Danıştay 6. Daire 2019/196 Esas 2022/7029 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/196
Karar No : 2022/7029

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
3- ...
4- ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Karaman ili, Merkez, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaza ilişkin imar planı değişikliği talebiyle yapılan başvurunun reddine dair Karaman Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporlarının birlikte değerlendirilmesinden, yürürlükteki imar planlarında ortaöğretim tesis alanı olan dava konusu taşınmazın fonksiyonunun konut alanı olarak değiştirilmesi halinde eşdeğer bir alan ayrılmasının zorunlu olduğu, ancak bu koşulun yerine getirilmediği, ayrıca imar planı değişikliği talebiyle yapılan başvurunun 1/5000 ölçekli nazım imar planında öngörülen komşuluk ünitesini bozduğu gerekçesiyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu meclis kararında taşınmazın ortaöğretim tesis alanı olarak kalmasına karar verilmediği, bu açıdan Mahkemece davanın nitelemesinde hata yapıldığı, ayrıca yakın çevrede okul alanı bulunduğundan ihtiyaç olmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik ve yetersiz incelemeye dayalı olduğu, bu nedenle kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, kararın usul ve kanuna uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ: Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmaz üst ölçekli plan olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında orta öğretim tesis alanında kalmakta olup, dava konusu taşınmazın konut alanı olarak belirlenmesine ilişkin imar planı değişikliği talebinin, üst ölçekli plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü ve sosyal alt yapı dengesini bozacak nitelikte olduğu; dolayısıyla söz konusu talebin, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 'İmar planı değişiklikleri' başlıklı 26. maddesinde öngörülen şartları taşımadığı görülmektedir.
Öte yandan, davacıların plan değişikliği talebinin reddine ilişkin dava konusu Karaman Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararında, "... Mahallesi, ... Ada ... no lu parselin ifraz hattı ile ayrılarak kuzey kısmının 'park alanı', güney kısmının 'belediye hizmet alanı' olacak şekilde ayrılarak 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatına ön izin verilmesine..." şeklinde belirtilen ön izin verilmesine ilişkin ifadenin, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda BHA ve park alanı fonksiyonları getirilmesine yönelik olduğu, dolayısıyla davacının orta öğretim tesisi alanının kaldırılarak yapılaşmaya uygun bir kullanım kararı (konut) getirilmesine ilişkin plan değişikliği talebinin kabulü anlamına gelmediği açıktır. Bu nedenle, söz konusu fonksiyonlar yönünden bu aşamada herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmasına gerek olmadığı gibi, ilgili idare tarafından mevzuatta öngörülen usul izlenerek her zaman plan değişikliği yapılabileceğinde tereddüt bulunmamaktadır.
Bu itibarla, temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Karaman ili, Merkez, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı ve imar planında ortaöğretim tesis alanı olan taşınmazın fonksiyonunun konut alanı olarak değiştirilmesi talebiyle davacılar tarafından yapılan başvuru, Karaman Belediye Meclisinin ... tarih ve ... ve ... sayılı kararı ile uygun bulunmuş, ancak Karaman Belediye Başkanlığınca plan tadilatı teklifi meclise iade edilmiş, yeniden yapılan inceleme sonucu Karaman Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı ile plan tadilatı teklifi reddedilmiş, bunun üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, Nazım İmar Planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak; Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihinde yürürlükte bulunan Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 'İmar planı değişiklikleri' başlıklı 26. maddesinde, (1) İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır. (2) İmar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesi esastır. Yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamaz. (3) İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: a) İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleştirecek ilgili yatırımcı Bakanlık veya kuruluşların görüşü alınır. b) İmar planında yer alan yol hariç sosyal ve teknik altyapı alanlarının ve kamuya ait sosyal ve kültürel tesis alanlarının kaldırılabilmesi veya küçültülmesi ancak bu tesislerin hitap ettiği hizmet etki alanı içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir. Eşdeğer alanın ayrılmasında yüzölçümü ve konum özellikleri korunur. Bu alanların yerinin değiştirilmesinde, mevcut plandaki hizmet etki alanına göre aynı uygulama etabı veya bölge içinde kalması, yaya erişim mesafelerinin dikkate alınması ve yeni tespit edilen alanın tesisin yapılmasına müsait olması zorunludur..." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına daha iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresi, gerek çeşitli alanlar arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular göz önüne alınarak hazırlanması gerekmektedir. Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları da zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir.
Bu şekilde değiştirilen imar planlarının yargısal denetiminde öncelikle, bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin varlığı, planlanan alanın özel nitelikleri ve getirilen kullanım kararının plan bütünlüğü göz önünde bulundurularak alansal olarak büyüklük, konum ve işlev açısından uygun olup olmadığının şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı çerçevesinde araştırılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacıların plan değişikliği talebinin reddine ilişkin olduğu kabul edilen dava konusu Karaman Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararında, "... Mahallesi, ... Ada ... nolu parselde bulunan taşınmazın Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat Emlak Dairesi Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı yazısında, 'ildeki ortaöğretim tesis alanı sayısının yeterli olduğu ve belediyesince başka bir lejantla değiştirilebileceğinin uygun bulunduğu' belirtildiğinden, taşınmazın çevredeki yapılaşma koşullarına uygun E=0,90, Hmax=Serbest yapılaşma koşullarında konut alanı olarak gösterildiği, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında ... imar paftasında 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında ... imar paftasında gösterildiği şekilde yaptırılan ... ve ... plan işlem numaralı plan tadilatı teklifinin reddine, ... Mahallesi, ... Ada ... no lu parselin ifraz hattı ile ayrılarak kuzey kısmının 'park alanı', güney kısmının 'belediye hizmet alanı' olacak şekilde ayrılarak 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı tadilatına ön izin verilmesine....karar verildi." ifadesine yer verildiği, bu karardan plan değişikliği talebinin nasıl değerlendiriliği, hangi neden ve gerekçelerle sonuca ulaşıldığı anlaşılamadığı gibi, ulaşılan sonucun da açık ve net olmadığı görülmüştür.
Öte yandan, söz konusu kararda geçen Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat Emlak Dairesi Başkanlığının 26.03.2015 tarihli, "...yapılaşma, nüfus hareketliliği, öğrenci sayısına bağlı olarak ildeki mevcut ortaöğretim tesis alanlarının yeterliliği dikkate alındığında, imar planında bahsi geçen taşınmaza ait ortaöğretim tesis alanı lejantının ilgili belediyesince uygun başka bir lejantla değiştirilmesi Başkanlığımızca uygun görülmektedir." şeklindeki yazısından, taşınmazda orta öğretim tesis alanına ihtiyaç olmadığı belirtilmiştir.
Bu durumda, davalı idarece plan değişikliği talebini değerlendirmek için bir komisyon oluşturularak, bölgenin ihtiyaçları ve dava konusu meclis kararında belirtilen BHA ve park alanı fonksiyonları da açıklığa kavuşturulup, yukarıda belirtilen Milli Eğitim Bakanlığı yazısındaki görüş de dikkate alınarak, gerekli koşulların olup olmadığı yönünde araştırma ve değerlendirme yapılarak plan değişikliği hakkında yargısal denetime elverişli kesin ve net bir karar verilmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 15/06/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.