Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/11358 Esas 2022/16981 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davada Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesi ile İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan Mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri Hukuk Dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü;

K A R A R

Dava, alacak istemine ilişkindir.
Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesince, HMK'nın 6. maddesi gereğince, genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu, HMK'nın 14/1 maddesi gereğince, bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesinin de yetkili olduğu, HMK'nın 14/2 maddesi gereğince ise, özel hukuk tüzel kişilerinin, ortaklık veya üyelik ilişkileri ile sınırlı olmak kaydıyla, bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatlı yerlerine karşı açacakları davalar için, ilgili tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğu, somut ihtilafta ise, davalı tarafın yerleşim yerinin Levent/İstanbul olduğu, davaya dayanak işlemin, davalı tarafın şubesinin işleminden kaynaklanmadığı, öte yandan davalı vekilinin süresi içinde ve usulen yetki itirazında bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İstanbul 16. Asliye Hukuk Mahkemesince, dava konusunun HMK madde 14/2'de düzenlenen kesin yetki kuralına tabi olmadığı, zira davanın özel hukuk tüzel kişisinin bir ortağına veya üyesine karşı veya bir ortağın yahut üyenin bu sıfatla diğerlerine karşı açtığı bir dava olmadığı, davanın İş Bankasının Donanma Cemiyetinin payına düşen hisselerin ve piyango tahvillerinin Türk Tayyare Cemiyetine verilmediği iddiasına dayandığı anlaşılmakla Türkiye İş Bankasının Ankara'da kurulduğu gözetildiğinde şubenin işleminden doğan dava niteliği taşıdığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 6. maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanun'un 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca BK'nın 73. (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 89.) maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.
6100 sayılı HMK'nın "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19/2. maddesinde; "Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz" hükmü yer almaktadır.
Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalıya geçer.
Somut olayda, davacı tarafından davalıya karşı alacak istemine ilişkin davanın Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinde açıldığı, davalı tarafın usulüne uygun ve süresinde yetki itirazında bulunulduğu ayrıca davacının ikametgahı "Altındağ/Ankara" olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının ikametgahının "Altındağ/Ankara" olduğundan ve davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21. ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanun'un 36/3. maddesi gereğince; Ankara 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 28.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.