MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 22/03/2013 gününde verilen dilekçe ile maddi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne dair verilen 11/03/2014 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
1- Dava, haksız fiil nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, kiracısı olduğu ... İli, ... İlçesi"nde bulunan taşınmazlarda ekili ürünlerin, ... ... Termik Santrali"nin çevreye yaydığı zararlı gazların ve küllerin etkisi ile zarar gördüğünü, verimin düştüğünü iddia ederek uğradığı zararın ödetilmesi isteminde bulunmuştur.
Davalı, termik santralin işletilmesinden dolayı çevreye herhangi bir zarar verilmediğini, resmi kurumlarca hava kalitesinin sürekli ölçüldüğünü, yönetmeliklerle belirlenen sınır değerlerin aşılmadığını, küllerin toprakla örtüldüğünü düzenli olarak nemlendirme yapıldığını, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, mahallinde yapılan tespite göre, davalının işlettiği termik santralin çevreye olumsuz etkisinden dolayı davacının ektiği üründe verim kaybı olduğu kabul edilerek istemin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı dava dilekçesinde; ... İlçesi, ... Köyü"nde bulunan ..., ..., ..., ..., ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara, kiralayan sıfatıyla mısır ektiğini, ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/45 D.İş sayılı tespit dosyasında; toplam 3.623,00 TL tazminat hesaplandığını, kiracı olması nedeniyle zarar miktarından %30 oranında kira hakkaniyet indirimi yaptığını belirterek, yedi adet taşınmaz için 2.536,00 TL talep etmiştir. Oysa davacı, taşınmazların tümünde kiracı olmayıp, ... parsel sayılı taşınmazın tamamında malik, 316, 1149 ve 1455 sayılı taşınmazlarda ise hisse sahibidir. Tespit dosyasında ise; davaya konu yedi taşınmaz için hesaplanan toplam zarar miktarı 3.623,00 TL olmayıp, 4.473,74 TL"dir.
Dava dilekçesi ile delil olarak gösterilen tespit dosyası içeriği ve tapu kayıtları örtüşmediği gibi, her bir taşınmaz için ne miktar tazminat istendiği davacıdan sorulmadığı ve davacı tarafından da yargılama süresince bu hususta bir açıklama yapılmadığı için, her bir taşınmaz yönünden, eşit miktarda tazminat talep edildiği kabul edilmelidir.
Mahkemece, davacı vekilinin dava dilekçesinde 2.536,00 TL talep ettiği, kira sözleşmeleri hesaba katılmadan dahi, malik sıfatıyla faaliyette bulunulan dört taşınmaz yönünden zararın, talebin üzerinde (2.651,56 TL) olduğu gerekçesi ile "davanın kabulüne"
karar verilmiş; bu gerekçeyle; kiralandığı bildirilen ..., ... ve ... sayılı parseller yönünden dava zımmen reddedilmiş, ancak hüküm fıkrasında buna karşılık gelen bir hüküm kurulmamıştır. Davacı ise; gerekçede reddedilen bu parseller yönünden kararı temyize getirmemiş, bu hususta davalı yararına usuli kazanılmış hak doğmuştur. Şu halde; her bir taşınmaz için eşit miktarda tazminat talep edildiği de gözetilerek; ..., ... ve ... sayılı parsellere karşılık gelen miktarlar yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile istemin kabulüne hükmedilmesi, usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
2- Davalı cevap dilekçesinde; davacının hissedar olduğu 316 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili olarak, ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/101 esas sayılı dosyasında mükerrer dava açıldığını iddia etmiştir. Ancak mahkemece bu savunma araştırılmamış, belirtilen dava dosyası getirtilerek incelenmemiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
3- ... İli, ... İlçesi, ... Köyü, ..., ..., ... ve mükerrer talep bulunmaması halinde ... parsel sayılı taşınmazlara yönelik temyiz itirazlarına gelince; dava, delil tespit dosyasına dayanılarak açılmıştır. Tespit sırasında hazır bulunan ziraat mühendisi bilirkişi; dava konusu taşınmazlarda ekili ürünlerde %20 verim azalmasına bağlı zarar bulunduğunu belirterek zarar tutarını hesaplamış, çevre mühendisi bilirkişi ise; A Termik Santrali"nin filtresiz çalışması, B Termik Santrali"nin de külün boşaltılması sırasında ve yer yer filtresiz çalışması nedeniyle var olan emisyonların taşınmazlara zarar verdiğini mütalaa etmiştir. Mahkemece tespit dosyasına sunulan bilirkişi raporları hükme esas alınarak karar verilmiştir. Ancak raporlar uyuşmazlığın çözümü için yeterli değildir.
Uyuşmazlığın çözümünde sağlıklı bir sonuca ulaşmak için, termik santrallerden kaynaklanan bir zarar olup olmadığı hususu, tereddüde yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Bunun için öncelikle bölgedeki hakim rüzgarları gösterir meteorolojik bulgular getirtilmeli, termik santrallerin çalışma kapasiteleri ve zamanı tespit edilmelidir. Sonrasında gerek eldeki tazminat dosyası, gerekse benzer nitelikteki "ürün zararı" ve "taşınmaz değer kaybı" dosyaları ve tespit dosyalarında rapor hazırlamamış, Ziraat Fakülteleri"nin toprak, bitki ve tarım ekonomisi bölümlerinden seçilen üç akademisyen, bir çevre mühendisi, dava konusu yerlerle ilgili bilgi ve deneyimi bulunan bir ziraat mühendisi ve bir fen bilirkişisinden oluşacak altı kişilik bir bilirkişi kurulu aracılığı ile taşınmazlar üzerinde "hasattan önce" keşif yapılmalıdır. Keşifte davaya konu taşınmazların santrale uzaklıkları ölçülmeli, ayrıca santrale göre konumları belirlenmeli, taşınmazlardan yeteri kadar toprak ve bitki örnekleri toplanmalı, ayrıca karşılaştırma yapılabilmesi için santrallerin etki alanı dışındaki taşınmazlardan şahit toprak ve bitki numuneleri ile santrallere komşu taşınmazlardan toprak ve bitki numuneleri alınmalı ve analiz yaptırılmalıdır.
Bilirkişi heyeti tarafından, bitkilerin başak, yaprak ve kökleri yerinde incelenmeli, boyları, gövde kalınlıkları gözlemlenmeli, kökleri çekilerek kök yapılarında çürüklük olup olmadığına bakılmalı, bitki yaprak ayalarının genişliği ve parlaklığı kontrol edilmeli, bitki yüzeylerinde normalin dışında bir toz birikimi ve plaklaşmış baca gazı artığı olup olmadığı denetlenmeli ve edinilen gözlem sonuçları raporda açıklanmalıdır. Ayrıca ürünlerin yakından ve anlaşılır şekilde, yeteri kadar fotoğrafları çekilerek dosyaya alınmalıdır.
Toprak ve bitki analiz sonuçları ile yapılan gözlem sonucu tespit edilen hususlar, taşınmazların santrallere uzaklıkları ve konumları, hakim rüzgar yönüne ilişkin meteoroloji verileri, santrallerin çalışma kapasiteleri ve zamanları değerlendirilerek, toplam metal
değerleri ile alınabilir metal değerleri tespit edilip, gerek yasal sınır değerler gerekse literatürde kabul edilen değerler ile kıyaslanarak, toprağın doğal yapısının bu sonuçlara etkileri açıklanarak, davaya konu taşınmazlarda santrallerden kaynaklı bir zarar doğup doğmadığı tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit edilmelidir. Mahkemenin ve Yargıtay"ın denetimine elverişli, gerekçeli bir bilirkişi raporu hazırlanmalıdır.
Yapılacak incelemeler sonucunda santral kaynaklı bir zarar doğduğu sonucuna varılması halinde ise; zarar hesaplaması yapılırken, brüt gelirden üretim giderleri çıkartılarak net gelir belirlenmeli ve hangi yıla ilişkin ürün zararı isteniyorsa o yıla ilişkin veriler esas alınmalıdır.
Mahkemece, açıklanan yönler gözetilmeyerek, eksik inceleme ve araştırma ile yetersiz bilirkişi raporuna göre karar verilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın, yukarıda (1, 2 ve 3) numaralı bentlerde gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına 04/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.