Gerçek Kişi - Olağanüstü Zamanaşımı - Yargılama Gideri - Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2009/1788 Esas 2009/3470 Karar Sayılı İlamı

8. Hukuk Dairesi 2009/1788 E., 2009/3470 K.

8. Hukuk Dairesi 2009/1788 E., 2009/3470 K.

• GERÇEK KİŞİ
• OLAĞANÜSTÜ ZAMANAŞIMI
• YARGILAMA GİDERİ

• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 713 ]

"İçtihat Metni"

Davacılar-birleşen dosyanın davalıları A…

….. B.. ve müşterekleri, davalı-birleşen dosyanın davacısı R…

….. K…

….. ile birleşen dosyanın dahili davalıları R…

…… İ…

…. T…

….. ve müşterekleri aralarındaki elatmanın önlenilmesi, tapu iptali ve tescil davasında elatmanın önlenilmesi davasının reddine, tapu iptali ve tescil davasının kabulüne dair Gelendost Asliye Hukuk Hâkimliğinden verilen 17.06.2008 gün ve 132/38 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacılar-birleşen dosyanın davalıları Ahmet Baş ve müşterekleri vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacılar-karşı davalılar A…

….. B.. ve müşterekleri ile davalı-karşı davacı R.... K..... aralarında görülen elatmanın önlenmesi davasının reddine, tapu iptali ve tescil davasının kabulüne ilişkin hükmün davacılar-karşı davalılar A…

….. B.. ve müşterekleri vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay ilamında belirtildiği üzere kayıt malikinin bir kısım mirasçılarına davanın yöneltilmediği gerekçesiyle bozma sevk edilmiş, mahkemece Yargıtay bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda kazanma koşullarının gerçekleştiği gerekçesiyle tapu iptali ve tescile ilişkin karşı davanın kabulüne, 70 ada 652 parsele ait tapu kaydının iptali ile davalı-karşı davacı Rukiye Kürekçi adına tesciline, elatmanın önlenmesine ilişkin asıl davanın reddine karar verilmesi üzerine; hüküm, davacılar-karşı davalılar A.... B...ve müşterekleri vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Dairemizin 19.9.2006 tarihli ilamında kısaca "davanın kayıt maliki A…

…. K…

…."un tüm mirasçılarına yöneltilerek yargılamaya devam edilmesi gerektiği" gerekçesi ile bozma sevk edilmiştir. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve bozma ilamına uyularak bozma doğrultusunda taraf teşkili tamamlandığına, karşı davacı R…

…… K…

….."nin dava konusu 70 ada 652 parseli kayıt maliki A…

…. K…

…."un mirasçılarından eşi H...."nin kardeşinin çocuğu M…

….. İ…

…."dan 1973 yılında satın aldığı ve davasız aralıksız 20 yıldan fazla süredir malik sıfatı ile elma bahçesi haline getirerek kullandığı, kayıt malikinin mirasçılarının taşınmazda bir zilyetliklerinin bulunmadığı yerel bilirkişi ve tanıklar tarafından ifade edildiğine, kayıt maliki A…

…. K…

…."un 3.8.1947 tarihinde öldüğü, tutanağın kesinleştiği 19.12.1972 tarihinden 31.5.2004 dava tarihine kadar TMK.nun 713/2.maddesinde yazılı kazanma süresi geçtiğine ve tapuda bir intikal de yapılmadığına, bu sebeple tapu kaydı hukuki değerini yitirdiğine göre mahkemece yazılı şekilde tapu iptali ve tescil davasının kabulüne, elatmanın önlenmesi davasının reddine karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik bulunmadığından, davacılar-birleşen dosyanın davalıları A…

…. B... ve müşterekleri vekilinin aşağıda yazılı husus dışındaki temyiz itirazları yerinde bulunmadığından reddi ile hükmün esasının ONANMASINA,

Ancak; karşı dava TMK.nun 713/2. maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. TMK.nun 713/2.maddesindeki yollama nedeniyle bu tür davaların aynı maddenin diğer fıkralarında yazılı koşullara tabi olması gerektiği sonucuna ulaşılır. Aynı maddenin 3.fıkrasındaki "tescil davası" sözcüğünün 1. ve 2.fıkraya göre açılacak davaları kapsadığının kabulü gerekir. (M.R.Karahasan-İ.Özmen, Zilyetlik-Tescil-Tapu iptali Davaları, 1983-Sh:1451).Buna göre gerek yasal hasım durumunda bulunan Hazine ve diğer kamu tüzel kişileri ve gerekse iptal ve tescil isteği nedeniyle davada taraf durumunu almış bulunan kayıt malikinin mirasçıları davalılar harç,avukatlık ücreti ve diğer yargılama giderlerinden sorumlu tutulamazlar.Mahkemece bu husus gözden kaçırılarak tapu iptali ve tescil davasına yönelik karşı dava nedeniyle davalılar Ahmet Baş ve müşterekleri aleyhine harç,yargılama gideri ve avukatlık ücreti yükletilmiş olması doğru olmamıştır.

Davacılar-birleşen dosyanın davalıları A…

…. B.. ve müşterekleri vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde olduğundan kabulü ile usul ve kanuna aykırı görülen tapu iptali ve tescil davasına ilişkin hükmün harç, yargılama gideri ve avukatlık ücretine ilişkin bölümünün HUMK.nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA ve 110,00 TL peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine 29.06.2009 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Dava, TMK. nun 713/2. maddesi fıkrası gereğince tapu kaydının hukuki değerini yitirdiği gerekçesiyle açılan mülkiyetin aktarılmasına ilişkin tapu iptali ve tescil davasıdır.

Davanın kabulüne ilişkin hükmün temyiz edilmesi üzerine Yüksek Daire çoğunluğunca harç, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilemeyeceği gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.

Uyuşmazlık, TMK. nun 713/2. fıkrasındaki hukuki sebeplere dayanılarak açılan tapu iptali ve tescil davalarında davanın kabulüne karar verilmesi halinde harç, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalılara yükletilip yükletilemeyeceği noktasında toplanmaktadır.

TMK. nun 713/2. fıkrasındaki hukuki nedenlere dayanılarak açılan tapu iptali ve tescil davaları; kamusal yönü ağır basan, kamu düzenini yakından ilgilendiren, tapu sicilinin sağlıklı ve düzenli tutulması işlevini (amacını) öngören özel nitelikli davalar olduğundan duraksamamak gerekir. Açıklanan bu nitelikleriyle sözü edilen davalar kendiliğinden (re"sen) araştırma ve inceleme yöntemine tabi olup, dava koşulunun (taraf teşkilinin) yargılama sırasında da tamamlanması ve yerine getirilmesi mümkündür. Yani hakim bu tür davalarda tarafların iddia ve savunmasıyla bağlı değildir. Şu halde saptanan bu özellikleri ile anılan davalar HUMK. nun öngördüğü klasik tapu iptali ve tescil davalarından ayrılmaktadırlar. Esasen bu konuda bir uyuşmazlıkta yoktur.

İlke olarak tüm tapu iptali ve tescil davalarında, (TMK. nun 713/2. fıkrasında öngörülen davalarda dahil olmak üzere) husumet tapuda kayıt maliki görünen kişiye yöneltilir. Kayıt maliki ölmüş ise, mirasçılarına, malik mirasçı bırakmadan ölmüş ise TMK. nun 501. maddesi hükmü uyarınca son mirasçının Hazine olduğu düşünülerek Hazineye husumet yöneltilir. Bu yönüyle TMK. nun 713/1. fıkrası gereğince açılan tescil davalarından ayrılmaktadırlar. Gerçekten çoğunluğun da vurguladığı gibi TMK. nun 713/1. fıkrasında; "aynı koşullar altında, …

…"denilmek suretiyle TMK. nun 713/1. fıkrasına yollama yapılmıştır.

Ancak bu tapu iptali ve tescil davası olarak açılan davalarda davanın kabulü halinde tüm yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılacağı ve davacı yararına vekalet ücretine hükmedilemeyeceği biçiminde yorumlanmamalıdır. Dava koşulunu, yargılama sırasında yerine getirme hususu ile, araştırma ve inceleme yöntemi klasik tapu iptali ve tescil davalarından farklı da olsa, sonuç itibariyle dava bir tapu iptali ve tescil davasıdır ve böyle olduğunun kabulü gerekir.

O halde, saptanan bu olgular karşısında HUMK. nun 417. maddesinde açıklanan genel kural uyarınca davayı kaybeden taraf sözü edilen tüm yargılama giderlerini ödemekle yükümlüdür.

Nitekim, zilyetliğe dayanılarak (kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanılarak) Hazineye karşı açılan tapu iptali ve tescil davalarında, davayı kaybeden Hazine yargılama giderleriyle sorumlu tutulmaktadır. (HGK. 20.11.1981 T., 8/483-753 E/K, HGK. 25.4.1979 T., 8/696-403 E/K., YKD. 1980/5, sh: 633-634, Prof. Dr. Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C:5, 2001 Baskı, sh: 5339). Daire uygulaması da halen bu yöndedir. Esasen Prof. Dr. Baki Kuru; TMK. nun 713/1 ve 2. fıkraları gereğince açılan davalarda, davayı kaybedenin her iki halde de yargılama giderlerinden sorumlu olduğunu vurgulamaktadır. (Kaynak aynı eser ve aynı sayfa). Saptanan bu hukuki ve somut olgular karşısında hükmü temyiz eden bir kısım davacıla karşı davalılar Ahmet Baş ve müşterekleri vekilinin temyiz itirazları yerinde değildir.

Davalıların davayı kaybetmiş bulunmaları nedeniyle ve en geniş anlamıyla tüm yargılama giderlerinden sorumlu tutulması gerekmektedir. Hazineye karşı açılan bu tür davalarda harç hariç Hazine de yargılama giderlerinden sorumlu bulunmaktadır.

TMK.nun 713/3. fıkrasında yer alan "...Hazine ve ilgili kamu tüzel kişileri..." Yüksek Yargıtay uygulaması gereğince kanuni hasım olarak kabul edilmiş ancak gerçek şahıslara karşı açılan tapu iptali ve tescil davalarında gerçek şahıslarında kanuni hasım biçiminde kabul edilmesi olanağı bulunmamaktadır. Böyle bir durum HUMK.nun 416 ve 417. maddelerine aykırılık oluşturur. Sayın çoğunluğun deyindiği görüşün yasal dayanağı da gösterilememiştir.

Şu halde yapılan bu açıklamalar karşısında yerel mahkemenin davayı kaybeden tarafı yargılama giderleriyle sorumlu tutması yerinde olup harç ve yargılama giderleri yönünden de hükmün onanması gerekirken sayın Daire çoğunluğunca bozulması biçiminde gerçekleşen görüşlerine açıklanan nedenlerle katılamıyorum. Ancak hükmün esasının onanması yönündeki görüşlerine ise aynen katılıyorum.29.06.2009