MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ... 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 27/04/2016 tarih ve 2014/1240-2016/494 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş olduğu anlaşılmakla, duruşma için belirlenen 23.10.2018 günü hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalılar vekili Av. ... ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili ile davalılar arasında 16.11.2012 tarihli Franchise Sözleşmesi ve bu sözleşmeye bağlı olarak “Ek Protokol ve Tadil Sözleşmesi” imzalanarak ... Alışveriş merkezindeki dava konusu bağımsız bölümün davalılara teslim edildiğini, bu işyerinin sözleşme çerçevesinde davalılarca işletilmeye başlandığını, davalıların edimlerini yerine getirmemesi nedeniyle sözlü olarak uyarılmalarına rağmen, 06.06.2013 tarihinde ihtarname göndererek sözleşmeyi tek taraflı fesih edeceklerini ... ve ..."ın kefilliklerinin sona ereceğini, taşınmazı tahliye edeceklerini bildirdiklerini, müvekkilinin 10.06.2013 tarihli ihtarname ile davalıların taleplerini kabul etmediğini, davalıların 05.06.2013 tarihinden itibaren mağazada ürün teşhir etmeyip satış yapmamaya başladıklarını, dava konusu taşınmazı müvekkile kiralayan ... İnşaat A.Ş. tarafından müvekkile ihtar çekilerek akde aykırılığın giderilmesi ve cezai şart talep edildiğini, davalıların 29.06.2013 tarihinde mağazayı tahliye ettiklerini, sözleşmeye aykırı davranışları ve haksız eylemleri nedeniyle müvekkilinin zarara uğradığını ileri sürerek, Franchise Sözleşmesinin 6.4 maddesi gereği ödenmesi gerekli 12.500 Euro+ KDV olmak üzere 14.750,00 Euro, sözleşmenin 6.7 maddesi ... inşaat A.Ş. ile imzalanan kira sözleşmesi ve bunun eki ana taşınmaz yönetim planı, ... teknik yönetmeliği, işletme yönetmeliği ve teknik şartname kapsamında ödenmesi gerekli kira bedeli, ortak alan gideri, pazarlama fonu payı ve KDV olmak üzere 57.456,14 TL, bu bedellerin iki katı oranında cezai şart tutarı olan 114.912,28 TL, müvekkilinin ... İnşaat A.Ş’ye ödemek zorunda kaldığı 25.000,00 TL cezai şart, bu cezai şartın iki katı nakdi ceza 50.000 TL, sözleşmenin 19. maddesi gereği 60.000,00 Euro nakdi ceza+ KDV dahil 70.800,00 Euro, davalıların sözleşmenin sona ermesine kadar ödemesi gereken 4 yıllık toplam 50.000 Euro + KDV dahil 59.000 Euro olmak üzere toplam 114.550,00 Euro ve 247.368,42 TL"nin faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, Franchise Sözleşmenin imza tarihinden 06.06.2013 tarihine kadar ... AVM yönetimi ... İnşaat A.Ş. ile davacı şirket arasındaki uyuşmazlığın çözülememesi nedeniyle müvekkilinin ticari faaliyet gösteremediğini, bu nedenle fiili teslim ile iş yerinde kendi unvan ve vergi levhası altında çalışmaya başlamasını sağlamak için ek protokol ve tadil sözleşmesi imzalatıldığını, ek protokol ve tadil sözleşmenin 3. maddesinde müvekkilinin franchise verenin vergi levhası altında işyerini işletilmesine karar verildiğini, ancak bu durum Franchise Sözleşmelerinin “bağımsız teşebbüs olunması” özelliğini ortadan kaldırdığı için davacının Franchise Sözleşmesine dayanarak müvekkile karşı talepte bulunmayacağını, tadil sözleşmesi ile sözleşmenin esasında değişiklik yapılamayacağını, TBK’nın 27. maddesi, Kurumlar Vergisi Kanunun 14. maddesi, TCK’nun 197 ila 2012. maddeleri uyarınca ek protokol ve tadil sözleşmesinin hükümsüz olduğunu, ek protokol geçerli sayılsa dahi Franchise Sözleşmesinin asli unsurlarından olan “bağımsız olma” durumu ortadan kalkacağından Franchise Sözleşmesinin varlığından söz edilemeyeceğini, davacı ile dava dışı ... İnş. A.Ş. arasındaki kira sözleşmesinin müvekillerini bağlamayacağını, davacının ödediğini iddia ettiği kira vs ödemenin müvekillerince yapıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamına göre, taraflar arasındaki 16.11.2012 tarihli Franchise Sözleşmesi ile dava konusu bağımsız bölümün davacı ve dava dışı ... AVM işleteni ... A.Ş arasında imzalanan kira sözleşmesinin 13.5 maddesine aykırı olarak kiralayanın yazılı muvafakatı olmaksızın 3. şahıs olan davalıya kiralandığı, Franchise Sözleşmesine ek olarak 10.12.2012 tarihli ek protokol ve tadil sözleşmesi imzalandığı, bu sözleşme ile tarafların ... A.Ş.’ye karşı hileli olarak kira sözleşmesinin devam etmesini sağlamak amacıyla "Franchise alanın işbu sözleşmedeki her türlü hak ve yükümlülükleri eksiksiz olarak geçerli olmak kaydıyla, franchise verenin vergi levhası altında işletilmesine karar vermişlerdir. Franchise alan ve kefilleri Franchise Sözleşmesine dahil olmayan, ancak bu işbu mağazayı franchise verenin vergi levhası altında işletmesi nedeniyle işbu adresteki mağazaya ilişkin her türlü resim, vergi, harç ve sair tüm yasal sorumlulukların kendilerine ait olduğunu kabul ve taahhüt etmişlerdir." hükmü kararlaştırılarak kira sözleşmesinde yasaklandığı halde ... A.Ş."ye karşı hile yolu ile işletmecinin davalı ... Ltd. Şti. değil davacı Aspar Ltd. Şti. olduğu kanaatini uyandırılmak istendiği, bu durumun anlaşılması üzerine davacının ... AŞ"ye cezai şart ödemek zorunda kaldığı, bilirkişi raporunda taraflar arasındaki ek protokolün bir inanç sözleşmesi olduğu belirtilmiş ise de bu sözleşmenin niteliği itibariyle bir inanç sözleşmesi olmayıp tıpkı kanuna karşı hilede olduğu gibi asıl sözleşmeye karşı (... A.Ş. ile yapılan kira sözleşmesi) bu sözleşmenin cezai şart hükümlerinin uygulanmaması için yapılan bir dolanma sözleşmesi olduğu, franchise sözleşmesinde asıl olan unsur tarafların bağımsızlığı ve davalı franchise alanın franchise verenden bağımsız olarak hareket etmesi olup, somut olayda bu bağımsızlık unsurunun gerçekleşmediği, taraflar arasındaki Franchise Sözleşmesinin usulüne uygun yapılmadığı, davacı franchise verenin davalı franchise alana sözleşmenin yapıldığı 16.11.2012 tarihinde faaliyet göstereceği işyerini temin edemediği, daha sonra 10.12.2012 tarihli ek protokolle de işyerinin teslim edilemediği, franchise alanın kendi adına ticari faaliyet gösteremediği, davacının Franchise Sözleşmesinin geçerli olduğunu iddia etmesi ve bu sözleşmeden doğan haklarını talep etmesine hukuken imkan bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir
2-Dava, Franchise Sözleşmesinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir. Yukarıda yapılan özetten de anlaşılacağı üzere taraflar arasında 16.11.2012 tarihli Franchise Sözleşmesi ve bu
sözleşmeye bağlı olarak “Ek Protokol ve Tadil Sözleşmesi” imzalanarak ... Alışveriş merkezindeki dava konusu bağımsız bölümün davalılara teslim edilip davacı ile dava dışı kiralayan ... İnş. A.Ş. arasındaki kiraya ilişkin sorun çözümlenemeyince davalıların 29.06.2013 tarihli anahtar teslim tutanağı ile dava konusu taşınmazın anahtarlarını davacıya iade ettiği uyuşmalık konusu değildir.
Davacı vekili dava dilekçesinde diğer alacak kalemleri yanında dava konusu taşınmazın anahtarının müvekkiline iade edildiği tarihe kadar dava dışı kiralayan AVM işleticisi ... İnş. A.Ş.’ye toplam 57.456,14 TL kira, ortak alan gideri ve hizmet bedeli adı altında ödeme yapmak zorunda kaldığını ileri sürerek anılan meblağın tahsilini de talep etmiştir. Mahkemece alınan 06.10.2015 tarihli bilirkişi raporunda davacının ticari defter ve kayıtlarının incelenmesinde dava konusu taşınmazın davalı tarafa teslim edildiği Aralık 2012 tarihinden işyerinin anahtarlarının davalı tarafça davacıya iade edildiği 2013 yılı Haziran ayına kadar dava dışı kiralayan ... İnş A.Ş. tarafından davacı adına düzenlenen kira, katkı payı ve hizmet bedeli faturalarının cari hesap hareketleri içinde davacıya ait banka hesabından dava dışı ... İnş. A.Ş.’ye EFT şeklinde ödendiği, davalı tarafa ait ticari defter ve kayıtların incelenmesinde 02.01.2013 tarihinden 10.05.2013 tarihine kadar kira ve ortak kullanım gideri açıklamasıyla 54.590,00 TL’nin ... tarafından elden davacıya ödendiği şeklinde kayıt olmasına rağmen anılan ödemelerin tevsik edici belgeye daynamadığının, kira ve katkı payı olarak kaydedilmiş ödemelerin davacıya ya da dava dışı ... İnş A.Ş.’ye yapıldığını ispat eden bir belge ibraz edilmediğinin bildirildiği görülmüştür. Davacı tarafça dosyaya ibraz edilen banka dekontlarından “kira ve aidat bedeli” açıklaması ile davacı Aspar Kuyumculuk Müc Tur San. Tic. Ltd. Şti.’ne ait ... ... Şubesi’ndeki hesaptan dava dışı kiralayan ... İnş. A.Ş. adına ... Bankası A.Ş.’ye EFT şeklinde ödendiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla mahkemece davacının kira, katkı payı ve hizmet bedeli adı altında talep ettiği alacak kalemlerini 6098 sayılı TBK’nun 77. ve devamı maddelerinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca talep edebileceği kabul edilerek sonucuna göre karar verilmek gerekirken yazılı gerekçe anılan alacak kalemi yönünden de davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ :Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, takdir olunan 1.630,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 25/10/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.