Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/9062 Esas 2022/14872 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Taraflar arasındaki davada İzmir 1. İş ile İstanbul 22. İş Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İzmir 1. İş Mahkemesince, davacının 01.01.1987 tarihinden 31.08.1997 tarihine kadar Türkiye iştiraki olan İstanbul Avcılardaki ... Kamyon ve Otobüs Ltd. Şirketinde çalıştığı, şirket adresinin Avcılar İstanbul adresinde olduğu, davacının tahsisi işlemlerinin ve sigorta dosyasının İstanbul Unkapanı Sosyal Güvenlik Merkezinde bulunduğu, davalı yanın usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul 22. İş Mahkemesince ise, yetkisizlik kararında davacının dosyasının Unkapanı Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından gönderildiği belirtilmiş ise de yurt dışı borçlanma talebine istinaden yapılan tahsis işlemlerinin Bağcılar Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yapıldığı, Kurum vekilinin bu durumu cevap dilekçesinde belirttiği fakat Bağcılar Sosyal Güvenlik Merkezinin işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıklarda Bakırköy İş Mahkemeleri yetkili ve görevli olmasına rağmen dosyanın İstanbul İş Mahkemelerine gönderilmesini talep ettiği, davalı Kurum vekilinin 21.12.2020 havale tarihli dilekçesinde usulüne uygun yetki itirazında bulunmadığı ve böylece verilen yetkisizlik kararının usule ve yasaya uygun olmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 6. maddesinde, İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesinin yetkili olduğunun belirtilmiş, ancak 5510 sayılı Kanun’un “Uyuşmazlıkların çözüm yeri” başlığını taşıyan 101. maddesinde, bu Kanun’da aksine hüküm bulunmayan durumlarda, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların iş mahkemelerinde görüleceği belirtilerek, görev konusu açıklanmış olmasına karşın, Kurumun taraf olduğu uyuşmazlıklarda yetkili mahkemenin neresi olacağına dair Kanun'da açık bir düzenleme bulunmamaktadır.
7036 sayılı Kanun'un 9. maddesinde bu Kanun'da hüküm bulunmayan hallerde 6100 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı bildirilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 14. maddesinde “Bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir” hükmü düzenlenmiştir.
Kamu düzenine ilişkin yetki kuralını düzenleyen 7036 sayılı Kanun’un 6. maddesinin, işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında iş akdinden veya İş Kanunu’na dayanan alacak ve hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarına uygulanacağı kabul edilmelidir.
Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer. Kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davada HMK'nın 19. maddesinde belirlenen süre ve yöntemle yetkisizlik itirazında bulunulmaz ise davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir ve mahkemece kendiliğinden yetkisizlik kararı verilemez.
6100 sayılı Kanun'un yetki itirazının ileri sürülmesi başlıklı 19. maddesinde, "Yetkinin kesin olduğu davalarda, mahkeme yetkili olup olmadığını, davanın sonuna kadar kendiliğinden araştırmak zorundadır; taraflar da mahkemenin yetkisiz olduğunu her zaman ileri sürebilir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz. Mahkeme, yetkisizlik kararında yetkili mahkemeyi de gösterir. Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı, süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hâle gelir." denilmektedir.
6100 sayılı HMK’nın 127. maddesinde, cevap dilekçesini verme süresinin, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki hafta olduğu, 116/1-a maddesinde kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazının ilk itirazlar içinde sayıldığı ve 117/1.maddesinde de ilk itirazların hepsinin cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorunda olduğu belirtilmiştir.
Açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde; eldeki davada yetkili mahkeme, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının merkezinin bulunduğu Ankara veya davacının işlemlerini yürüten şubenin bulunduğu yer mahkemesidir. Davanın açıldığı İzmir 1. İş Mahkemesi somut uyuşmazlıkta yetkisiz ise de, dosyanın incelenmesinden, davalı vekilinin, cevap dilekçesinde davacının yurtdışı borçlanma talebine istinaden yapılan tahsis işlemlerinin Bağcılar Sosyal Güvenlik Merkezince yapıldığını bildirmesine rağmen Bağcılar Sosyal Güvenlik Merkezi’nin işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıklarda yer yönünden yetkili mahkeme olan Bakırköy İş Mahkemeleri yerine dosyanın yetkisizlikle İstanbul İş Mahkemelerine gönderilmesini talep ettiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla kesin yetki kuralının bulunmadığı bu davada davalı usulüne uygun yetki itirazında bulunmadığından uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı İzmir 1. İş Mahkemesinde görülerek sonuçlandırılması gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince İzmir 1. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 31.10.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.