18. Hukuk Dairesi 2014/12862 E. , 2015/1326 K.
"İçtihat Metni"Davacılar ... vd. ile davalı Mal Müdürlüğü aralarındaki Kamulaştırma Kanunu’nun 22.maddesine dayalı olarak uğranılan zararın tazmini davasına dair Bodrum 1. Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 16.06.2011 günlü ve 2010/896-2011/457 sayılı hükmün bozulması hakkında Dairece verilen 13.01.2014 günlü ve 2013/19896-2014/88 sayılı ilama karşı davalı vekili tarafından karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
Bu isteğin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davalı vekilinin karar düzeltme istemi üzerine tüm dosyanın yeniden incelenmesi ve Dairemiz bozma ilamından sonra yapılan yasal değişiklikler dikkate alındığında; her ne kadar Kamulaştırma Kanunu"nun 22.maddesine göre kamulaştırmadan vazgeçme nedeniyle uğranılan zararın tazminine ilişkin açılan davada, taşınmazda kamulaştırma amacı doğrultusunda bir işlem yapılıp yapılmadığı ve süresinin araştırılmadığı belirtilerek eksik inceleme nedeniyle hükmün bozulmasına karar verilmiş ise de, 22. maddeye 6552 sayılı Kanunun 100.maddesi ile ilave edilen ek fıkralar gereğince hükmün onanması gerektiği anlaşılmakla davalı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 13.01.2014 günlü ve 2013/19896-2014/88 sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra dosyadaki tüm bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Davacılar vekili dava dilekçesinde muris ... Köyü 1 parselde kayıtlı taşınmazın ½ hisseli maliki olduğunu, davalı idarenin sözkonusu taşınmazı malzeme ocağı yapmak amacıyla kamulaştırdığını, 19.06.2008 tarihinde 5018 sayılı Yasa gereği taşınmazın mülkiyetinin Maliye Hazinesine devredildiğini ve devredilen bu taşınmazın 5928.34 m²"lik kısmının 1980 parsel olarak ifraz gördükten sonra 26.09.2008 tarihinde üçüncü bir kişiye satıldığını, Kamulaştırma Kanunu"nun 22. maddesi uyarıca müvekkillerine tanınan alım hakkının kullandırılmadığını belirterek, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla 10.000 TL"nin yasal faizi ile birlikte ödenmesini istemiş, mahkemece davanın Kamulaştırma Kanunu"nun 23. maddesindeki hak düşürücü süre dolması nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Dava Kamulaştırma Yasası"nın 22. maddesine göre, kamulaştırmadan vazgeçme nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu"nun 6552 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikler ile birlikte 22. maddesinde “Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya
mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. (Değişik ikinci ve üçüncü cümleler: 10/9/2014-6552/100 md.) Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları, kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malı geri alabilir. İade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi hâlinde kamulaştırma bedelinin faizi alınmaz. (Mülga dördüncü cümle: 10/9/2014-6552/100 md.)
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/100 md.) Bu madde hükümlerine göre taşınmaz malı geri almayı kabul etmeyen mal sahibi veya mirasçılarının 23 üncü maddeye göre geri alma hakları da düşer.
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/100 md.) Bu madde hükümleri, kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması hâlinde uygulanmaz.
Ancak, kamulaştırılan taşınmaz mala kamulaştırmayı yapan idare dışında başka bir idare, kamulaştırma yoluyla gerçekleştirebileceği bir kamu hizmeti amacıyla istekli olduğu takdirde, yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmayarak bu Kanunun 30 uncu veya 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanununun 23 üncü maddesine göre işlem yapılır. 23.maddesinde ise “Kamulaştırma bedelinin kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl içinde, kamulaştırmayı yapan idarece veya 22 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca devir veya tahsis yapılan idarece; kamulaştırma ve devir amacına uygun hiç bir işlem veya tesisat yapılmaz veya kamu yararına yönelik bir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz mal olduğu gibi bırakılırsa, mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte ödeyerek, taşınmaz malını geri alabilir.
Doğmasından itibaren bir yıl içinde kullanılmayan geri alma hakkı düşer.
(Ek fıkra: 10/9/2014-6552/100 md.) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen süreler geçtikten sonra kamulaştırılan taşınmaz malda hakları bulunduğu iddiasıyla eski malikleri veya mirasçıları tarafından idareden herhangi bir sebeple hak, bedel veya tazminat talebinde bulunulamaz ve dava açılamaz.
Aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmaz mal birlikte kamulaştırıldığı takdirde bu taşınmaz malların durumunun bir bütün oluşturduğu kabul edilerek yukarıdaki fıkralar buna göre uygulanır.
Özel kanunlarda bu maddenin uygulanmayacağına ilişkin hükümler saklıdır. 1164 sayılı Arsa Ofisi Kanununa dayanılarak yapılan kamulaştırmalarda ve bu Kanunun 3 üncü maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen hallerde yapılacak kamulaştırmalarda bu madde hükmü uygulanmaz.” hükümleri yer almaktadır.
Somut olayda Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından dava konusu taşınmazın 1987 yılında kamulaştırıldığı ve kadastro çalışması neticesinde 597 parsel olarak tescil edildiği, Karayolları Genel Müdürlüğü"nün malvarlığının 5018 sayılı Kanun gereği genel bütçeye aktarılması neticesinde taşınmazın tapusunun 19.06.2008 tarihi itibariyle Maliye Hazinesine geçtiği, 5928.34 m²"lik kısmının 1980 parsel olarak ifrazından sonra 26.09.2008 tarihinde üçüncü bir kişiye satıldığı, bu durumda idarenin kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmadığından eldeki davada Kamulaştırma Kanunu"nun 22. maddesi uygulanması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler karşısında dava konusu taşınmaz için kamulaştırmanın kesinleşme tarihi dikkate alındığında ek fıkra ile getirilen 5 yıllık sürenin geçmesi nedeniyle davacıların Kamulaştırma Kanunu"nun 22.maddesi uyarınca talepte bulunma hakları kalmadığı gözetilerek bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden, mahkemece, Kamulaştırma Kanunu"nun 23.madde de belirtilen hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiş olması sonucu itibariyle doğru olduğundan bozma nedeni yapılmamıştır.
Buna göre yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile yukarıda açıklanan gerekçeyle hükmün ONANMASINA, 03.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.