MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... Genel Müdürlüğü aleyhine 20/06/2014 gününde verilen dilekçe ile maddi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 28/11/2014 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
1-Dava, haksız fiil nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, kiracısı olduğu Kahramanmaraş İli, ... İlçesi"nde bulunan taşınmazlarda ekili ürünlerin, ... Termik Santrali"nin çevreye yaydığı zararlı gazların ve küllerin etkisi ile zarar gördüğünü, verimin düştüğünü iddia ederek uğradığı zararın ödetilmesi isteminde bulunmuştur.
Davalı, termik santralin işletilmesinden dolayı çevreye herhangi bir zarar verilmediğini, resmi kurumlarca hava kalitesinin sürekli ölçüldüğünü, yönetmeliklerle belirlenen sınır değerlerin aşılmadığını, küllerin toprakla örtüldüğünü düzenli olarak nemlendirme yapıldığını, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, mahallinde yapılan tespite göre, davalının işlettiği termik santralin çevreye olumsuz etkisinden dolayı davacının ektiği üründe verim kaybı olduğu kabul edilerek istemin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davalı tarafından cevap dilekçesinde, davaya konu bir kısım taşınmazlar yönünden kamulaştırma savunmasında bulunulmuş, davacıların o taşınmazlarda tasarruf yetkisi olmadığı iddia edilmiştir. Özellikle ... Kasabası ... parsel sayılı taşınmazın 13.152,44 m²"si yönünden, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004/674 esas, 2009/1320 karar sayılı ilamıyla, ... Kasabası ... parsel sayılı taşınmazın 6.702,79 m²"si yönünden, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2005/563 esas, 2009/758 karar sayılı ilamıyla, davalı kurum adına tescile karar verildiği belirtilmiştir. Ancak mahkemece bu savunma araştırılmamış, belirtilen dava dosyaları getirtilerek incelenmemiş, dayanak belgeler ile şerh/beyan/irtifak kayıtlarını da içeren detaylı tapu kayıtları dosyaya kazandırılmamıştır. Eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulmasını gerekmiştir.
2-Dava, delil tespit dosyasına dayanılarak açılmıştır. Tespit sırasında hazır bulunan ziraat mühendisi bilirkişi; dava konusu taşınmazlarda ekili ürünlerde %15 verim azalmasına bağlı zarar bulunduğunu belirterek zarar tutarını hesaplamış, çevre mühendisi bilirkişi ise; A Termik Santrali"nin filtresiz çalışması, B Termik Santrali"nin de külün boşaltılması sırasında ve yer yer filtresiz çalışması nedeniyle var olan emisyonların taşınmazlara zarar verdiğini mütalaa etmiştir. Mahkemece tespit dosyasına sunulan bilirkişi raporları hükme esas alınarak karar verilmiştir. Ancak raporlar uyuşmazlığın çözümü için yeterli değildir.
Uyuşmazlığın çözümünde sağlıklı bir sonuca ulaşmak için, öncelikle termik santrallerden kaynaklanan bir zarar olup olmadığı hususu, tereddüde yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir.
Bu nedenle; öncelikle bölgedeki hakim rüzgarları gösterir meteorolojik bulgular getirtilmeli, termik santrallerin çalışma kapasiteleri ve zamanı tespit edilmelidir. Sonrasında gerek eldeki tazminat dosyası, gerekse benzer nitelikteki "ürün zararı" ve "taşınmaz değer kaybı" dosyaları ve tespit dosyalarında rapor hazırlamamış, Ziraat Fakülteleri"nin toprak, bitki ve tarım ekonomisi bölümlerinden seçilen üç akademisyen, bir çevre mühendisi, dava konusu yerlerle ilgili bilgi ve deneyimi bulunan bir ziraat mühendisi ve bir fen bilirkişisinden oluşacak altı kişilik bir bilirkişi kurulu aracılığı ile taşınmazlar üzerinde "hasattan önce" keşif yapılmalıdır. Keşifte davaya konu taşınmazların santrale uzaklıkları ölçülmeli, ayrıca santrale göre konumları belirlenmelidir.
Keşif sırasında, taşınmazlardan yeteri kadar toprak ve bitki örnekleri toplanmalı, ayrıca karşılaştırma yapılabilmesi için santrallerin etki alanı dışındaki taşınmazlardan şahit toprak ve bitki numuneleri ile santrallere komşu taşınmazlardan toprak ve bitki numuneleri alınmalı ve analiz yaptırılmalıdır.
Bilirkişi heyeti tarafından, bitkilerin başak, yaprak ve kökleri yerinde incelenmeli, boyları, gövde kalınlıkları gözlemlenmeli, kökleri çekilerek kök yapılarında çürüklük olup olmadığına bakılmalı, bitki yaprak ayalarının genişliği ve parlaklığı kontrol edilmeli, bitki yüzeylerinde normalin dışında bir toz birikimi ve plaklaşmış baca gazı artığı olup olmadığı denetlenmeli ve edinilen gözlem sonuçları raporda açıklanmalıdır. Ayrıca ürünlerin yakından ve anlaşılır şekilde, yeteri kadar fotoğrafları çekilerek dosyaya alınmalıdır.
Toprak ve bitki analiz sonuçları ile yapılan gözlem sonucu tespit edilen hususlar, taşınmazların santrallere uzaklıkları ve konumları, hakim rüzgar yönüne ilişkin meteoroloji verileri, santrallerin çalışma kapasiteleri ve zamanları değerlendirilerek, toplam metal değerleri ile alınabilir metal değerleri tespit edilip, gerek yasal sınır değerler gerekse literatürde kabul edilen değerler ile kıyaslanarak, toprağın doğal yapısının bu sonuçlara etkileri açıklanarak, davaya konu taşınmazlarda santrallerden kaynaklı bir zarar doğup doğmadığı tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit edilmelidir. Mahkemenin ve Yargıtay"ın denetimine elverişli, gerekçeli bir bilirkişi raporu hazırlanmalıdır.
Yapılacak incelemeler sonucunda santral kaynaklı bir zarar doğduğu sonucuna varılması halinde ise; zarar hesaplaması yapılırken, brüt gelirden üretim giderleri çıkartılarak net gelir belirlenmeli ve hangi yıla ilişkin ürün zararı isteniyorsa o yıla ilişkin veriler esas alınmalıdır.
Mahkemece, açıklanan yönler gözetilmeyerek, eksik inceleme ve araştırma ile yetersiz bilirkişi raporuna göre karar verilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın, yukarıda (1 ve 2) numaralı bentlerde gösterilen nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalının diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 04/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.