Esas No: 2022/12960
Karar No: 2022/15923
Karar Tarihi: 14.11.2022
Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/12960 Esas 2022/15923 Karar Sayılı İlamı
Özet:
Davalı firma hakkında açılan menfi tespit davası için Yüksekova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi ile Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesi arasında yetki çekişmesi yaşanmıştır. Dosya son karar için bölge adliye mahkemelerine gönderilmiş ancak bu mahkemeler arasında da yetki çekişmesi yaşanmıştır. Kesin yetki kuralının bulunmadığı menfi tespit davalarında yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açtıysa, seçme hakkı davalıya geçer. Bu durumda uyuşmazlık Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesinde görülmeli ve sonuçlandırılmalıdır. Kararda, 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada , Yüksekova 1. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret mahkemesi sıfatıyla) ile Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verildiğinden ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
Yüksekova 1. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince, İİK 72/f.8 e göre, menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabileceği ve davada davalının dava tarihi itibari ile ikametgah adresi de Şanlıurfa sınırlarında bulunmakla davalının yetki itirazının yerinde olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesince, davada HMK'nın 6. maddesi uyarınca davalının yerleşim yeri olan Şanlıurfa mahkemeleri ile HMK'nın 10. Maddesi uyarınca çekin ödeme yeri olan Yüksekova mahkemelerinin yetkili olduğu, davacının bu mahkemelerden birisinde davasını açmak üzere seçimlik hakkı bulunduğu, davacının bu hakkını Yüksekova Mahkemesi'nden yana kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 6. maddesinde "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." denilerek genel yetkili mahkemelerin yetkisi düzenlenmiş olup menfi tespit davalarında yetki kesin değildir. Kesin yetki kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19/2. maddesi; "Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz." hükmünü içermektedir. Aynı Kanun'un 116/1-a maddesinde kesin yetki kuralının bulunmadığı hâllerde yetki itirazı "ilk itiraz" olarak düzenlenmiş olup 117/1. maddesi; "İlk itirazların hepsi cevap dilekçesinde ileri sürülmek zorundadır; aksi hâlde dinlenemez." hükmünü içermektedir.
Somut olayda; davalının yerleşim yeri adresinin “Şanlıurfa” olduğu ve süresinde yetki itirazında bulunulduğu anlaşılmıştır. Bu durumda uyuşmazlığın, Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince Şanlıurfa Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 14.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.