Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/10685 Esas 2022/14058 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada Erzurum 5. Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) ile İstanbul Anadolu 1. Tüketici Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan Mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, trafik kazasından kaynaklanan maddi tazminat istemine ilişkindir.
Erzurum 5. Asliye Ticaret Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, davalı vekili tarafından kararın istinaf edilmesi üzerine Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesi 27.03.2019 tarihli 2018/419 E., 2019/571 K. sayılı kararıyla davacının, davalı tarafından Karayolları Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Ferdi Koltuk Kaza Sigortası poliçesi kapsamında sigortalanan araç içerisinde bulunmasının taşıma sözleşmesinden kaynaklandığı, davalıdan almış olduğu hizmetin tüketici işlemi olduğu, 6502 Sayılı Kanun'da belirtilen tüketici nam ve hesabına yapılan sigorta sözleşmesinden kaynaklandığı, bu durum karşısında 6502 sayılı Kanun uyarınca tüketici kapsamında yer alan davacı ile davalı şirket arasındaki sigorta ilişkisinin tüketici işlemi sayılacağı, tüketici işlemine istinaden davanın açılmış olması ve taraflardan birisinin tüketici olması durumda 6502 sayılı Kanun'un 83/2 maddesi uyarınca davaya Tüketici Mahkemesinde bakılması gerektiği gerekçesiyle Erzurum Asliye Ticaret Mahkemesinin 14.12.2017 tarih ve 2017/96 Esas ve 2017/630 Karar sayılı kararının, dava dosyasının esası incelenmeksizin HMK’nın 353/(1)-a-3. maddesi gereğince resen kaldırılmasına, HMK’nın 353/(1)-a maddesi uyarınca dava dosyasının davanın yeniden görülmesi için mahkemesine iadesine karar verilmiştir. Mahkemece, Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Erzurum 5. Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesince, davaya konu trafik kazasının Erzincan'da meydana geldiği, davalı ... şirketinin yerleşim yeri ise İstanbul olduğu, yine davacının ikametgahının Ağrı, iş yeri adresinin ise Erzincan olduğu, ayrıca 2918 sayılı Yasa'nın 110. maddesi ve ZMMS Genel Şartlarının C.7 maddesi uyarınca haksız fiilden kaynaklı tazminat davalarında sigorta poliçesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemesinin de yetkili olacağı düzenlenmiş olup; poliçeyi yapan acente olan Başbar Sigorta Hizmetleri LTD. ŞTİ'nin adresinin de İstanbul olduğu, her ne kadar davacı vekili, trafik kazası sonrasında davacının Erzurum iline gelerek burada tedavi olduğunu, bu nedenle HMK'nın 16/1 maddesi uyarınca zararın meydana gelme ihtimalinin Erzurum'da gerçekleştiğini, bu nedenle Erzurum mahkemelerinin yetkili olduğunu belirtmiş ise de; Erzincan'da meydana gelen trafik kazası sonrasında davacının ilk önce Erzincan hastanelerinde tedavi gördüğü, daha sonra Erzurum'a sevk edilerek tedavisine burada devam edildiği, davacının vücudunda meydana gelen hasarlar nedeniyle davacının tedavisine bu sefer İzmir'de devam ettiği anlaşılmakla davacının daha sonra Erzurum hastanelerine sevk edilmesinin zararın Erzurum'da meydana gelme ihtimalinin gerçekleştiğini göstermeyeceği, bu nedenle HMK'nın 16/1 maddesinde düzenlenen zararın meydana gelme ihtimalinin bulunduğu yerin Erzurum olduğunu kabul etmenin mümkün olmadığı, bunun yanında kazaya karışan aracı sigorta ettiren araç sürücüsü Sedat Sarı'nın davalı olmaması nedeniyle bu hükme dayanarak Erzurum mahkemelerinin yetkili olduğunu kabul etmeye yasal olarak imkan olmadığı, haksız fiilden kaynaklı tazminat davasında davacının yetkili mahkeme hususunda seçimlik bir hakka sahip olmasına rağmen yetkili mahkemede dava açmadığı, davalı vekilinin usulüne uygun bir biçimde yetki itirazında bulunduğu, bu durumda seçim hakkının davalı tarafa geçtiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul Anadolu 1. Tüketici Mahkemesince, davalı ... şirketinin merkezinin İstanbul olduğu ancak davacının (lehdarın) adresinin ne kazanın olduğu tarihte ne de dava açtığı tarihte İstanbul İli olmadığı ayrıca kazanın Erzincan Sivas Karayolunda gerçekleştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın genel yetkiyi düzenleyen 6. maddesininin birinci fıkrasına göre; "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." Yine aynı Kanun'un 16. maddesinde ise, "Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 110. maddesi ile ZMSS Genel Şartlarının C.7. maddesinde ise "Motorlu araç kazalarından dolayı hukukî sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentanın bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi, kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir." ifadesine yer verilmiştir.
Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
6100 sayılı HMK'nın "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19/2. maddesinde; "Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz" hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinde, kazanın Erzincan Sivas Karayolunda meydana geldiği davacının yerleşim yerinin ise Eleşkirt /Ağrı olduğu tespit edilmiştir. Ancak, yapılan araştırma ile davalı ... şirketinin İstanbul İlinde genel müdürlüğünün ve Kadıköy İlçesinde bölge müdürlüğünün bulunduğu anlaşılmıştır. Somut olayda ise birden çok mahkemenin yetkili olduğu ve kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada, davanın yetkisiz mahkemede açıldığı, davalının da usulüne uygun ve süresinde yetki itirazında bulunduğu anlaşıldığına göre, davanın İstanbul Anadolu 1. Tüketici Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince İstanbul Anadolu 1. Tüketici Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 17.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.