Danıştay 8. Daire 2018/588 Esas 2022/4359 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/588
Karar No : 2022/4359


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … San. ve Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Çatalca ilçesi, …, … sayılı ruhsat sahasında çıkan kuvarsit madeni ile ilgili olarak davacı şirket tarafından 2014 yılı için katkı payının 146.030,17-TL olarak ödenmesi gerekirken 380.581,62-TL ödendiği ileri sürülerek fazla ödenen miktarın iadesi istemiyle davalı idareye yapmış olduğu başvurunun reddedilmesi üzerine 01.05.1995 tarihli davalı idare ile imzalanan ruhsat hakkı devir sözleşmesinin 5/d. maddesi uyarınca 2014 yılı kuvarsit madeni maden arama katkı payının fazla ödendiği gerekçesiyle 234.551.45-TL tazminatın davalı idareden tahsil edilerek ödenmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 3213 sayılı Maden Kanunu'nun ''Devlet hakkı ve özel idare payı'' başlıklı 14. Maddesi'nde devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edileceği, ocak başı satış bedelinin ilan edilen emsal fiyattan daha düşük olamayacağı düzenlemesi uyarınca, Maden İşleri Genel Müdürlüğü Endüstriyel Mineraller Daire Başkanlığı(Devlet Hakları Komisyonu)'nun 25.12.2014 tarihli ''Ocak Başı Satış Fiyatları'' konulu toplantısında IV-a grubunda yer alan kuvarsit madeni için 2014 yılı ocak başı satış fiyatının asgari 20,00-TL/ton olarak belirlendiği, bu işlemin iptal edildiği, geri alındığı ya da değiştirildiğine dair davacı şirket tarafından ya da davalı idare tarafından herhangi bir bilgi-belgenin dava dosyasına sunulmadığı belirlenen birim fiyatın davacı şirketin çıkarmış olduğu kuvarsit madenine uygulanması sonucunda toplam ocak başı satış tutarının 7.611.632,60-TL (20,00-TLx380.581,63 ton) olarak bulunduğu, toplam ocak başı satış tutarına davacı şirket ile davalı idare arsında ruhsat hakkının devrine ilişkin 01.05.1995 tarihli sözleşmenin ''İşletmecinin Yükümlülükleri'' başlıklı 5. maddesinin (d) bendinde belirtilen %5 oranında maden arama katkı payının uygulandığı, dolayısıyla Maden Kanunu'nun 14. maddesine ve ruhsat hakkı devir sözleşmesinin 5/d maddesine aykırılık bulunmadığı, maden arama katkı payının doğru hesaplandığı anlaşılmış olup davanın reddedilmesi gerektiği belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; maden arama katkı payı 3213 sayılı Maden Kanununda düzenlenmiş bir hak olmayıp davacı ile davalı idare arasında yapılan sözleşme ile getirilmiş bir pay olduğu, uyuşmazlık; davacının sözleşme gereği ödemesi gereken maden arama katkı payının, gerçek ocakbaşı satış fiyatı üzerinden mi, yoksa Maden Kanununda devlet hakkı ile yapılan düzenlemede belirtildiği üzere emsal satış fiyatı üzerinden mi ödenmesi gerektiği noktasında toplandığı, maden arama katkı payı ile ilgili olarak düzenleme de içeren ruhsat hakkının devrine ilişkin sözleşme, kamu gücüne dayanılarak tesis edilen bir sözleşme olmayıp, özel hukuk hükümlerine göre tesis edilen bir sözleşme niteliğinde olup herhangi bir kamu hizmetinin yürütümüne ilişkin olarak da yapılmadığı dikkate alındığında özel hukuk hükümlerine tabi olan sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümü adli yargı yerine ait olup bakılan davanın esasının idari yargıda incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle İdare Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılması amacıyla dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, yapılan sözleşmenin idari sözleşmeler statüsünde değerlendirilmesi gerektiği, idari sözleşmelerde taraflardan en az birisinin idare olduğu, sözleşme kamu hizmetinin yürütülmesine ilişkin olduğu, madenlerin devletin hüküm ve tasarrufu altında olup işletilmesinin devir sözleşmesi ile yapıldığı, ayrıca sözleşmenin özel hukuk hükümlerini aşan hükümler içerdiği, sözleşme maddelerinin idarece tek taraflı matbu olarak düzenlenen şartları değiştirilemeyen bir sözleşme olduğu, MTA katkı payı bedelinin Maden Kanununda düzenlenmemesinin sözleşmenin idari sözleşme olma niteliğini değiştirmediği, bakılan davanın idari yargının görev alanına girdiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemle ilgili uyuşmazlığın adli yargının görev alanına girdiği, davanın dayanağı olan sözleşmenin bir özel hukuk sözleşmesi olduğu, davacının temyiz iddialarında yerinde olmadığından kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İstinaf" başlıklı 45. maddesinin 5. fıkrasında, "Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hakim tarafından bakılmış olması hallerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında temyiz yolunun açık olduğu belirtilmiş ise de, yukarıda anılan 2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 5. fıkrası uyarınca davaya görevsiz mahkemenin baktığı dosyalarda Bölge İdare Mahkemesince verilen kararın kesin olduğu açık olup, bakılan davada Bölge İdare Mahkemesince verilen, kaldırma gönderme kararının bu nitelikte kararlardan olması nedeniyle temyiz isteminin incelenmesine olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;
1- TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2- Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
Kesin olarak, 23/06/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.