Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, ölüm aylığının kesilmesi ilişkin Kurum işleminin iptali ile borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, davacının, davalı Kurumdan 01.04.2006 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu" na bağlı babası ... üzerinden yetim aylığı alırken tutanak ile 25.11.2008 tarihinde yetim aylığının kesildiğini, müvekkilinin aylığının kesildiğini dilekçe ile başvurduğu SGK" dan gelen cevabi yazı ile öğrendiğini, müvekkilinin iki kez evlenip boşandığını, ilk boşandığı eşi ile fiilen beraber yaşadığı yönünde asılsız bir ihbarda bulunduğu kanısında olduklarını, davalı Kurum tarafından bir araştırma yapılmadığını, müvekkilinin muvazaalı bir boşanma gerçekleştirmediğini beyanla ilişkin Kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, Kurumun yaptığı işlemin tamamen hukuk ve mevzuata uygun olduğunu ve davacının taleplerinin yersiz olduğunu beyanla, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kabulüyle, SGK tarafından davacının yetim aylığının kesilmesine ilişkin işlemin iptali ile davacının yetim aylığının kesildiği tarihten itibaren işleyecek Yasal faizi ile birlikte bağlanmasına, davacının yetim aylığının kesilmesinden kaynaklı olarak kuruma bir borcunun olmadığının tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi"nin 31/10/2017 tarihli, 2016/521 Esas - 2017/475 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasa"nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, denetmen raporunda davacı ve boşandığı eşinin birlikte yaşadıklarının tespit edildiğini beyanla İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın Yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 56. maddesinin 2. fıkrasında, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesileceği, bu kişilere ödenmiş olan tutarların, 96. madde hükümlerine göre geri alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.
5510 sayılı Kanunun, “Kurumun denetleme ve kontrol yetkisi” başlığını taşıyan 59. maddesinde, "Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin işlemlerin denetimi, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları eliyle yürütülür. Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabilir. Bunlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu somut olayda ; Davacının 27.04.1979 - 11.01.1994 tarihleri arasında ... ile evli kaldığı, 11.03.2004 tarihinde ikinci eşi ... ile evlendiği ve 23.03.2006 da kesinleşen karar ile boşandığı, 22.02.1984 tarihinde vefat eden babası ... üzerinden davacıya 01.04.2006 tarihinden itibaren aylığı bağlandığı, davacının boşandığı ilk eşi ... ile beraber yaşadığı gerekçesiyle ölüm aylığının 25.10.2008 tarihi itibariyle kesilerek 25.10.2008 - 24.01.2012 tarihleri arasında ödenen 23.117,50 TL"nin yersiz ödeme kapsamında borç çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
24.10.2011 tarih ve 190 sayılı denetim raporunda; ... yöneticisi ..."nin sitede ..."ın eşi ve 2 kızı ile birlikte yaşadığı, aidatları düzenli ödediği, eşinin isminin ... olduğuna ilişkin imzalı beyanına istinaden birlikte yaşama olgusunun gerçekleştiği rapora bağlanmış, Mahkeme tarafından alınan beyanında ise ..., denetmene verdiği ifadeyi kabul etmediğini bildirmiştir.
Öte yandan davacının mernis adres kayıtları incelendiğinde, davacının 11.01.2010 tarihinden itibaren ..., adresinde boşanılan eş ... ile aynı adreste olduğu, kaydın 25.10.2012 tarihine kadar devam ettiği anlaşılmaktadır.
Belirtilen Yasal düzenlemeler ve dosyadaki delillerden verilen hükmün eksik incelemeye dayalı olduğu belirgindir. Bu nedenle Kurum denetmenleri tarafından düzenlenen raporların aksi ispat edilinceye kadar geçerli belge olduğu ve aksinin eşdeğer belgelerle kanıtlanması gerektiği ayrıca davacının 11.01.2010-25.10.2012 tarihleri arasında boşandığı eşi ile aynı adreste kayıtlı oldukları dikkate alınmalı, toplanan tüm kanıtlar değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının, HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 15/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.