MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada ... . Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 26.05.2016 tarih ve 2014/630-2016/352 sayılı kararın duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş olduğu anlaşılmakla, duruşma için belirlenen 16.10.2018 günü hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalı vekilleri Av. ... ve Av. ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davacının tahditli plaka sınıfına giren “M” plakalı minibüs sahibi olduğunu, ... Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Kurulu tarafından “M” seri plakalı 14+1 oturma kapasiteli minibüslerin yerine 18+9 yolcu kapasiteli otobüslere geçilme kararı alındığını, bu karar sonrasında davacı tarafından yeni araç alınarak işletilen halk otobüsleri ile aynı anda toplu taşıma hizmeti verilmeye başlandığını, ... Özel Halk Otobüsleri Kooperatifi üyeleri ile oluşan uyuşmazlıklar neticesinde müvekkilinin de üyesi olduğu ... Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile ..."lu Özel Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında protokoller düzenlendiğini, bu protokoller çerçevesinde davacı tarafından 38.100,00 TL bono keşide edilerek verildiğini, ancak protokollere rağmen kooperatif üyeleri tarafından açılan dava sonucunda Koordinasyon Kurulu kararının ... 2. İdare Mahkemesi kararıyla iptal edildiğini, davacının ... nin iptal edilen kararı nedeniyle karşı taraf zarara uğramadığı halde zor durumundan yararlanılarak senet karşılığında 38.100,00 TL ödemek zorunda kaldığını ileri sürerek; 38.100,00 TL"nin dava tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş; ıslah dilekçesiyle, ... Minibüsçüler Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile ... Özel Halk Otobüsleri Taşıyıcılar Kooperatifi arasında akdedilen tüm anlaşma, sözleşme ve protokollerin geçersizliğinin tespitine ve geçersiz sözleşmeler uyarınca davacı tarafından ödenen 38.100,00 TL"nin iadesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, protokollerde tarafların üyesi olduğu oda ve kooperatif başkanlarının imzasıın bulunduğunu, sonraki tarihli genel kurullarda davacının itirazını ileri sürmediğini, idare mahkemesinin iptal kararının fiilen uygulanmadığını, davacının kapasite arttırımı yaparak almış olduğu aracı ile halen çalıştığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre, ... cevabi yazısı ile davacının davalı ile aynı koşullarda çalışabilmek için M plakalı iki aracı birleştirerek davalı ile aynı hatlarda ve aynı sayıda yolcu taşıma koşullarını belediyenin de onayı ile gerçekleştirdiği, davalı vekilinin zararı ispata yönelik dosya içerisindeki deliller dışında başkaca delili bulunmadığını imzalı beyanı ile bildirmiş olması karşısında bono bedelinin ve davacının ödemesinin sebebinin ortadan kalktığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, davanın kabulüne, 38.100,00 TL"nin dava tarihi olan 20/05/2013 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava, davacının üyesi olduğu dava dışı ... Minibüsleri Esnaf Odası ile davalının üyesi olduğu ... Özel Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında düzenlen anlaşma ve protokollerin geçersizliğine dayalı olarak geçersiz sözleşmeler uyarınca ödenen senet bedelinin istirdadı istemine ilişkin olup, dava konusu senedin dosya arasında bulunan anlaşma, çeşitli protokoller çerçevesinde davacı tarafından keşide edildiği dosya kapsamı ile sabittir. Taraflar arasındaki temel uyuşmazlık, senedin keşide edilme nedeninin ortadan kalkıp kalkmadığı noktasında toplanmakta olup, mahkemece, Dairemiz emsal kararlarına da atıf yapılarak davacının davalı ile aynı koşullarda çalışabilmek için M plakalı iki aracı birleştirerek davalı ile aynı hatlarda ve aynı sayıda yolcu taşıma koşullarını belediyenin de onayı ile gerçekleştirdiği, davalı tarafın zararını ispatlayamadığı kabul edilerek yazılı gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir. Ancak, yapılan araştırmanın atıf yapılan Dairemiz ilamlarında yer verilen araştırma ve değerlendirmeler nazara alındığında yeterli bulunmadığı anlaşılmaktadır. Şöyle ki, ... Büyükşehir Belediyesinin 20/04/2015 tarihli yazısı ile İl Trafik Komisyonunun 14/01/1993 tarihli kararı sonrasında 14+1 yolcu kapasiteli ... plaka sayılı aracın davacı adına tescilinin yapılarak Esnaf Odasına bağlı Belediye denetiminde faaliyet göstermeye başladığı, ... Genel Kurulunun 26/10/2007 tarihli kararı ile M plakalı minibüslerin plakalarının ve ruhsatlarının iptal edilerek M plakalı yerine idarenin ve ... Genel Kurulunun belirlediği teknik özellikleri içerir 18 yolcu+1 sürücü oturma yeri olan ve ayakta en fazla 9 yolcu kapasiteli teknik özellikte normal plakalı otobüslerle değiştirilmesine karar verildiği, bu karar doğrultusunda, davacının 14 yolcu+1 sürücü kapasiteli ... plakalı aracının 18 yolcu+1 sürücü ayakta 9 yolcu taşıma kapasiteli olarak ... plakaya tescilinin yapılarak faaliyetine devam ettiği, ... Genel Kurulunun 20/07/2012 tarihli kararı gereği davacı ve ortağının koltuk kapasiteleri 14+1+14+1 olan araçlarının birleşmesi sonucunda ... plakalı toplu taşım aracının 28 yolcu +1 sürücü oturma kapasiteli olarak 14/12 /2012 tarihinde tescili yapılarak toplu taşıma sistemine dahil edildiği, ... Genel Kurulu kararı ile belirlenen sadece büyük araçların çalıştığı gövde hat ve güzergahlarda haftalık dönüşümlü olacak şekilde hizmet verdiği bildirilmiştir. Davacı adına kayıtlı araç tescil belgeleri incelendiğinde de ... plakalı aracın trafiğe çıkış tarihinin 14/05/1986, ... plakalı aracın trafiğe çıkış tarihinin 21/08/2008, ... plakalı aracın trafiğe çıkış tarihinin 14/12/2012 olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla ... Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Kurulu tarafından “M” seri plakalı 14+1 oturma kapasiteli minibüslerin yerine 18+9 yolcu kapasiteli otobüslere geçilme kararı sonrasında davacı tarafından ... plakalı araç ile toplu taşıma hizmeti verilmeye başlandığı, ... Genel Kurulunun 20/07/2012 tarihli kararı sonrasında ... plakalı toplu taşım aracının 28 yolcu +1 sürücü oturma kapasiteli olarak 14/12 /2012 tarihinde tescilinin yapıldığı görülmektedir. Bu suretle, mahkemece 20/07/2012 tarihli ... kararı doğrultusunda davacı ve ortağının araçlarının birleşmesi sonucunda ... plakalı aracının toplu taşıma sistemine dahil edilip davalı gibi otobüsçülerle aynı koşullarda çalışma olanağına kavuşmasının protokoller ve anlaşmalarla bir ilgisinin bulunmadığı bu şekilde çalışmayı sağlamak için 38.100,00 TL ödediği halde uygulamada
ancak kendisine ait araç ile ortağının aracını birleştirmek suretiyle kendi ürettiği çözüm sonucunda davalı ile aynı olanağı kazandığı kabul edilmişse de yukarıda yer verilen açıklamalar uyarınca davacının 14 yolcu+1 sürücü kapasiteli ... plakalı aracının 18 yolcu+1 sürücü ayakta 9 yolcu taşıma kapasiteli olarak ... plakaya tescilinin yapılarak faaliyetine devam ettiği bildirildiğine göre, ... plakalı aracının toplu taşıma sistemine dahil edilmesinden önce ... plaka ile 18 yolcu+1 sürücü ayakta 9 yolcu taşıma kapasiteli aracını kullanımı ve süresi incelenmeksizin bu yöndeki fiili kullanımı da tam olarak belirlenmeksizin sonuca ulaşılması doğru görülmemiştir.
Böylece, davacının da içerisinde olduğu minibüsçülerin araçlarının kapasitesinin artırımına ve dava konusu senedin davacı tarafından keşide edilmesine dayanak yapılan 2007 tarihli ... genel kurulu kararının mahkemece iptal edilmesi karşısında, iptal kararına rağmen anılan ... kararının fiilen uygulamasının devam edip etmediği, davalı Kooperatif üyesinin 2007 tarihli ... kararının alınmasından iptal edilinceye kadarki geçen süre zarfında, yine fiili durumun sonuna kadar geçen sürede zarara uğrayıp uğramadığı, uğramışsa ne miktar zarara uğradığı, davacının varsa protokoller gereği faydalandığı kapasite artırımlı aracıyla çalıştığı süre bilirkişi incelemesi de yapılmak suretiyle tespit edilmelidir. Bu bağlamda senedin keşide edilme nedeninin ortadan kalkıp kalkmadığı ya da ne oranda ortadan kalktığı hususları da mahkemece yeterince irdelenip iptal edilen ... kararı yerine alınan yeni kararlar dayanak anlaşma ve protokoller ile birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmek gerekirken denetlenebilir yeterli dayanağı da gösterilmeden eksik inceleme ve yazılı gerekçeyle davanın reddedilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle davalı yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, takdir olunan 1.630,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 18/10/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.