Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/7832 Esas 2022/14017 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davada Ankara 10. Asliye Hukuk ile Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, terekenin borca batık olduğu ile mirasın hükmen reddinin tespiti istemine ilişkindir.
Ankara 10. Asliye Hukuk Mahkemesince, davalının adresinin Boğazlıyan olduğu, 6100 sayılı HMK'nın 6/1. maddesine göre genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olup, davalının ikametgah adresinin Boğazlıyan olduğu, bu nedenle davaya bakmaya Boğazlıyan Mahkemelerinin yetkili olduğu ve yetki itirazının davalı vekilince yasal süresi içinde yapıldığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemesince ise, taraf teşkili sağlanmadan yetkisizlik kararı verilmiş ise de, dava dışı tereke alacaklılarının davaya dahil edilmeden ve taraf teşkili sağlanmadan yetkisizlik kararı verilmesinin yerinde olmadığı, davada alacaklıların davanın açıldığı zamandaki ikametgahı mahkemesinin yetkili olduğu, bir kısım alacaklıların ikametgahlarının Ankara olduğu gerekçesiyle karşı yetkisizlik kararı verilmiştir.
Ölüm tarihinde miras bırakanın ölmeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmişse miras reddedilmiş sayılır. (TMK'nın 605/2. maddesi) Mirasçılar zımnen mirası kabul etmiş durumuna düşmüş olmadıkça her zaman murisin ödemeden aczini isteyebilir. Türk Medeni Kanunu'nun 606. maddesinde belirtilen süre bu davada uygulanmaz. Bu davanın tereke alacaklılarına karşı açılması gerekir. (28.12.1942 tarihli 24/29 sayılı YİBK) Bu davada yetkili mahkeme ise alacaklıların davanın açıldığı zamandaki
ikametgahı mahkemesidir. Ayrıca TMK'nın Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğünün 39/2 fıkrası gereğince mirasın yetkisini içeren özel vekaletname sunulması zorunludur. TMK'nın 605/2 maddesi gereğince bu tür davalar için özel bir yetki belirlenmemiştir. O halde, kesin yetki söz konusu olmayıp, davanın HMK'nın 9. maddesindeki genel yetki kuralına göre belirlenmesi gerekmektedir. Bir başka anlatımla mirasın hükmen reddinin tespiti hakkındaki davalarda yetkili mahkeme davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz. Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içerisinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir. (HMK m. 19)
Somut olayda, kesin yetki bulunmadığı, davanın alacaklılardan sadece ...’e yöneltilerek açılmış olduğu, davalı vekilinin süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu ve mahkemece itiraz kabul edilerek yetkisizlik yönünde hüküm kurulmuş olduğu ve taraflarca bu kararın istinaf edilmeyerek yetkisizlik kararının kesinleşmiş olduğu ve davacıların da yetkisizlik kararı ile yetkili mahkemenin Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu benimsediği, kesin yetki bulunmaması nedeniyle yetkisi kesinleşen Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemesince resen yetkisizlik kararı verilemeyeceği, diğer alacaklıların dosyada taraf olup olmayacağı durumunun ise yetkili ve görevli mahkemece değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmakla davaya bakmaya Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince Boğazlıyan 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 17.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.