K  A  R  A  R

Davacı             : H.T.

Vekili              : Av. A.E.

Davalı             : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı

Vekili              : Av. E.Ö.

O L A Y         : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin askerliğini er olarak yaparken Güneydoğu Terörle Mücadele gazisi olduğu; çatışmada yaralanarak sağ bacağını kaybeden davacıya sağ diz altı amputasyonu (diz ve diz altından bacağın kazanılmış yokluğu) tanısı konulduğu, bu nedenle müvekkilinin kullanımı uygun bulunan aktif enerji depolayan  nitro sporcu koşu protezi bedelinin davalı kurum tarafından karşılanması gerektiği halde, müvekkilinin protez bedelinin tahsili amacıyla davalı kurum tarafından istenen tüm belgeleri eksiksiz bir şekilde hazırlayarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na müracatına karşın, davalı kurum tarafından hiçbir gerekçe gösterilmeksizin ödeme talebinin reddedildiğini ileri sürerek; protez bedeli olan 98.745,00 TL nin fatura tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalı kurumdan tahsili istemiyle adli yargı yerinde dava açmıştır.

İzmir 1. İş Mahkemesi: 13.2.2014 gün ve E:2013/55, K:2014/94 sayı ile, Bedelinin tahsili talep edilen aktif enerji depolayan nitro sporcu koşu protezinin, yasal düzenlemeye uygun olarak davacının ihtiyaç duyduğu bir protez olup olmadığı konusunda yapılan araştırma kapsamında, aktif enerji depolayan nitro sporcu koşu protezinin kişinin günlük yaşam ve mesleki faaliyetini sürdürmesine yardımcı olacak bir protez olmadığı; sporcu protezi olarak nitelenen bu protezin, davacının iş göremezlik öncesi yaşamında sürdürdüğü bir sportif faaliyetle bağlantısının ortaya konulmadığı; türü sayılamayacak çokluktaki spor dallarına yönelik üretilmiş ve üretilebilecek protezlerden biri olan bu protezin davacıya sağlanmasının kabulünün diğer tüm spor dalları için üretilen protezlerin de sağlanması gibi bir sonuca yol açacağı; davacının koşu sporuyla ilgisini ortaya koyan bir kanıt yokken dava konusu edilen tutarın ödenmesine olanak bulunmadığı ve bu durumun da konuya ilişkin yasal düzenlemede dile getirilen 72. maddedeki usule göre inceleme yapılması gereğinden doğduğu dikkate alınarak; davanın temeldeki tespit istemi içeren niteliği ve davacının konumunun gözetilmesi gerektiği gerekçesi ile davanın reddine karar vermiş, karar davacı vekili ile davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmiştir    

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi:   11.9.2014 gün ve E:2014/8330, K: 2014/17126 sayı ile, 5434 sayılı Kanun kapsamında iştirakçi olarak maluliyet aylığı alan davacının, 5510 sayılı Kanunun geçici 4’üncü maddesinde değişiklik getiren 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce mevcut statüsünde bulunduğu göz önünde bulundurularak ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114/1-b maddesine göre dava şartı olan “yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün bozulmasına karar vermiştir.

İZMİR 1. İŞ MAHKEMESİ: 10.10.2014 gün ve E:2014/615,  K:2014/677 sayı ile, bozma kararına uyarak, 5434 sayılı Kanun kapsamında iştirakçi olarak maluliyet aylığı alan davacının, 5510 sayılı Kanunun geçici 4’üncü maddesinde değişiklik getiren 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce mevcut statüsünde bulunduğu göz önünde bulundurularak ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114/1-b maddesine göre dava şartı olan “yargı yolunun caiz olmaması” nedeniyle davanın usulden reddine, mahkemelerinin görevsizliğine, davanın çözüm yerinin idari yargı olduğuna karar vermiş, karar davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmiştir            

YARGITAY 10. HUKUK DAİRESİ: 5.3.2015 gün ve E:2014/25666, K:2015/3692 sayılı kararında; hüküm fıkrası tamamen silinerek yerine; davanın yargı yolu bakımından usulden reddine ve hükmün bu şekliyle düzeltilerek onanmasına, karar vermiş, bu karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İZMİR 2. İDARE MAHKEMESİ: 3.9.2015 gün ve E:2015/1220 sayı ile, Kamu personelinin sağlık hizmetlerinin 14/01/2010 tarihi itibariyle Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmesi sonucunda 5510 sayılı Kanun, kamu personeli ve bunların emeklileri yönünden 14/1/2010 tarihi itibariyle bütünüyle uygulanabilir hale gelmiş olup; kamu personeli ve emeklilerinin 14/1/2010 tarihine kadar (bu tarih dahil) almış olduğu sağlık hizmetlerinin bedelinin ödenmemesinden kaynaklanan uyuşmazlıkların, kamu personeli ve emeklileri yönünden ayrım yapılmaksızın idari yargıda; bu tarihten sonra, yani kamu personelinin ve emeklileri hakkında 5510 sayılı Kanunun bütünüyle uygulanmaya başlamasından sonraki süreçte ortaya çıkan uyuşmazlıkların, düzenleyici işlemler hariç aynı Kanunun 101. maddesi uyarınca adli yargı yerinde görülmesi gerektiği, bu durumda, uyuşmazlık konusu protezin 15.1.2010 tarihinden sonra 11.10.2012 tarihinde satın alınmış olması nedeniyle, protez bedelinin ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün adli yargı yerlerinin görevinde olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın adli yargının görev alanına girdiğine, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un 19. Maddesi hükümleri uyarınca görevli yargı merciinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık mahkemesine gönderilmesine, Uyuşmazlık Mahkemesi’nce karar verilinceye kadar davanın ertelenmesine karar vererek dosya Mahkememize gönderilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Ali ÇOLAK, Yusuf Ziyaattin CENİK, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Süleyman Hilmi AYDIN, Mehmet AKBULUT ve Yüksel DOĞAN’ın katılımlarıyla yapılan 30.11.2015 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME:

Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesi’nce anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen usul ve yönteme uygun biçimde başvuruda bulunulduğu anlaşılmaktadır. Usule ilişkin herhangi bir noksanlık görülmediğinden uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın, davanın çözümünde idari yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN ile Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, askerliğini yapmakta iken çatışmada yaralanan ve sağ dizaltı amputasyonu tanısı konulması sonrasında sağ bacağına aktif yüksek enerji depolayan nitro sporcu koşu protezi takılan ve 2330 sayılı Yasa uyarınca vazife malulü olan davacının ödediği 98.745,00 TL tutarındaki protez bedelinin fatura tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili istemiyle açılmıştır.

Dosyalar kapsamında yapılan incelemede; müvekkilinin askerliğini er olarak yaparken Güneydoğu Terörle Mücadele gazisi olduğu; çatışmada yaralanarak sağ bacağını kaybeden davacıya sağ diz altı amputasyonu (diz ve diz altından bacağın kazanılmış yokluğu) tanısı konulduğu, bu nedenle müvekkilinin kullanımı uygun bulunan nitro sporcu koşu protezi bedelinin davalı kurum tarafından karşılanması gerektiği halde, müvekkilinin protez bedelinin tahsili amacıyla davalı kurum tarafından istenen tüm belgeleri eksiksiz bir şekilde hazırlayarak Sosyal Güvenlik Kurumu’na müracatına karşın davalı kurum tarafından hiçbir gerekçe gösterilmeksizin ödeme talebinin reddedildiğini ileri sürerek; protez bedeli olan 98.745,00 TL’nin fatura tarihinden itibaren davalı kurumdan tahsili istemiyle dava açılmıştır.

Mahkememizin, 3.11.2015 gün ve E:2015/751 sayılı yazısı ile, uyuşmazlığın incelenebilmesi için 2330 sayılı Kanun ile vazife malulü aylığı bağlanan davacının bu yasaya göre hangi tarihte vazife malulü sayıldığı, aylığın hangi tarihte bağlandığı hususundaki bilgi ve belgeler Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi Başkanlığından sorulmuş; 17.11.2015 gün ve 16.038.849 sayılı cevabi yazıdan, davacının emeklilik sicil dosyasının tetkikinden davacıya askerlik görevini yaparken engelli hale gelmesi nedeniyle 1.8.1991 tarihinden itibaren, 3713 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmek suretiyle 5434 ve 2330 sayılı Kanunlara göre 4.derecede Türk Silahlı Kuvvetleri Vazife Malullüğü aylığı bağlandığı anlaşılmıştır.

31.5.2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı Kanunlar kapsamındaki hizmet akdine göre ücretle çalışanlar (Sosyal Sigortalılar), kendi hesabına çalışanlar (Bağ-Kur’lular), tarımda kendi adına ve hesabına çalışanlar (Tarım Bağ-Kur’luları), tarım işlerinde ücretle çalışanlar, (Tarım sigortalıları), devlet memurları ve diğer kamu görevlilerini (Emekli Sandığı İştirakçileri), geçici maddelerle korunan haklar dışında, sosyal güvenlik ve sağlık hizmetleri yönünden yeni bir sisteme tabi tutmuş, beş farklı emeklilik rejimini aktüeryal olarak hak ve hükümlülükler yönünden tek bir sosyal güvenlik sistemi altında toplamıştır. 5510 sayılı Kanunun iptali amacıyla açılan davada Anayasa Mahkemesi, 15.12.2006 tarih ve E: 2006/111, K: 2006/112 sayılı kararıyla, anılan Kanunun birçok maddesi ile birlikte, bu Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine tabi olarak görev yapmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlilerini diğer sigortalılarla aynı sisteme tabi kılan (başta 4/c maddesi) hükümlerin iptaline karar vermiş; bu karardan sonra kabul edilen 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunda düzenlemeler yapılmış ve anılan Kanuna eklenen Geçici 1 inci ve Geçici 4 üncü maddelerle, 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008 tarihinden önce 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanlar (memurlar ile diğer kamu görevlileri) ile bunların dul ve yetimleri hakkında, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır. 5754 sayılı Kanunun kimi hükümlerinin iptali istemiyle açılan dava Anayasa Mahkemesi’nin 30.3.2011 tarih ve E: 2008/56, K:2011/58 sayılı kararı ile reddedilmiştir.

5510 sayılı Kanunun 101 nci maddesinde yer alan “…bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür.” bölümünün iptali istemiyle yapılan itiraz başvurusunda Anayasa Mahkemesi, 22.12.2011 tarih ve E: 2010/65, K: 2011/169 sayılı kararıyla (RG. 25.1.2012, Sayı: 28184) davayı redle sonuçlandırmakla birlikte; söz konusu kararın Mahkememiz önündeki uyuşmazlığa ışık tutacak şekilde şu gerekçeye dayandırmıştır: “…5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, evvelce olduğu gibi 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacaklar ve bunların emeklileri bakımından da aynı Kanun hükümleri uygulanmaya devam edecek; ancak 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlileri olarak çalışmaya başlayanlar ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacak ve haklarında 5434 sayılı Kanun değil, 5510 sayılı Kanun’un öngördüğü kural ve esaslar uygulanacak; ihtilaf halinde de adli yargı görevli bulunacaktır. 5754 sayılı Kanunun yürürlüğüyle birlikte, artık Sosyal Sigortacılık esasına göre faaliyet gösteren ve yaptığı, tesis ettiği işlem ve muameleler idari işlem sayılamayacak bir sosyal güvenlik kurumunun varlığından söz etmek gerekli bulunmaktadır. 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce iştirakçisi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanun’a göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden ise Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tesis edeceği işlem ve yapacağı muameleler idari işlem niteliğini korumaya devam edecek, bunlara ilişkin ihtilaflarda da evvelce olduğu gibi idari yargı görevli olmaya devam edecektir. Bu bakımdan 5510 sayılı Kanunun yürürlüğünden sonra, prim esasına dayalı yani sistemin içeriği ve Kanun kapsamındaki iş ve işlemlerin niteliği göz önünde bulundurulduğunda, itiraz konusu kuralla, yargılamanın bütünlüğü ve uzman mahkeme olması nedeniyle Kanun hükümlerinin uygulanması ile ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde iş mahkemelerinin görevlendirilmesinde Anayasa’ya aykırılık görülmemiştir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere 5754 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce statüde bulanan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile ilgili sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasından doğan idari işlem ve idari eylem niteliğindeki uyuşmazlıklarda idari yargının görevinin devam edeceği açıktır…”

Yukarıda sözü edilen mevzuat hükümlerinin ve Anayasa Mahkemesi kararının birlikte değerlendirilmesinden, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmakta olanlar, daha önce olduğu üzere 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacakları gibi bunların emeklilikleri bakımından da aynı Kanun hükümlerinin uygulanmaya devam edileceği; ancak, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra memur ve diğer kamu görevlisi olarak çalışmaya başlayanların ise 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca, bu Kanun hükümlerine tabi sigortalı sayılacağı ve haklarında 5434 sayılı Kanunun değil 5510 sayılı Kanunun öngördüğü kural ve esasların uygulanacağı dolayısıyla ihtilafların da adli yargı yerinde çözümleneceği açıktır.

Kaldı ki; T.C. Anayasası’nın 158.maddesindeki “…diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında Anayasa Mahkemesi’nin kararı esas alınır ” hükmü uyarınca Anayasa Mahkemesi kararının bu uyuşmazlığın çözümünde esas alınacağı tartışmasızdır.

Bu durumda, 5510 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iştirakçi sıfatıyla çalışmakta olan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile emekli sıfatıyla 5434 sayılı Kanuna göre emekli, dul ve yetim aylığı almakta olanlar ve ayrıca memurlar ve diğer kamu görevlilerinden ileride emekliliğe hak kazanacaklar yönünden Sosyal Güvenlik Kurumunca tesis edilen işlem ve yapacağı muamelelerin “idari işlem” ve “idari eylem” niteliğini korumaya devam edeceği, dolayısıyla, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde belirtilen idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları ve tam yargı davaları kapsamında bulunan, 5754 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce devredilen T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünden 2330 sayılı Kanun kapsamında aylık alan davacı tarafından sağlık kurulu raporu ile temini gerekli görülen aktif enerji depolayan nitro sporcu koşu protezi bedelinin tahsili için açılan davanın, görüm ve çözümünün idari yargı yerinde görüleceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin başvurusunun reddi gerekmiştir.

S O N U Ç      : Davanın çözümünde İDARİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin BAŞVURUSUNUN REDDİNE, 30.11.2015 gününde OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.