MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki asıl davada alacak, birleşen davada tapu iptali ve tescil davalarının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kabulüne, birleşen davanın usulden reddine yönelik verilen hüküm asıl ve birleşen davalarda davacı ... vekilince duruşmalı, asıl ve birleşen davada davalılar vekilince duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde tebligata rağmen taraflar adına duruşmaya gelen olmadığı anlaşılmakla, incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya evrak üzerinde incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

- K A R A R -
Asıl davada davacı vekili, davacı ile davalı kooperatif yönetim kurulu başkanı arasında yapılan anlaşma neticesinde E Blok 8 No"lu dubleks dairenin 12.000,00 TL peşin bedelle davacıya satıldığını, ancak sonraki yönetim tarafından bu satış inkar edilerek davacıya ortak olmadığının bildirildiğini ileri sürerek, kooperatif ortaklığının tespiti ile 8 No"lu bağımsız bölümün tapu kaydının iptalini ve davacı adına tescilini mümkün olmaması halinde bedelinin faiziyle tahsilini talep ve dava etmiş, birleşen davasında ise, kur"a ile bağımsız bölüm tahsis edilmiş olan kooperatif ortağı aleyhine üstün hakkın tespiti ile tapu iptali ve davacı adına tescil istemiştir.
Asıl ve birleşen davalarda davalılar vekili, davaların reddini istemişlerdir.
Birleşme öncesi yapılan yargılama sonunda mahkemece, asıl davanın kabulüne dair verilen karar, Yüksek 11. Hukuk Dairesinin 20.09.2010 tarih, 2009/2761 E., 2010/8919 K. sayılı ilamıyla, davacının üstün hak sahipliğinin tespiti ile ortaklıktan kaynaklanan borcu bulunup bulunmadığının araştırılması, peşin ödemeli ortak olup olmadığının belirlenmesi ve kur"a sonucu bağımsız bölümün tahsis edildiği 3. kişiye husumet yöneltilip yöneltilmeyeceğinin değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek bozulmuş, bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, davacının peşin ödemeli ve üstün hak sahibi ortak olduğu, dava tarihi itibariyle 29,23 TL genel gider borcu bulunduğu, borcu olan ortağın tapu iptali ve tescil isteyemeyeceği gerekçesiyle, asıl davanın kısmen kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma ilamı gereğince inceleme yapılıp hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, asıl ve birleşen davalarda davalılar vekilinin tüm, asıl ve birleşen davalarda davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Asıl ve birleşen davalar; kooperatif ortaklığı ve üstün hak sahipliğinin tespiti ile tapu iptali ve tescil mümkün olmaz ise taşınmaz bedelinin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemenin; davacı ... hakkında, davalı kooperatifin peşin bedelli ve dava konusu bağımsız bölüm yönünden üstün hak sahibi ortağı olduğuna ilişkin tespitleri isabetli olsa da, gerek HGK’nın 18.03.2015 tarih, 2013/23-1599 Esas, 2015/1057 K. sayılı ilamı, gerekse de kapatılan Yüksek 23. Hukuk Dairesinin 18.03.2019 tarih, 2016/2284 Esas, 2019/1046 Karar sayılı ve benzer nitelikteki ilamları uyarınca, kooperatif ortağı tarafından açılan tapu iptali ve tescil istemli davalarda ortağın karar tarihine en yakın tarih itibariyle aidat ve fer’ilerine ilişkin borçlarının depo edilmesi suretiyle tapu tescil hükmü kurulabileceği gibi, ortağın yalnızca genel gider borcu bulunduğu durumlarda depo kararına dahi olmaksızın tapu iptal ve tescil kararı verilebileceği tartışmasızdır.
Bu durumda mahkemece, peşin bedelli ortak olduğu hususu sabit hale gelen davacının yalnızca genel gider borcunun varlığının tapu tescil hükmü kurulmasına mani olamayacağı hususu dikkate alınarak bu yöndeki talebin kabulü gerekirken, yanılgılı gerekçelerle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.
Birleşen dava, davacının asıl davadaki tapu iptali ve tescil istemi nedeniyle kayıt malikine yöneltilmesi zorunlu olan husumetin ifası için yapılmış bir taraf tamamlayıcı işlem niteliğinde olup, davalı kooperatif ile kayıt maliki davalı ortak arasında mecburi (zorunlu) dava arkadaşlığı bulunmaktadır.
Bu durumda mahkemece, taraf tamamlayıcı bir işlemden ibaret olduğu anlaşılan birleşen dava yönünden ayrıca bir hüküm kurulmaksızın, tüm talepler hakkında tek hüküm içeriğinde karar verilmesi gerekirken, bu hususun dikkate alınmaması da doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, asıl ve birleşen davalarda davalılar vekilinin tüm, asıl ve birleşen davalarda davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına BOZULMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden asıl ve birleşen dosya davalılarından alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde davacıya iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14.12.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.