Danıştay 8. Daire 1989/647 Esas 1990/269 Karar Sayılı İlamı

Daire : SEKİZİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1990
Karar No : 269
Esas Yılı : 1989
Esas No : 647
Karar Tarihi : 26/02/990

ARA SINIFLARA AİT ÖZEL OKUL ÜCRETLERİNİN BİR ÖNCEKİ YIL ÜCRETLERİ ESAS ALINARAK, BELİRGİN ESASLARLA SINIRLI ORANDA ARTIŞINA OLANAK SAĞLANMASI NIN SIRF SOSYAL AMAÇLA GETİRİLMİŞ BİR SINIRLAMA OLDUĞU HK.

625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Yasasının 2.maddesinde, özel öğretim kurumlarının Milli Eğitim Bakanlığının denetim ve gözetimi altında olduğu, bu kurumların Milli Eğitimin amaçları doğrultusunda, eğitimin kalitesini yükseltmek, gelişmelerine fırsat ve olanak verecek yatırım ve hizmetler yapmak üzere gelir sağlayabilecekleri, aynı yasanın 326 sayı lı Yasa Hükmünde Kararname ile değişik 31.maddesinde de, özel Öğretim Kurumlarının ücretlerinin her yıl Mayıs ayında saptanıp duyrulacağı ve bu ücretlerin hangi esaslara göre saptanıp, duyurulacağının yönetmelik le belirleneceği kuralı yer almaktadır.
Özel okulların öğrenci ücretlerini saptamalarında uyacakları esaslar 4.6.1988 gün ve 19832 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Özel Öğretim Kurumları Öğrenci Ücretleri Tespit ve Tahsil yönetmeliğinin 5.maddesinde belirtilmektedir. Maddenin f fıkrasında özel okul larının ücretlerini, her yıl bütün sınıflar için bir önceki yıln ücretine göre aynı oranda artırabilmeleri öngörülmüş iken, 30.5.1989 gün ve 20180 sayılı Resmi Gazetede yayınlarak yürürlüğe giren yönetmelikle bu kural; okullarca hazırlık sınıfı bulunan sınıflarda hazırlık sınıfı bulunmayan okullarda ise birinci sınıf ücretlerinin her yıl yeniden be lirleneceği, diğer sınıflarda okuyan öğrencilerin ücretlerinin ise, öğ rencinin bir yıl önceki sınıfta ödediği ücret baz alınarak, bütün ara sınıflar aynı olmak ve Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca yayın lanan en son yıllık toptan eşya bedelleri endeksi oranına %10 eklenerek bulunacak oranı aşmamak koşulu ile saptanacak oranda artırılabilme ye dönüştürülmüştür.
Dava, bu yönetmelik değişikliğinin hazırlık sınıfı olan okullarda hazırlık, diğer okullarda birinci sınıflar dışında okuyan öğrencilerin ücretlerinin saptanmasına ilişkin bölümünün iptali istemiyle açılmıştır.
Öğrencinin alıştığı öğrenim ortamından alınıp, başka bir okulda öğreni me devam etmesi, öğrencinin başarı durumuna olumsuz etki yaptığından zorunlu neden olmadıkça öğrenci ve velilerinin de olmasını istemedikle ri bir durumdur.
Uyuşmazlığa konu yönetmelik kuralı ile özel okulda öğrenimini ötedenbe ri sürdüren ve okula başladığı sınıfı geçmiş öğrencilerin durumları öğrenimine yeni başlayan öğrencilerden farklı tutulmuştur.
Öğrencilerin bir okula girip, başarı gösterip bir üst sınıfa geçmesinden sonra aynı okulda öğrenimine devam etmesi, zorunlu nedenler bulunmadıkça okul değiştirmemesi eğitimin ilkelerindendir. Bu nedenle disiplin yönetmeliklerinde, öğrencinin eğitim gördüğü okul dışındaki bir okulda eğitimine devam etme zorunda bırakılması, öğrenci lere verilecek disiplin cezaları arasında yer almaktadır.
Özel okullarda öğrenim süresi içinde öğrenci ücretlerinin bir önceki yıla oranla aşırı biçimde artırılması, öğrenci velilerinin bütçelerinin olanaklarına göre çocuklarının öğrenimi için o yıl daha fazla maddi külfete katlanmalarını, ve sonuçta bazı valilerin bu ücretleri ödeme zorluğu içine düşmesine veya çocuğunu başarılı olduğu bu okuldan alıp, başka okulda okutmak seçeneği ile karşı karşıya kalması sonuçlarını ortaya çıkarabilir.
Bu nedenle özellikle ara sınıflarına it özel okul ücretlerinin bir önceki yıl ücretleri esas alınarak, belirgin esaslarla sınırlı oranlarda artışına olanak sağlanması sırf sosyal amaçla getirilmiş bir sınırlama dır. Bu sınırlamanın özel okullardaki eğitim ve öğretimin geliştirilmesini önleyeceği savı ise uyuşmazlığa konu kural ile öğrenci ücretlerinde bir önceki yıla göre duyrulan toptan eşya bedellerindeki artış oranına %10 eklenerek bulunacak bir oranda artış getirildiğinden sonuca etkili görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verildi.
AZLIK OYU:
Özel Okulların sadece hazırlık sınıfı ücretlerinin her yıl serbestçe saptanıp diğer sınıfların ücretlerinin bir önceki yıla ait ücretlerin belli oranlarda artırılmasına izin vermek çoğu zaman anormal durumların meydan gelmesine ve bir sistemsizliğe yol açar. Bu kural, bir özel okulun hazırlık sınıfı ücretinin diğer sınıflara ait ücretten çok daha yüksek olarak saptanmasına izin verdiğinden aynı okulda aynı olanaktan farklı bedel ödeyerek yararlanma gibi anormal bir durum doğabilir.
Özel okul ücretlerinin serbestçe saptanması ilkesi kabul edilirse, bu ilke okulun sınıfları için aynen uygulanmalıdır. Yok serbestçe saptanmayıp birtakım ölçülere göre saptama sistemi kabul edilirse bu sistemin de okulun bütün sınıflarına ait ücretler için aynen uygulanması ge rekir. Bu nedenle yönetmeliğin 5.maddesinin f fıkrasının 2.bendinin iptal edilmesi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.