Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/13045 Esas 2022/15359 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
TALEP EDEN : Maliye Bakanlığı


Taraflar arasındaki davada Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi ile Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü;

- K A R A R -

Dava, 3561 sayılı Kanun kapsamında kayyım atanması istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... ve... isimli şahısların temin ettikleri geçersiz veraset belgesini kullanarak Diyarbakır İli, Yenişehir İlçesi, Dökmetaş Mahallesi, 287, 375, 377, 202, 212, 218, 493, 494, 687, 688, 689,702, 703, 782 ve 783 parsel sayılı taşınmazların maliki Bedo kızı Fatma ve Diyarbakır İli, Yenişehir İlçesi, Yukarınasırlar Mahallesi, 193 ve 113 ada 1 parsel sayılı taşınmazların maliki Hamza oğlu Abdo karısı Hani (Hanım)’nin bu taşınmazlardaki hisselerini intikal yolu ile adlarına tescil ettirdiklerini, intikale esas alınan veraset ilamındaki kayıtlar ile tapudaki kayıtların örtüşmediğini, bu nedenle ... ve...'un adı geçen tapu maliklerinin mirasçısı olmalarının mümkün bulunmadığını, adı geçenlerin mirasçı bırakmadan ölmüş olma ihtimalinin yüksek olduğunu, bu durumda TMK'nın 501. maddesi hükmü uyarınca hazinenin mirasçı olacağını, bu itibarla ... ve... aleyhine tapu iptal ve tescil davası açtıklarını, davanın Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/157 Esasına kaydedildiğini, ayrıca başka kişiler tarafından da aynı taşınmazlarla ilgili olarak ... ve... ile Hazine aleyhine zilyetliğe dayalı tapu iptal ve tescil davası açıldığını ve Diyarbakır 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1014 Esasına kaydedildiğini, her iki davanın birleştirilerek Diyarbakır 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2015/1014 Esas sayılı dosyası üzerinden yargılamaya devam edildiğini, ayrıca hem hazine tarafından hem de başka şahıslar tarafından davaya konu taşınmazların ... ve... adına tesciline dayanak teşkil eden veraset ilamının iptali talebi ile dava açıldığını, davaların derdest olduğunu, bu davaların eldeki dava yönünden bekletici mesele yapıldığını, bahse konu veraset ilamı ve geçersiz başka veraset ilamları ile ilgili olarak Hani Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/16 sayılı dosyası üzerinden soruşturma yürütüldüğünü belirterek, Hazinenin hak ve menfaatlerinin korunması için tapu kayıt malikleri ...'ye (Hanım) 3561 sayılı Kanun uyarınca mahallin en büyük mal memurunun kayyım olarak atanmasına, açmış olduğu dava sonuçlanıncaya kadar davaya konu taşınmazların 3. şahıslara devir ve temlikinin önlenmesi için sicil kayıtlarına ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Diyarbakır 3. Sulh Hukuk Mahkemesi 07.02.2019 tarihli ara kararıyla ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiş, verilen red kararının davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi 03/07/2019 tarih 2019/984 Esas, 2019/740 Karar sayılı kararı ile istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacının ihtiyati tedbir isteminin kabulü ile dava konusu taşınmazlar üzerine HMK’nın 389. vd. maddeleri uyarınca ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmiştir.
Diyarbakır 3. Sulh Hukuk Mahkemesince yargılamaya devam edilerek, konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, verilen kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi ile Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığının çözümü için dosya Dairemize gönderilmiştir.
Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince, istinaf talebine konu dava dosyasının daha önce Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 03.07.2019 tarihli ve 2019/984 Esas, 2019/740 Karar sayılı kararı ile istinaf incelemelerine konu edildiği, uyuşmazlığın Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesince görülüp sonuçlandırılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince ise, davanın Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesinin faaliyete geçtiği 02.09.2019 tarihinden önce açıldığı, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesince de istinaf incelemesinin bu tarihten önce 03.07.2019 tarihinde yapıldığı, sadece geçici hukuki koruma niteliğindeki ihtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin ilk derece mahkemesince verilen karara yönelik inceleme yapıldığı, esas yönünden bir değerlendirme yapılmadığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 22. maddesi uyarınca "Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur." hükmünü içermektedir.
HMK'nın "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş ve 341. maddesinin (1) numaralı fıkrasında "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmünü içermektedir.
HMK'nın 391/3 ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK'nın 341/1. maddesinde istinaf olarak açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a ek 1. maddenin birinci fıkrasında; "Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmî Gazete'de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibarıyla yetkili Bölge Adliye Mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan Bölge Adliye Mahkemesince sonuçlandırılır." hükmü düzenlenmiştir.
Somut olayda, ilk derece mahkemesinin 07.02.2019 tarihli ihtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin ara kararının istinaf edilmesi üzerine, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 03.07.2019 tarih 2019/984 Esas, 2019/740 Karar sayılı kararıyla davacının istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunu’nun 36/3. maddesi gereğince Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07.11.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.