7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Midyat 1. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 16/08/2016 tarihinde verilen dilekçeyle tapu kaydındaki şerhin terkini talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 09/07/2018 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı vekili tarafından talep edilmiştir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesince istinaf talebinin kabulüne, davanın usulden reddine dair verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR
Dava, tapu kaydındaki şerhin terkini istemine ilişkindir.
Davacı vekili; Mardin ili, Midyat ilçesi, Söğütlü Mahallesi, 101 ada, 89 parsel sayılı taşınmazın 5084 sayılı kanun kapsamında bedelsiz olarak davacı şirkete devredildiğini, tapu kaydı üzerine bu Kanunun 5. maddesi uyarınca şerh konulduğunu, sonrasında davacı şirketin 4706 sayılı Kanunun 14. maddesinde yazılı şartların oluşması nedeniyle davalıdan bu şerhin kaldırılmasını talep ettiğini, ancak talebin yasaya aykırı olarak reddedildiğini beyan ederek dava konusu taşınmazın kaydında bulunan şerhin kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili; davanın reddini savunmuştur.
Midyat 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.07.2018 tarihli 2016/629 Esas ve 2018/250 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekili, istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulüne, 6100 sayılı HMK"nın 353/1-b-2"inci maddesi gereğince Midyat 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/629 Esas, 2018/250 Karar sayılı ilamının kaldırılmasına, davanın İdari Yargının görev alanına giriyor olması sebebiyle yargı yolunun caiz olmaması yönünden HMK"nın 114/1-b ve 115/2. maddeleri uyarınca usulden reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
5084 sayılı Kanunun bedelsiz yatırım yeri tahsisi başlıklı 5. maddesi, 18.02.2009’da yürürlükten kaldırıldığından davacının talebi, 4706 sayılı Kanunun geçici 14. maddesine dayanmaktadır. Adı geçen hükümde; "4325 sayılı Kanunun mülga 8"inci maddesi ile 5084 sayılı Kanunun mülga 5"inci maddesine göre, üzerlerinde yatırım yapılmak amacıyla gerçek veya tüzel kişilere bedelsiz olarak devredilen veya süresiz kullanma izni verilen taşınmazların yatırımcılar tarafından bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde müracaat edilmesi ve iki yıl içinde; a) Taahhüt edilen veya varsa yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımın tamamının gerçekleştirilmesi ve anılan kanunlarda öngörülen asgari istihdam sayılarından az olmamak kaydıyla istihdam sayısının (her kişi için en az bir ay olmak üzere) beş yıllık toplam üzerinden yüzde ellisinin sağlanması, üretime tamamen ya da kısmen geçilmiş olunması ve ilgili idarelerden gerekli izinlerin alınması koşullarıyla, taşınmazın şerhin kaldırılacağı tarihteki rayiç bedelinin yüzde üçünün ilgili idarece genel hükümlere göre tahsil edilmesinden sonra başka bir işleme gerek olmaksızın tapu kütüklerine veya sözleşmelerine konulan şerhler terkin edilir. b) Taahhüt edilen veya varsa yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımın yüzde altmışı kadar asgari yatırım yapılmış olması ve anılan kanunlarda öngörülen asgari istihdam sayılarından az olmamak kaydıyla istihdam sayısının (her kişi için en az bir ay olmak üzere) beş yıllık toplam üzerinden yüzde kırkının sağlandığının ve üretime kısmen geçildiğinin tespit edilmesi halinde, taşınmazın şerhin kaldırılacağı tarihteki rayiç bedelinin yarısının ilgili idarece genel hükümlere göre tahsil edilmesinden sonra tapu kütüklerine konulan şerhler terkin edilir. 8040-10 c) Taahhüt edilen veya varsa yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımın yüzde otuzbeşi kadar asgari yatırım yapılmış olması halinde istihdam sayısına bakılmaksızın taşınmazın şerhin kaldırılacağı tarihteki rayiç bedelinin ilgili idarece genel hükümlere göre tahsil edilmesinden sonra tapu kütüklerine konulan şerhler terkin edilir. Yatırımcılara bedelsiz olarak devredilen ve yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle devir işlemi iptal edilerek tapuda eski maliki idare adına tescil edilen veya edilmek istenen, ancak dava konusu edilmesi nedeniyle davası devam eden ve idarece herhangi bir tasarrufta bulunulmamış taşınmazlar hakkında da, bu maddenin yürürlük tarihinde yukarıda belirtilen şartları taşımaları halinde bu madde hükümleri uygulanır." düzenlemesi yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesine göre idari yargı yerinde görülecek davalar idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalardan ibarettir.
Tapu sicilinin tutulması ile ilgili işlemlerden doğan davalar bakımından adli yargı yerleri görevlidir. Eldeki dava, tapu sicil kaydına yönelik olduğundan şerhin terkini isteminin adli yargıda çözülmesi gerekir.
Bu durumda; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi tarafından dosyadaki delil durumu ve 4706 sayılı Kanunun geçici 14. maddesi değerlendirilerek işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, bu husus göz ardı edilerek idari işlemin iptali olarak değerlendirilip davanın usulden reddine karar verilmesi doğru görülmemiş; bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 371. maddesi uyarınca temyiz olunan Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 19/03/2019 tarihli, 2018/1294 Esas, 2019/322 sayılı Kararının BOZULMASINA, HMK’nın 373/2. maddesi uyarınca dosyanın Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 05.10.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.