idareye iadesi gerektiği, 27.03.2009 tarihinde de, söz konusu traktörün davacının kardeşi ...'a 6.002,00-TL bedelle satıldığı, Sulh Ceza Mahkemesinin kararı gereğince, traktörün satış bedelinin davacılara iadesi gerektiğinden gerekli yazışmaların yapıldığının belirtildiği, işbu davanın ise kendilerine ait ... plaka numaralı traktöre ve römorkuna el konularak muhafaza altına alınması ve daha sonra da satılması nedeniyle, traktör ile römorkun aynen teslimi mümkün olmadığından değerinin ve iş görememe zararının ödenmesine ilişkin davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin ...gün ve ...sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Şebinkarahisar Orman İşletme Müdürlüğü işleminin iptali ile traktörün el konulma tarihindeki değeri olan 15.000 TL'nin el konulma tarihinden itibaren işletilecek olan yasal faiziyle birlikte ödenmesi ve el konulma tarihinden itibaren anılan traktör ile römorkun işletilememesi nedeniyle oluşan iş kaybı zararı karşılığı 186.250 TL'nin 11.04.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ödenmesi istemiyle bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Söz konusu uyuşmazlıkta; İdare Mahkemesince verilen karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısım ile maddi tazminat talebinin reddine ilişkin kısım yönünden davacı tarafından temyiz başvurusunda bulunulmaması nedeniyle bu kısımlar kesinleştiğinden hukuken inceleme olanağı bulunmamakta olup, karar düzeltme incelemesi, davanın İdare Mahkemesince kabul edilen 72.243,54- TL'lik maddi tazminat kısmı yönünden yapılmıştır.
Olayda; davacılara ait traktör ile römork aracılığıyla sevk ve nakil pusulası olmadan orman emvali naklettiklerinden bahisle traktör ile römorkun davalı idare memurlarınca 06.11.2005 tarihinde suç tutanağı düzenlenerek muhafaza altına alındığı, ...Sulh Ceza Mahkemesi'nin ...tarih E....K:...sayılı kararı uyarıca traktörün müsadere edildiği, ancak davacılar tarafından davalı idarece muhafaza altına alınmasından sonra 16.11.2005 tarihli teslim tesellüm tutanağı ile noterde düzenlenen kefalet senedi karşılığında mahkeme sonucuna kadar davacılardan ...'a teslim edildiği, 27.03.2009 tarihli muhasebe işlem fişi ile traktörün müsadere işlemlerinin tamamlanarak davacıların kardeşine 6.002,00 TL bedelle satışının yapıldığı, daha sonra davacı ...'un işlediği suçun suç olmaktan çıkarılıp kabahat kapsamına alınması ile lehe kanun hükmü uygulanarak davacının beraatine ve adli para cezasına hükmedilmesine karar verildiği, ancak dava konusu diğer nakil vasıtası hakkında eksik hüküm tesisi üzerine 11.04.2012 tarihinde Orman İşletme Müdürlüğü tarafından ek müsadere kararı verilmesi talep edilmesi üzerine ...Sulh Ceza Mahkemesi'nin ...tarih E....K:...sayılı kararı ile nakil vasıtasının müsaderesine yer olmadığına ve sahibine iadesine yönelik hüküm kurulduğu ve itiraz üzerine ...Asliye Ceza Mahkemesi'nin ...tarih D.İş:...sayılı kararı ile söz konusu itirazın reddedildiği ve traktörün satış bedelinin sahibine verilmesine hükmedilmesi gerektiğine kesin olarak karar verildiği görülmüştür.
Orman Kanunun yukarıda yer verilen 84. maddesi uyarınca Orman Kanununa aykırılık oluşturan fiillerden dolayı nakil vasıtası ve suç aletleri ile orman emvalinin satış bedelinin tamamı Orman Genel Müdürlüğü hesabına irat kaydedileceği hüküm altına alınmış olup, somut olayda davacılar tarafından işlenen fiil nedeniyle suçta kullanılan traktör ve römorka mevzuat gereği el konularak müsaderesine karar verildiği, Mahkeme kararı uyarınca müsaderesine karar verilen nakil vasıtasının işletilememesi nedeniyle iş görememe zararı oluştuğu öne sürülmekte ise de, dava konusu işlemin hukuka uygun olması ve yargı kararı gereği müsadere edilen nakil vasıtası her ne kadar somut olayda hüküm kesinleşmeden satılmış olsa da, olayda el konulan araç hüküm kesinleşinceye dek idarenin gözetimi altında kalarak kullanılamayacağı açık olup iş gücü kaybından söz edilemeyeceğinden, oluştuğu öne sürülen iş kaybı zararının kabulüne ilişkin verilen İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Öte yandan; traktör ile römorkun davalı idare memurlarınca 06.11.2005 tarihinde suç tutanağı düzenlenerek muhafaza altına alındığı, ...Sulh Ceza Mahkemesi'nin ...tarih E....K:...sayılı kararı uyarıca traktörün müsadere edildiği, 27.03.2009 tarihli muhasebe işlem fişi ile traktörün müsadere işlemlerinin tamamlanarak davacıların kardeşine 6.002,00 TL bedelle satışının yapıldığı, daha sonra ...Asliye Ceza Mahkemesi'nin ...tarih D.İş:...sayılı kararı ile ve traktörün satış bedelinin sahibine verilmesine hükmedilmesi gerektiğine kesin olarak karar verilmesi üzerine 05.06.2015 tarihinde dosyaya sunulan dilekçelerinde 20.10.2012 tarihinde 6.002,00 TL nin davacıların hesabına yatırıldığı görülmüştür.
İdare Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine 20/03/2015 tarihli bilirkişi raporunda; ''Davacılara ait 1995 model Massey Ferguson marka ... plaka numaralı traktöre ve römorkuna el konularak muhafaza altına alınması ve daha sonra da satılması (satılma işlemi 27/03/2009 tarihinde 6.002,00 bedelle), 2009 yılında satılan traktörün bugünkü değerinin (6000x1.77=10.620,00)" olarak belirlendiği, davacılar vekili tarafından verilen 05/06/2015 havale tarihli dilekçede, traktör bedeli olan 6.002,00 TL ' nin davalı idarece davacılara ödendiği ve anılan tutarın zarardan düşülmesi gerektiği belirtildiğinden, bilirkişi raporunda traktör bedeli olarak hesaplanan 10.623,54 TL' den 6.002,00-TL'nin mahsubu sonucu kalan 4.621,54- TL' nin tazmini gerektiğine hükmedildiği görülmüş olup, İdare Mahkemesi kararında bu kısım yönünden hukuka ve mevzuata aykırılık görülmediğinden onanması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, karar düzeltme isteminin kabulü ile ...İdare Mahkemesi'nin ...gün ve E:..., K:...sayılı kararının maddi tazminat isteminin kabulüne ilişkin kısmı yönünden bozulmasına, …- TL' nin tazmini yönünden ise onanmasına, bozulan kısım yönünden dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine, 14/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.