MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 07.05.2014 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 27.04.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar Hikmet ve ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, Türk Medeni Kanunun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacı, 101 ada 59 parsel sayılı taşınmazı yararına davalılara ait 101 ada 34, 35 ve 60 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasını istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile 101 ada 59 parsel sayılı taşınmaz yararına 101 ada 34 ve 35 parsel sayılı taşınmazlardan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekilinin temyiz etmiştir.
Dairemizin 2013/14773 - 2014/601 E-K sayılı ilamı ile davacıya ait yararına geçit hakkı kurulması istenen 59 parsel sayılı taşınmaz genel yola bağlanmaksızın, 34 ve 35 parsel sayılı davalı taşınmazlarından geçirilmek suretiyle, yine davacıya ait 33 parsel sayılı taşınmaza bağlanmış olması geçit davalarında uygulanan kesintisizlik ilkesine aykırıdır. Davalılardan ...’ın 101 ada 34, 35 ve 60 parsel sayılı taşınmazların maliklerince bir bütün olarak kullanıldığı ve 101 ada 34 ve 35 parsel sayılı taşınmazların kuzey batı sınırından geçit kurulması halinde sözü edilen taşınmazların kullanım bütünlüğünün bozulmayacağına dair beyanı da dikkate alınarak; mahkemece civardaki başkaca alternatifler de araştırılarak, sonucuna göre en uygun güzergahtan geçit tesis edilmesi gerektiğinden söz edilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda Mahkemece; davanın kabulü ile; davalılara ait 101 ada 34 ve 101 ada 35 parsel numaralı taşınmazlar üzerinde fen bilirkişisinin 07/10/2015 tarihli raporuna ekli krokisinde 3. alternatif olarak gösterilen ve mavi renkle C-D harfleri ile boyanan ve davacıya ait 101 ada 33 parselden E ve F harfleri ile mavi renkle gösterilen yerden raporda belirtilen uzunluk ve davacının talebi doğrultusunda 1.5 metre genişliğinde geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü; davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir.
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir.
Geçit tesisi davalarında başlangıçta davacı tarafından öngörülemediğinden dava dilekçesinde talep edilen yer dışındaki güzergahlardan da geçit kurulması gerekebilir. Bu güzergah üzerindeki taşınmazların maliklerine dava dilekçesi ile husumet yöneltilmemiş olması kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı HMK’nın 124. maddesi gereğince dürüstlük kuralına aykırı olmayan bu taraf değişikliği talebi kabul edilerek davacının bu kişilerin harçsız olarak davaya katılmalarını sağlamasına imkan verilmelidir.
Türk Medeni Kanunu"nun 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanunu"nun 748/3. ve 1012. maddesi ile Tapu Sicil Tüzüğünün 60. maddesi uyarınca tapu kaydının beyanlar hanesine yazılması da gereklidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Somut olayda; mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda; davacıya ait 101 ada 59 parsel sayılı taşınmaz yararına davalılara ait 101 ada 34 ve 101 ada 35 parsel numaralı taşınmazlar üzerinde fen bilirkişisinin 07/10/2015 tarihli raporuna ekli krokisinde 3. alternatif olarak gösterilen ve mavi renkle C-D harfleri ile boyanan ve davacıya ait 101 ada 33 parselden E ve F harfleri ile mavi renkle gösterilen yerden geçit tesisine karar verilmiştir. Davalılara ait taşınmazların idari sınırları takip edilerek geçit güzergahı belirlenmiş ise de; bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Dairemizin bozma ilamında da belirtildiği gibi davalılardan ...’ın savunmasında 101 ada 34, 35 ve 60 parsel sayılı taşınmazların maliklerince bir bütün olarak kullanıldığı ve 101 ada 34 ve 35 parsel sayılı taşınmazların kuzey batı sınırından geçit kurulması halinde bahsi geçen taşınmazların kullanım bütünlüğünün bozulmayacağına dair beyanı dikkate alınmamış; davalılara ait taşınmazların bir bütün halinde kullanıldığı hususu gözetilmeyerek taşınmazların kullanım bütünlüğünü bozacak şekilde geçit hakkı tesis edilmiştir. Fen bilirkişisinin 07/10/2015 tarihli raporunda 8 alternatif güzergah belirlediği 5. 6. ve 7. alternatifde gösterilen güzergahların davalıların taşınmazlarının kuzey sınırını takip ettiği ve taşınmazların kullanım bütünlüğünü bozmadığı anlaşılmaktadır.
O halde mahkemece geçit hakkı tesis edilecek güzergah üzerinde varsa dava dışı taşınmazların maliklerinin de davaya katılmaları sağlanarak; fen bilirkişisinin 07/10/2015 tarihli raporunda belirlenen 5. 6. ve 7. seçeneklerden en uygun olanından geçit hakkı tesis edilmelidir.
Açıklanan bu yönler nazara alınmadan yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24.01.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.