Danıştay 9. Daire 1989/4596 Esas 1990/1461 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1990
Karar No : 1461
Esas Yılı : 1989
Esas No : 4596
Karar Tarihi : 11/04/990
FİRMANIN TESCİL İŞLEMLERİNİN YAPILABİLMESİ AMACIYLA BELEDİYEYE BAŞVURULMAK SURETİYLE İSTENİLEN VE ALINAN TİCARİ SİCİL TASDİKNAME BELGESİNİN İSTEĞE BAĞLI VE HİZMET KARŞILIĞI OLMASI NEDENİYLE BELEDİYE MECLİS KARARI UYARINCA ŞİRKET KURULUŞ SERMAYESİ ÜZERİNDEN İSTENEN ÜCRETİN YERİNDE OLDUĞU HK.
Uyuşmazlık; … A.Ş.nin … firması ile kurduğu … A.Ş.nın unvan tescili dolayısıyla Ticaret Sicil Nizamnamesinin 29.maddesi uyarınca, belediyeye vaki müracaatlarında kuruluşsermayesi üzerinden belediye meclisince belirlenen tarife ye göre alınan Sicil Tasdikname ücretinin iadesi isteği ile açılan davayı; Ticari Sicil Tasdikname ücretine ilişkin ihtilafın görüm ve çözüm yerinin vergi mahkemeleri olduğundan usule yönelik yükümlü firma iddialarının gerçersiz olduğu, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97.maddesinde, belediyeler bu kanunda harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifeye göre ücret olmaya yetkili oldukları, 1580 sayılı Belediye Kanununun 70/8.maddesinde Belediye vergi ve resimlerinin taallük ettiği hususat haricinde belediye dairesi tarafından ifa olunacak hizmetler karşılığında alınacak ücretlere ilişkin tarife hakkında Belediye Meclisinin karar vereceği, 71.maddesi ile de kararların mahallin en büyük mülkiye memurunun tasvibiyle mer'iyet kesbedeceğinin hükme bağlandığı, uyuşmazlık konusu olayda şirketin tescil işleminin yapılabilmesi için zorunlu olan ve Ticaret Sicil Tasdiknamesi talep ettiği, idarece Ticari Sicil Tasdiknamesi verilmesi sırasında İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararı uyarınca belirlenen tarifeye göre "Sicil Tasdikname Ücreti" nin alındığının anlaşıldığı, davalı idarece istenen ve tahsil edilen ücretin vergi, resim ve harç mahiyetinde olmadığı, belediye tarafından ilgilinin isteği üzerine verilen hizmet karşılığı alındığı, işyeri açma izni ile ilgisinin bulunmadığı ve "benzeri mali yüküm olan ücretin" belli bir tarifeye göre alınmış olmasının Anayasa' nın 73.maddesine aykırı bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulması isteminden ibarettir.
Temyiz edilen Vergi Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisinin bulunmadığı anlaşıldığından temyiz isteminin reddine, anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi.
AYRIŞIK OY:
Uyuşmazlık Ticaret Sicili Nizamnamesinin 29.maddesi gereğince Ticaret Sicil Memurluğuna ibraz edilmek üzere belediyeden alınan belgeden dolayı belediye meclisince düzenlenen tarifeye göre hesaplanıp ödenen Ticari Durum Tasdikname ücretinin iadesi isteği ile açılan davayı reddeden mahkeme kararının temyizen bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
Ticaret Sicili Nizamnamesinin 13.maddesine göre hakiki ve hükmü şahısların unvan ve işletmelerini ticaret siciline tescili için sicil memumuruna verilecek belgeler arasında, bu Nizamnamenin 29.maddesine göre işletmenin unvanının tescili ile ilgili olarak verilecek takdirname de yer almaktadır.
Yükümlü firma tarafından davalı belediyeye başvurularak böyle bir belge istenildiği ve alındığı anlaşıldığından, idarenin bu hizmeti karşılığında ücret tahakkuk ettirilmesinde yasalara aykırılık bulunmamaktadır.
Ancak, ücret hizmet karşılığı alınan bir para olup yapılan hizmetin niteliğine göre miktarının tayin ve tesbiti gerekir. Bu durumda normal kıstas ve ölçülere uygun olarak düzenlenmediği anlaşılan tarifeye göre ücret tahakkuk ettirilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyorum.
AYRIŞIK OY:
Uyuşmazlık, Ticaret Sicili Nizamnamesinin 29.maddesi gereğince Ticaret Sicil Memurluğuna ibraz edilmek üzere belediyeden alınan Ticari Durum Tasdiknamesinden dolayı kuruluş sermayesi üzerinden belediye meclisince düzenlenen tarifeye göre hesaplanıp ödenen ücretin iadesi istemiyle açılan davayı reddeden mahkeme kararının temyizen bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
Ticaret Sicili Nizamnamesinin 24.maddesine göre Hakiki ve hükme şahısların işletmelerinin ünvanlarını ticaret siciline kaydettirebilme koşullarından birisinin de sözü edilen nizamnamenin 29.maddesinde belirtildiği şekilde belediyeden alınacak işletmenin yeri, adresi ve faaliyet konusunu gösteren tasdikli belgenin ibrazı olduğu anlaşılmaktadır.
Tescil memurunca işletmenin ticaret siciline kaydedilebilmesi için aranılan ve işletme merkezinin bulunduğu yer belediye başkanlığından alınması zorunlu olan belge nedeniyle 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 97.maddesi gereğince tarife düzenleyerek kuruluş sermayesi üzerinden ücret istenmesi mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu mahkeme kararının bozulması ve tarhiyatın terkini gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.