BAM Hukuk Mahkemeleri Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/628 Esas 2021/677 Karar Sayılı İlamı
Esas No: 2019/628
Karar No: 2021/677
Karar Tarihi: 04.11.2021
BAM Hukuk Mahkemeleri Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/628 Esas 2021/677 Karar Sayılı İlamı
T.C.
...
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ...
KARAR NO : ...
HAKİM : ...
KATİP : ....
DAVACI : ....
VEKİLİ : ...
DAVALI : ...
VEKİLİ : ...
DAVA : Deniz Ticaret (Deniz Taşımacılığı Kaynaklı)
DAVA TARİHİ : ...
KARAR TARİHİ : ...
KARARIN YAZ. TARİH : ...
Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonucunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA VE SAVUNMALARIN ÖZETİ:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; davacı sigortalı ...'nin CFR bazda satın alıp ithal ettiği 7600m. Tons üre gübresi cinsi eşya dökme olarak ... tarihli ... ... ... konşimentosuna kayıtlı olarak taşınmış ve tahliye limanında davacı selefine, geminin balast tanklarından sızan sudan dolayı aşırı şekilde ıslanmış halde teslim edildiğini, yapılan ayıklama sonrası bir kısım eşyanın kullanılamaz durumda olduğunun tespit edildiğini, hasarlı eşyaların sovtaj bedeli ile değerlendirildiği ve davacının ödediği tazminat nedeniyle zarar oluştuğunu, davalının taşımaya tahsis edilen geminin donatanı olduğunu, davalı danotanın zararı tazmin edeceğine dair garanti mektubu verdiğini, gemi kaptanına ihbar yapıldığını ve TTK 1185 maddesindeki şartın yerine getirildiğini belirterek, davalının ... ... ...Esas sayılı dosyasına vaki itirazının iptaline, takibin devamına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekilinin cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin taşıma sözleşmesinin tarafı olan firmanın acente sıfatıyla hareket ettiğini, davanın müvekkiline yöneltilemeyeceğini, taşımaya konu mallarda oluştuğu iddia edilen hasar nedeniyle müvekkili şirkete atfedilecek herhangi bir kusur bulunmadığını ve davada husumet yönünden herhangi bir kusuru bulunmadığını, davacı tarafın geminin balast tanklarından sızan sudan dolayı emtianın bir kısmının aşırı şekilde ıslanmış halde teslim edildiği iddiasının gerçeği yansıtmadığını, TTK'nın 1188 ve 1246. maddelerindeki hak düşürücü süre içerisinde rücunun yöneltilmediğini, müvekkili şirketin ihtilafa konu emtiayı yönetmelikte belirtilen şartlar altında geminin gerekli bakımları yapılmış şekilde iyi hal ve durumda gemiye yüklendiğini belirterek, müvekkilinin taşıyan sıfatıyla sorumluluğu bulunmadığından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Dava dilekçesi ekinde, fatura, konişmento, sigorta poliçesi, tazminat ödeme dekontu, ibraname, sovtaj teklifleri, sovtaj bedeli dekontu, equasis kaydı, P&I poliçesi, hasar ihbarı, arabuluculuk son tutanağı, ekspertiz raporu, fotoğraflar ve gümrük beyannamesi sunulmuştur.
... ... ...esas sayılı dosyası uyap sistemi üzerinden dosyamız arasına alınmıştır.
... ye yazılan yazıya cevap verildiği, istenen bilgi belgelerin gönderildiği görülmüştür.
...Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak, bilirkişi heyetinden ... tarih ...Talimat sayılı rapor aldırılmıştır.
Davacı vekili rapora karşı itirazlarını içerir ... havale tarihli dilekçe sunmuştur.
Davalı vekili rapora karşı itirazlarını içerir ... havale tarihli dilekçe sunmuştur.
... Mahkemesine talimat yazılarak, aynı bilirkişi heyetinden ... tarih ... Talimat sayılı ek rapor aldırılmıştır.
Davacı vekili bilirkişi ek raporuna karşı ... tarihli beyan dilekçesi sunmuştur.
Davalı vekili bilirkişi ek raporuna karşı itirazlarını içerir ... uyap tarihli dilekçe sunmuştur.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, deniz taşımasından kaynaklı sigorta ödemesinin rücusuna dayalı olarak yapılan ilamsız takibe itirazın iptaline ilişkindir.
Tüm dosya kapsamından; deniz taşıması sırasında zarar gören emtia sebebi ile davacının sigortalısına ödemiş olduğu tazminat miktarının rücusuna ilişkin olarak ... ... ...E. Sayılı dosyası ile davalı ...’ye İzafeten acentesi ... aleyhine icra takibi başlatıldığı, gönderilen ödeme emrinin davalıya ... tarihinde tebliğ edildiği, davalı vekilinin süresi içerisinde sunduğu dilekçe ile acenteye husumet yöneltilemeyeceğini ileri sürdüğü, borca ve ferilerine itiraz ettiği, takibin durdurulduğu, davacı tarafın da itirazın iptalini sağlamak için süresi içinde işbu davayı açtığı anlaşılmıştır.
Dosyada bulunan ... düzenleme tarihli konişmentoda yer alan kayıtlardan palet haline getirilmiş brüt 7600.000 metrik ton dökme ürenin ... ... Limanı'na ... isimli gemi ile taşındığı taraflar arasında ihtilafsızdır.
Yine dosyada bulunan ... tarih ve ...numaralı mal bedeli faturasının .... tarafından dava dışı sigortalı .... adına düzenlendiği, bu faturada malın cinsi miktarı, boşaltma limanı ve gemi adı hakkındaki kayıtların konişmentodaki kayıtlarla uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
Dava dışı sigortalısının başvurusu üzerine davacı tarafça ekspertiz çalışması yaptırılmış, alınan ... tarihli ekspertiz raporunda; ... Limanında ... tarihinde gemiden tahliye işlemi sırasında malın ıslanmış olduğunun görüldüğü, tahliyenin durdurulduğu, verilen teminat mektubu akabinde boşaltmanın devam ettiği, gübrenin üst kısmındaki ıslanmanın aniden bastıran yağmur esnasında geç kapanan gemi kapağından kaynaklanması nedeni ile dava dışı .... tarafından hasarsız olarak kabul edildiği, gemi tabanında balast tanktan sızan sudan dolayı ıslanan emtia bakımından ise kullanım imkanının bulunmadığı, kullanılamaz olan ıslak mal miktarının 80.014 mt olduğunun anlaşıldığı, hasarla ilgili zarar tutarının 21.963,84 USD (KDV hariç) olduğu, TL karşılığının 83.071,65 TL olduğu tespit edilmiş, davacı sigorta şirketi tarafından 83.071,65 TL hasar bedeli ... tarihinde sigortalıya ödenmiş, buna ilişkin ödeme belgesinin dosyamıza arasına sunulduğu anlaşılmıştır. Hak sahibine sigorta tazminatı ödeyen davacının TTK nun 1472. maddesi gereğince sigortalısının haklarına halef olduğu, aktif dava ehliyetinin bulunduğu değerlendirilmiştir.
Davalı tarafça süresi içerisinde sunulan cevap dilekçesinde husumet, hak düşürücü süre ve zamanaşımı itirazında bulunulmuş olup, öncelikle bu hususlar bakımından değerlendirme yapılacaktır. Somut uyuşmazlıkta, dava konusu icra takibinde ve dava dilekçesinde işbu davanın davalısı .... acentesine asaleten husumet yöneltilmeyip, her iki halde de taşıyıcıya izafeten acente sıfatı ile husumet yöneltildiği anlaşılmıştır. İcra takibine ve dava dosyasına konişmento sunulmuş olup, dava ve takip konusu konişmento ve equasis kayıtları ile TTK'nun 1238. maddesi uyarınca taşıyıcının ... donatanı ....'nin olduğu görüldüğü gibi, işbu davalı tarafından verilen cevap dilekçesinde de taşıyıcı ....'nin acentesi olduğunun kabul edildiği anlaşılmıştır. TTK'nun 105/2 maddesi uyarınca acentenin müvekkili adına dava açabileceği gibi, kendisine karşı da aynı sıfatla dava açılabileceği düzenlenmiştir. Bu durumda, davalı asilin .... Şirketi olduğu, davalı ....'nin de işbu şirketin acentesi olduğu kabul edilerek karar verilebileceğinde bir tereddüt bulunmamaktadır. Bu itibarla davalının husumet itirazının reddi gerekmiştir.
Yine davalı tarafça TTK'nun 1188 ve 1246. maddesi gereğince talebin hak düşürücü süre içerisinde kullanılmadığı ve zamanaşımına uğradığı iddia edilmiştir. TTK'nun 1188. maddesinin (1). fıkrasında eşyanın zıyaı veya hasarı ile geç tesliminden dolayı taşıyana karşı her türlü tazminat istem hakkının 1 yıl içerisinde kullanılması gerektiği, (2). fıkrasında sürenin malın teslim edildiği yahut teslim edilmesi gereken tarihten itibaren başlayacağı, (3). fıkrasında ise rücu davasının hak düşürücü sürenin sona ermesinden sonra da açılabileceği belirtilmiş, devamında sürenin her halde en fazla ödeme tarihinden itibaren doksan gün içinde kullanılması gerektiği düzenlenmiştir. Şu halde maddenin lafzı itibariyle; sorumlulara karşı ileri sürülecek istemin teslimden itibaren 1 yıl içinde kullanılması gerektiği, ancak rücu davasının 1 yıllık süre içerisinde yahut 1 yılı aşkın durumda ödemeden itibaren doksan gün içinde kullanılması gerektiğinin belirlendiği anlaşılmıştır. Eldeki davada somut taşımada ekspertiz raporuna göre tahliye başlangıç tarihinin ... olduğu, ... tarihinde hasar tespitinin yapıldığı, icra takibinin ise (takip dosyasında bulunan İstanbul 6. İcra Dairesinden yatırılan peşin harç makbuzunda görüldüğü üzere) ... tarihinde ve TTK'nın 1188. maddesinde düzenlenen bir yıllık hak düşürücü süre içinde başlatıldığı anlaşılmakla, ve yine icra takibine itiraz tarihi olan ... tarihinden sonra ... tarihinde eldeki davanın İİK'nın 67. maddesi kapsamında bir yıllık hak düşürücü sürede açılmış olduğu anlaşılmakla, davalı vekilinin davanın hak düşürücü süre ve zamanaşımı nedeniyle reddi gerektiği talebine itibar edilmemiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama esnasında; ... Mahkemesine talimat yazılarak bir ziraat yüksek mühendisi, bir uzakyol gemi kaptanı, bir deniz taşımacılığı ve sigorta uzmanı bilirkişiden oluşan heyetten rapor aldırılmış, alınan ... tarihli bilirkişi raporunda özetle; konişmentoya göre faturada belirlenen malın temiz olarak gemiye yüklendiğinin belirtildiği, yükün geminin ambar balast tanklarından sızan sudan dolayı aşırı şekilde ıslandığı tespit edildiği, bu durumun fotoğraflarla da tespit edildiği, teknik inceleme sonucunda ambar tankındaki balast kapaklarının deniz suyunu aşırı şekilde kaçırdığı ve bu suyun da yüke zarar verdiğinin anlaşıldığı, kaptanın yükün korunması için gerekli özeni göstermediği, geminin yüke elverişli olmadığı, TTK'nun 1141. maddesi uyarınca taşıyanın geminin başlangıçta yola ve yüke elverişli olmamasından ileri gelen zararlardan sorumlu olduğu, TTK'nun 1178 vd. hükümlerinde ise eşyanın taşıyanın hakimiyetinde iken hasarlanmasına ilişkin sorumluluğun düzenlendiği, somut olayda iki halde de gemi kaptanı ve donatanının meydana gelen zarar sebebi ile sorumlu oldukları, ancak mahkemece gemi adamlarının teknik kusurundan sorumsuzluk savunmasına itibar edilirse TTK'nun 1180.maddesi uyarınca sorumluluğun söz konusu olmayacağı kanaati bildirilmiştir.
Alınan bilirkişi raporu taraf vekillerine tebliğ edilmiş, taraf vekillerince rapora karşı itiraz dilekçeleri sunulmuştur. Raporda hasar bedelinin de tespit edilmediği anlaşılarak dosya önceki bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, taraf vekillerinin itirazları da dikkate alınarak hasar bedelinin belirlenmesi hususunda ek rapor aldırılmıştır. Alınan bila tarihli ek raporda; hasar tespitinde ekspertiz raporunda tespit edilen hasarlı 80.014 mt üre gübresi üzerinden hesaplama yapıldığı, buna göre hasar miktarının 21.963,84 USD olduğu, bunun TL karşılığının 83.071,65 TL olacağı, sovtaja ilişkin 3 adet teklif alındığı, en yüksek sovtaj miktarının 45.659,92 TL olduğu, buna göre kalan zarar miktarının 37.411,73 TL olarak hesaplandığı, ekspertiz raporundaki hesaplamaların makul olduğu, itirazlar çerçevesinde yapılan teknik ve sorumluluk incelemeleri neticesinde davalının TTK m.1141 uyarınca zarardan sorumlu olduğu kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Yüke elverişlik, geminin eşya taşınmasına ilişkin tüm bölümlerinin eşyanın kabulüne, muhafazasına, taşınmasına elverişli ve sağlam halde bulundurulması olarak anlaşılmalıdır (Kerim Atamer, Deniz Ticaret Hukuku, I. Cilt, İstanbul 2017, s. 671-675).
Tüm dosya kapsamında yapılan değerlendirmede; eşyanın yükleten tarafından usulüne uygun olarak taşıyana teslim edildiği ve emtianın gemiye yüklendiği, yükleme sırasında herhangi bir zararın söz konusu olmadığı, buna ilişkin kaydın da konşimentoda yer almadığı, hasarın ambar tabanındaki balast tank kapaklarından sızan deniz suyundan kaynaklandığının belirlenip emtialarda su hasarının tespit edildiği, taşıtanın TTK'nın 1185 maddesi uyarınca bildirim yükümlülüğünü derhal yerine getirdiği, TTK’nın 1141. maddesinde de her türlü navlun sözleşmesinde taşıyanın geminin denize, yola ve yüke elverişli bir halde bulunmasını sağlamak ile yükümlü olduğu belirtilmiş olup ıslaklığın deniz suyundan kaynaklandığı belirlenmiş olduğundan emtialardaki hasarın davalı taşıyanın hakimiyetinde iken oluştuğu, davalı taşıyanın sorumluluğu kaldıran kurtuluş için gerekli delili ibraz edemediği, bu nedenle davalı taşıyanın hasardan sorumlu olduğu zararın taşımada ve taşıyanın hakimiyetinde oluştuğu, davacının dava dışı sigortalının yerine halef olduğu ve alacaklarını ibraname ile temlik aldığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davacı tarafça dava dilekçesi ile icra inkar tazminatı talep edilmiş ise de, zararın belirlenmesi yargılamayı gerektiğinden alacağın likit olmadığı değerlendirilmiş, icra inkar tazminatı talebinin reddine karar verilmiş, emtianın teslimi sırasında hasarın davalıya bildirilmiş olması da dikkate alınarak asıl alacağa talep gibi ödeme tarihi olan ... tarihinden itibaren takip tarihine kadar avans faizi işletildiğinde tespit edilen miktarın (5.795,70 TL) takip talebindekinden (5.716,31 TL) fazla olduğu değerlendirilmekle davanın tam kabulüne karar verilmiştir.
6325 sayılı kanunun 18/A-11 maddesi gereği dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması dava şartı olduğundan davacı tarafından arabuluculuk başvurusu yapılmış davalının vekili aracılığı ile arabuluculuk görüşmelerine katıldığı anlaşılmış olmakla tespit edilen arabuluculuk ücretinin de yargılama gideri olarak davalıdan tahsiline karar vermek gerekmiş, aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın KABULÜ ile; davacı sigorta şirketinin davalı aleyhine ... İcra Müdürlüğü’nün ...E. sayılı dosyası ile yaptığı takibe itirazın iptali ile asıl alacağa takip tarihinden itibaren avans faizi işletilmesine, takibin devamına,
2-Davacının talep ettiği İİK 67/2 maddesi gereğince tazminatın alacak likit olmadığından şartları bulunmamakla reddine,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 2.946,08 TL karar ilam harcından peşin alınan 736,52 TL'nin mahsubu ile bakiye karar ilam harcı olan 2.209,56 TL'nin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından yatırılan 44,40 TL başvurma harcı ile peşin karar ilam harcı olarak yatırılan 436,52 TL'nin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Davacı tarafından ödenen 166,20 TL tebligat ve posta gideri, 2.250,00 TL bilirkişi gideri olmak üzere toplam 2.416,20 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesince hesaplanan 6.406,65 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
7-Davalı tarafça yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta hüküm kurulmasına yer olmadığına,
8-Zorunlu Arabulucuk sürecinde Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.320-TL arabulucuk ücretinin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
9-Kararın talep halinde Yazı İşleri Müdürü tarafından taraflara tebliğine,
10-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde, müracaat etmeleri halinde kalemde, müracaat etmemeleri halinde dosyaya hesap numarası bildirmiş ise hesaba aktarmak sureti ile, hesap numarası da bildirilmemiş ise masrafı gider avansından karşılanmak sureti ile PTT vasıtasıyla adreste ödemeli olarak taraflara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde ... Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usülen anlatıldı....
Katip
¸e-imza
Hakim
¸e-imza
Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İMZA ile imzalanmıştır.
