Esas No: 2020/1903
Karar No: 2022/2753
Karar Tarihi: 21.06.2022
Danıştay 13. Daire 2020/1903 Esas 2022/2753 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/1903 E. , 2022/2753 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/1903
Karar No:2022/2753
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: LPG dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirket tarafından bayilik sözleşmesi yapmadığı otogaz istasyonuna LPG ikmal edildiğinden bahisle 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca 336.319,00-TL ve otogaz istasyonuna LPG ikmalinin kendi mülkiyet ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle aynı bent uyarınca 336.319,00-TL olmak üzere toplam 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce Dairemizin … tarih ve E:…, K:… sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; Aksaray ili, Ortaköy İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından … Petrol ve Tarım Ürünleri Nakliyat Dayanıklı Tüketim Malları Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin … tarih ve LPG-BAY/… sayılı LPG otogaz bayilik lisansı kapsamındaki … Mahallesi, … Caddesi No:… Ortaköy/Aksaray adresinde faaliyet gösteren otogaz istasyonunda 29/09/2013 tarihinde yapılan denetimde, … plakalı araçtan istasyona gaz boşaltımı yapıldığının tutanak ile tespit edildiği, yapılan incelemelerde söz konusu adreste bulunan otogaz istasyonunun dağıtıcısının … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (…) olduğu, daha önceki dağıtıcısının ise … Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi olduğu, 15/09/2009 tarihinde kendi isteği ile dağıtıcı tadili yapıldığının tespit edilmesi üzerine bayilik sözleşmesi yapmadığı otogaz istasyonuna LPG ikmali yaptığından bahisle 336.319,00-TL ve otogaz istasyonuna LPG ikmalini mülkiyet ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle 336.319,00 TL olmak üzere toplam 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı;
29/03/2013 tarihli tutanakta, "…" ibareli …3 plakalı kırmızı renkli … marka tankerden … Mahallesi, … Caddesi No:… Ortaköy/Aksaray adresinde faaliyet gösteren otogaz istasyonunun LPG tankına ikmalin yapıldığı, ikmal edilen LPG'ye ilişkin olarak … tarih ve … seri numaralı … Ticaret ve Sanayi A.Ş.'ye (…) ait muhtelif bayiler ibareli sevk irsaliyesinin bulnduğunun kayıt altına alındığı, tanker şoförü olan …'ın ifadesinde; bahsi geçen tankerin şoförü olduğu, tankerin merkezi Kırıkkale'de bulunan … firmasına ait olduğu, Ortaköy … petrol istasyonuna 400 kg gaz aktarımı yaptığı sırada polis ekiplerinin geldiği, Kırıkkaleden yola çıktıktan sonra kendisinin … firmasından telefonla aranarak Ortaköy ilçesinde eski bayileri olan … petrol istasyonuna eskiye dönük borçlardan dolayı 400 kg gaz verilmesi talimatı üzerine söz konusu adrese geldiği ve 400 kg gaz indirim yaptığını beyan ettiği, … akaryakıt istasyonu yetkilisi …'ın ifadesinde; 2009 yılına kadar … isimli firma ile anlaşma yaptığını ve 2009 yılına kadar bu firmanın gazını sattığını, 2009 yılından sonra bu firma ile yollarını ayırarak … isimli firma ile anlaşma yaptığı bu tarihten itibaren … firmasına ait gazı sattığını, … isimli firmadan 2009 yılından 1.850,00-TL alacağı olduğu ve buna istinaden söz konusu 400 kg gaz boşaltımı işleminin yapıldığını beyan ettiğinin görüldüğü, ...'dan alınan savunmada söz konusu tankerin ve şoförün şirketleri ile bir ilgisinin bulunmadığı, şoförün beyanında dolumu Kırıkkale tesislerinden yaptığını belirttiği ve Kırıkkaledeki tesisin gaz boşaltımı yapılan istasyonun eski dağıtıcısı olan ...'a ait olduğunun belirtildiği, ... logosunun hem ... firması hem de ... firması tarafından kullanıldığının belirtildiği, bu nedenle karışıklık olduğunun ileri sürüldüğü, bunun üzerine davalı idare tarafından istasyonun eski dağıtıcısı ve tankerde bulunan sevk irsaliyesini de göz önünde bulundurarak ve kendi kayıtlarındaki bilgiler de bunu doğruladığından ... Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi'nden yazılı savunma alınmasının kararlaştırıldığı;
Bu durumda; dosyaya sunulan belgelerin incelenmesinden, ...'nın 15/09/2009 ve 15/09/2014 tarihleri arasında geçerli olmak üzere ... ile LPG ikmal istasyonu bayilik sözleşmesinin imzaladığı, olay tarihi olan 29/03/2013 tarihi itibarıyla ... ile sözleşmesinin devam ettiği ve ... ile herhangi bir sözleşmesinin bulunmadığının açık olduğu, tutanaktaki tespitlerden, araçta bulunan irsaliyelerden ve dosyadaki bilgi ve belgelerden de söz konusu adreste LPG ikmali yapan firmanın ... olduğunun ve ayrıca … plakalı aracın ruhsatının incelenmesinden, söz konusu aracın ...'a ait olmadığı anlaşıldığından, bayilik sözleşmesi yapılmayan otogaz istasyonuna LPG ikmali yaptığından bahisle 336.319,00-TL ve otogaz istasyonuna LPG ikmalini mülkiyet ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle 336.319,00-TL olmak üzere toplam 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu Kurul kararı hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kendileri tarafından LPG boşaltıldığı iddia edilen şirket adına düzenlenmiş herhangi bir fatura ve irsaliye bulunmadığı, kesin ve inandırıcı delil olmadan kendisine ait olmayan araç ile bayisi olmayan şirkete 400 kg. LPG boşalttığı iddiasıyla verilen idarî para cezasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Aksaray ili, Ortaköy İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından ... Petrol ve Tarım Ürünleri Nakliyat Dayanıklı Tüketim Malları Pazarlama Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'nin … tarih ve LPG-BAY/… sayılı LPG Otogaz bayilik lisansı kapsamındaki … Mahallesi, … Caddesi No:… Ortaköy/Aksaray adresinde faaliyet gösteren otogaz istasyonunda 29/09/2013 tarihinde yapılan denetimde, davacı şirket tarafından … plakalı araçtan istasyona gaz boşaltımı yapıldığının tutanak ile tespit edildiği, yapılan incelemelerde söz konusu adreste bulunan otogaz istasyonunun dağıtıcısının ... Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi olduğu, ... Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin ise bayilik sözleşmesi yapmadığı otogaz istasyonuna LPG ikmali yaptığından bahisle 336.319,00-TL ve otogaz istasyonuna LPG ikmalinin kendi mülkiyeti ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle 336.319,00-TL olmak üzere toplam 732.638,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı dava konusu Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 4. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Piyasa faaliyetinde bulunanlar, kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuracak her türlü işlemden özenle kaçınmak, bunların oluşumunun engellenmesi için her türlü tedbiri almak ve istenmeyen durumları en kısa sürede gidermek zorundadır."; 5. maddesinin (a) bendinin 2 numaralı alt bendinde "a) Dağıtıcılar otogaz LPG faaliyeti yaparken; 1) Bayilik sözleşmesi yaptıkları kendi tescilli markası ve amblemini taşıyan otogaz istasyonların LPG ikmali yapmak, 2) İlgili kamu kurum ve kuruluşlarından gerekli ruhsat, izin ve belgeleri almamış olan istasyonları LPG ikmali yapmamak ile yükümlüdür."; dava konusu işleme ilişkin fiil tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 5307 sayılı Kanun'un "İdari para cezaları"nın düzenlendiği 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (4) numaralı alt bentlerinde, 5, 6 ve 7. madde hükümlerinin ihlâli ile son fıkrası hariç 4. madde hükümlerinin ihlâli halinde sorumlulara ikiyüzellibin Türk lirası idari para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 35. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesi yeniden düzenlenmiş ve maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde "dördüncü fıkrası hariç (ç), (h) ve (ı) bentleri ile son fıkrası hariç 4. madde hükümlerinin ihlâli ile dokuzuncu fıkrasının (c) bendinin (4), (5) ve (6) numaralı alt bentleri hariç 5. ve 6. maddenin ihlali" hâlinde sorumlulara ikiyüzellibin Türk lirasından az olmamak ve ikimilyonyediyüzellibin Türk lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu LPG piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onikisi oranında idari para cezası uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Kanun'un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 8. maddenin ikinci fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyla Kurul kararına bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idari para cezaları, işlenen fiil için bu Kanunla birlikte daha düşük bir idari para cezası uygulanmasının öngörülmesi halinde, ilgili vergi dairesince 16. maddenin ilgili bentlerinde belirlenmiş olan asgari maktu hadden tahsil edilir. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idari para cezaları iade edilmez." kuralına yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2. maddesinde, "Kabahat" deyiminin, Kanun'un karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği; 3. maddesinde, bu Kanun'un, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, diğer genel hükümlerinin, idari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı; "Zaman Bakımından Uygulama" başlıklı 5. maddesinde, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, kabahatler karşılığında öngörülen idari yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından ise derhal uygulama kuralının geçerli olduğu; bu maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Kanun'un 7. maddesinin ikinci fıkrasında da, suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı kurala bağlanmıştır.
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Yaptırımlar" başlıklı 17. maddesinin birinci fıkrasında, "Lisans sahibi kişiler hakkında, bu Kanun'a, bu Kanun'a göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurum'un yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, Kurum tarafından ön araştırma veya soruşturma başlatılır. Ayrıca, ilgiliye onbeş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi hâlde bahse konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağı ihbar edilir. Bu ihbara rağmen onbeş günlük sürenin bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurum piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurur. Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötüniyetin veya herhangi bir zararın oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz. Lisans iptalleri Kurum'ca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır." kuralına yer verilmiştir.
7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 36. maddesi ile, 5307 sayılı Kanun'un 17. maddesi, "İdarî yaptırımlar; tedbirler, lisans iptalleri ve idarî para cezalarından oluşur. Bu Kanun'a göre idarî para cezaları, tedbirler ve lisans iptallerinin uygulanması bu Kanun'un diğer hükümlerinin uygulanmasına engel oluşturmaz. Bu Kanun'a göre verilen idarî para cezaları, alınan tedbirler ve lisans iptalleri diğer kanunlar gereği yapılacak işlemleri engellemez.
Bu Kanun'a göre idarî yaptırımlar aşağıdaki usulde yürütülür:
a) Lisans sahibi kişiler hakkında bu Kanun'a, ikincil mevzuata veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına aykırı davranılması hâlinde; Kurul tarafından belirlenen niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiiller için ilgilisine Kurum veya Kurumca yetkilendirilen kuruluşlar tarafından, otuz gün içerisinde aykırılığın giderilmesi, aksi hâlde hakkında geçici durdurma yapılabileceği ihtar edilir. Verilen ihtar süresi sonunda mevzuata aykırı durumu devam ettirenlerin ilgili piyasa faaliyeti altmış gün süre ile geçici olarak durdurulur. Niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiilin tespit tarihinden itibaren iki yıl içerisinde tekrar edilmesi hâlinde ise ihtar işlemi uygulanmaksızın ilgili piyasa faaliyeti altmış gün süre ile geçici olarak durdurulur. Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötüniyetin veya ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz. Geçici durdurma süresi sonunda da tespit edilen aykırılıklar giderilmezse, faaliyetin durdurulmasına devam edilerek soruşturma başlatılır ve gerekli idarî yaptırımlar uygulanır. Lisans iptalleri Kurum'ca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır. Yapılan geçici durdurma sonrasında mevzuata aykırı durumun ortadan kalkması hâlinde geçici durdurma hâli sona erdirilir.
b) Lisans sahibi kişiler hakkında, bu Kanuna, ikincil mevzuata veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına aykırı davranılması hâlinde; niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan fiiller ile 21/03/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda belirtilen akaryakıt kaçakçılığına ilişkin fiiller için ilgilisi hakkında Kurum tarafından doğrudan idari soruşturma başlatılarak gerekli yaptırımlar uygulanır. Lisans sahibinin ilgili piyasa faaliyeti, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olmayan, kötüniyet veya tehlikeli eylem sonucunu doğuran fiilleri nedeniyle Kurumca geçici olarak durdurulabilir..." şeklinde değiştirilmiştir.
7164 sayılı Kanun'un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 8. maddenin birinci fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurulca idarî para cezası verilmemiş olan ve Kurul tarafından belirlenen niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiiller için, 17. maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen ihtar yapıldıktan sonra sonucuna göre gerekirse idari soruşturma başlatılarak yaptırımlar uygulanır. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce lisansı sonlandırılan veya iptal edilenler hakkında düzeltme imkânı bulunan fiiller için herhangi bir idarî işlem tesis edilmez." kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 2. maddesinde, "Kabahat" deyiminin, Kanun'un karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği; 3. maddesinde, bu Kanun'un, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması hâlinde, diğer genel hükümlerinin, idarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı; "Zaman bakımından uygulama" başlıklı 5. maddesinde, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından ise derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu; bu maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Kanun'un 7. maddesinin ikinci fıkrasında, suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı kurala bağlanmıştır.
5307 sayılı Kanun'un 17. maddesinde yer verilen kural kapsamında … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile, "Otogaz istasyonlarına LPG ikmalinin kendi mülkiyeti veya tasarrufu altındaki tescilli markasını, unvanını ve amblemini taşıyan teknik düzenlemelere uygun araçlar ile yapılmaması" niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiiller arasında sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyiz konu İdare Mahkemesi kararının davacı şirket tarafından bayilik sözleşmesi yapmadığı otogaz istasyonuna LPG ikmal ettiğinden bahisle verilen idarî para cezasına ilişkin olarak;
Kanun koyucu tarafından, Kurulca karara bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış idari para cezalarında, işlenen fiil için 5307 sayılı Kanun'un 7164 sayılı Kanun'un 35. maddesi ile değişik 16. maddesinde daha düşük bir idari para cezası uygulanması öngörülmüş ise asgari maktu hadden tahsil edilmesi vergi dairesine bir görev olarak verilmiştir. İlgili vergi dairesinin kanunen üstlendiği bu görevi yerine getirmesi açısından önemli olan husus, idari para cezasının kesinleşmesi değil, tahsilatının tamamlanmamış olmasıdır. Dolayısıyla söz konusu düzenleme, tamamen tahsilat aşamasına özgü bir kural niteliğindedir. İdari para cezasının iptali istemiyle dava açılsın veya açılmasın, bu kuralın tahsilatı tamamlanmamış idari para cezalarına uygulanması vergi dairesi açısından bir zorunluluktur.
İlgili vergi dairesi, dava açılıp açılmadığına bakılmaksızın tahsilatı tamamlanmamış idari para cezasının miktarında lehe bir değişiklik varsa bunu tespit etmekle ve uygulamakla yükümlü bulunduğundan, tahsilat aşamasına özgü olan anılan kuralın, idari para cezasının iptali istemiyle açılan davalarda dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu itibarla, idari para cezasına konu olan fiilin sübuta ermiş olması ve idari para cezasının miktarında lehe olan değişikliğin tahsilat aşamasında vergi dairesince dikkate alınacak olması sebebiyle, davanın reddine yönündeki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.
Temyiz konu İdare Mahkemesi kararının davacı şirket tarafından yapılan LPG ikmalinin kendi mülkiyeti ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle verilen idarî para cezasına ilişkin olarak;
Uyuşmazlık konusu olayda, davacı şirkete ait olmayan (… Nakliye Sanayi Ticaret Turizm İthalat İhracat Ltd. Şti.'ne ait) … plakalı araçtan ...'na ait LPG otogaz istasyonuna dolum yapıldığı, bu suretle davacı şirketin "Otogaz istasyonlarına LPG ikmalinin kendi mülkiyeti veya tasarrufu altındaki tescilli markasını, unvanını ve amblemini taşıyan teknik düzenlemelere uygun araçlar ile yapılmaması" fiilinin sübuta erdiği; ancak sübuta eren fiilin 5307 sayılı Kanun'un 17. maddesinde yer verilen kural kapsamında … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiiller arasında sayıldığı ve bu nitelikteki fiiller için idarî para cezası verilmeden önce "ihtar" müessesesinin getirildiği görülmekle,
7164 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önce, 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesinde idarî para cezaları, 17. maddesinde ise diğer yaptırımlar düzenlenmiş olup, idarî para cezalarının da idarî yaptırım oldukları hususunda tereddüt bulunmamakla birlikte, 5307 sayılı Kanun'da idarî para cezaları ile diğer yaptırımlar farklı usûl ve esaslara bağlanmıştır. Bu bağlamda 5307 sayılı Kanun'un 16. maddesinde, 15 günlük süre içerisinde aykırılığın giderilmesi yönünde yapılması gereken ihbar, idarî para cezası verilebilmesinin ön şartı olarak belirtilmediği hâlde, idarî para cezası dışındaki idarî yaptırımları düzenleyen 17. maddesinin önceki metninde, lisans iptali için aykırılığın giderilmesi yönünde 15 günlük süre tanıyan ihbar yapılması zorunlu görülmüştür. Daha da önemlisi, ilgiliye verilen 15 günlük süre içerisinde aykırılıklar giderildiği takdirde piyasa faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına karar verilemeyeceği anlaşılmakla birlikte, söz konusu aykırılığın verilen süre içerisinde giderilmiş olması idarî para cezası verilmesine engel değildir. Başka bir anlatımla, ilgilinin mevzuata aykırı fiili hem idarî yaptırım uygulanmasını hem de idarî para cezası verilmesini gerektiriyorsa, aykırılığın verilen süre içerisinde giderilmesi durumunda ilgilinin piyasa faaliyetinin geçici olarak durdurulması ve lisans iptali gibi yaptırımlar uygulanmayacak, ancak söz konusu mevzuata aykırılık nedeniyle idarî para cezası uygulanabilecektir.
Değişiklikten sonra ise, 5307 sayılı Kanun'un 17. maddesinde yapılan yeni düzenleme ile, idarî yaptırımlar sayılmış ve idarî para cezalarının da 17. maddedeki hükme tâbi olacağı belirtilmiştir.
Bu itibarla, 16. maddede yer verilen idarî para cezalarına ilişkin fiillerden Kurul tarafından belirlenen "niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olanlar" için otuz günlük süre içerisinde aykırılığın giderilmesi, aksi hâlde hakkında geçici durdurma yapılabileceğinin ihtar edileceğine ilişkin düzenlemenin, idarî para cezaları yönünden cezalandırılmadan önce mevzuata aykırı davranışta bulunan kişi veya kişilere söz konusu aykırılığın ortadan kaldırılması için tanınmış bir imkân olduğu, bu yönüyle ihtarın kişinin cezalandırılabilmesine ilişkin bir ön şart teşkil ettiği ve anılan Kanun değişikliğinin failin lehine olduğu anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiilleri işleyenlerin önceki kanun döneminde doğrudan idarî para cezasına muhatap oldukları hâlde, söz konusu kanun değişikliğinden sonra aynı fiilleri işleyenlerin ihlâlin ortadan kaldırılması hususunda ihtar edilmelerinin öngörülmesi, böylelikle ihtar edilen kişilerin söz konusu ihlâli ortadan kaldırarak ceza almaktan kurtulabilmelerine imkân tanınması karşısında, ihtar müessesesinin maddî hukuka etkisinin bulunduğu ve lehe kanun kapsamında belirtilen fiilleri önceki kanun döneminde işleyenler yönünden de geçmişe etkili olarak uygulanması gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Diğer taraftan, 7164 sayılı Kanun'un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 8. maddenin birinci fıkrasında, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurulca idarî para cezası verilmemiş olan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiilleri işleyenler için nasıl bir usûl izleneceği öngörülmüş; ikinci fıkrasında ise maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurul tarafından karara bağlanmış idarî para cezalarının tahsiline ilişkin kurallara yer verilmiştir.
Söz konusu Geçici maddede, niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan fiilleri kanun değişikliğinden önce işleyen ve haklarında idarî para cezası uygulanan kişiler yönünden ne gibi
bir işlem yapılacağı açıklanmamış olmakla birlikte, yeni düzenlemede yer alan ihtar müessesesi lehe kanun niteliğinde olduğundan, yargı aşamasındaki idarî para cezaları ile ilgili olarak yargı yerleri tarafından lehe kanun hükümlerinin belirtilen kişiler hakkında da uygulanması gerektiği açıktır.
Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, her ne kadar davacının fiili sübuta ermiş ise de 5307 sayılı Kanun'da yapılan değişiklik uyarınca alınan düzenleyici Kurul kararıyla niteliği itibarıyla düzeltme imkânı olan fiiller arasında sayılan "Otogaz istasyonlarına LPG ikmalinin kendi mülkiyeti veya tasarrufu altındaki tescilli markasını, unvanını ve amblemini taşıyan teknik düzenlemelere uygun araçlar ile yapılmaması" fiili nedeniyle idarî para cezası verilmeden önce ihtarda bulunma şartının yerine getirilmesi ve lehe kanun niteliği taşıyan söz konusu kuralın davacıya da uygulanması zorunluluğu karşısında, lehe kanun hükmü dikkate alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen reddine,
2. ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının davacı şirket tarafından bayilik sözleşmesi yapmadığı otogaz istasyonuna LPG ikmal ettiğinden bahisle verilen idarî para cezasına ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının bu kısmının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne;
4. ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davacı şirket tarafından yapılan LPG ikmalinin kendi mülkiyeti ve tasarrufu altında olmayan araç ile yapıldığından bahisle verilen idarî para cezasına ilişkin kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
5. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 21/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.