Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi


Dava, davalı işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraflar tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ...Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
.... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
A) Davacının İstemi :
Davacı, davalı ...’na ait .... İmam Hatip Lisesi’nde kimya öğretmeni olarak 13.10.1993 - 25.04.1994 tarih aralığında çalıştığını, emeklilik için müracaat ettiğinde emeklilik süresinin dolmadığının bildirildiğini, okula müracaat ettiğinde çalıştığına dair görev belgesi verildiğini beyanla, belirtilen bu tarih aralığındaki çalışmaların tespitini talep etmiş, ıslah dilekçesiyle 15/10/1993 tarihinde 1 gün çalışmasının ve sigorta başlangıcı olarak tespitini istemiştir.
B) Davalıların Cevapları :
Davalı ... vekili, davanın hak düşürücü süreye uğradığını, bordrolarda davacının adına yer verilmediğini, açılan davanın haksız olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ... Kurum vekili, kurumun resmi kayıtlarının incelenmesini, tanık beyanları değerlendirilirken iş ve işyeri hakkındaki bilgilerin dikkate alınması gerektiğini bildirerek davanın reddini talep etmiştir.
C) İlk Derece Mahkemesinin Gerekçesi ve Kararı :
Mahkemenin 28/12/2017 tarihli kararında, davanın kısmen kabulüne, davacının 15/10/1993 sigorta başlangıç tarihi itibariyle 1 gün çalıştığının tespitine, süreye yönelik tespit talebinin reddine karar verilmiştir.
D) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararı :
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, davacının ve davalıların istinaf taleplerinin, esastan reddine karar verilmiştir.
E) Temyiz Talepleri :
Davalı ... vekili, yazılı delil ile davanın ispatlanması gerektiğini, tanık beyanları ile davacı lehine karar verilmesinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... Kurum vekili, davacının işe giriş bildirgesi ve prim ödeme gün sayısının mevcut olmadığını, işe giriş bildirgesi verilmiş olsa dahi sigortalı sayılma için yeterli olmadığını, beş yıllık hakdüşürücü süre içirisinde açılmayan davanın reddedilmesi gerektiğini, dinlenilen tanıkların kayıtlı tanık olması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu, davacının Küçükköy İmam Hatip Lisesi"nde 15/10/1993 tarihinde çalışıp çalışmadığı hususundadır.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun geçici 7/1. maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan maddenin 10. fıkrası (eski 8) hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen veya Kurumca tespit edilemeyen çalışmaların, sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesi amacıyla açılacak davaların, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde açılması gerekir. 506 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte beş yıl olan hak düşürücü süre 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunla on yıla çıkarılmış, ancak 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunla tekrar beş yıla indirilmiştir.
506 sayılı Yasa"nın 79. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 86. maddesinde, aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlamaları halinde, mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayılarının dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Anılan madde gereğince çalışmaların sigortalı hizmet olarak değerlendirilebilmesi için çalışmaların 5510 sayılı Yasa"nın 4/1-a maddesi anlamında hizmet sözleşmesine dayalı olarak geçmesi gerekmektedir.
Hak düşürücü sürenin geçip geçmediğine ilişkin değerlendirmede, işyerinin bir kamu kuruluşu olup olmadığı önem taşımaz. Ancak, hizmetlerin geçtiği ileri sürülen işyerinin bir kamu kuruluşu olması durumunda; kamu kurumunda çalışanların hizmetlerinin kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması asıl olduğundan, işveren kamu kurumu tarafından düzenlenen resmi kayıt ve belgelerle davacıdan sigorta primi kesintisi yapılmış olduğunun anlaşılması halinde, söz konusu belgelerin ve kesilen primlerin Kuruma(Sosyal Güvenlik Kurumu) intikal ettirilmemiş olsa bile, artık hak düşürücü süre uygulanmamalıdır. (HGK; 16.06.2008 gün ve 2008/21-429 E. – 2008/437 K.)

Dosya kapsamına göre, davanın 15/10/1993-25/04/1994 tarihleri arasında tespit talebi olarak açıldığı, davacının ıslah dilekçesiyle sigortalı başlangıç tarihinin 15/10/1993 olarak tespitini talep ettiği, bu döneme ait işe giriş bildirgesi ve prim ödemesinin olmadığı, davacıya ait ilk sigortalılık bildiriminin 2011 yılında yapıldığı, ilgili okul müdürlüğü"nün müzekkere cevabına ve sunulan evraka göre davacının 15/10/1993 tarihinde ücretli kimya öğretmeni olarak çalıştığı ancak maaş bordrolarında davacı adına herhangi bir sosyal güvenlik prim kesintisinin yapılmadığı, davacıya ait 15/10/1993 tarihli dilekçede SSK sağlık güvencesinden yararlanmak istenilmediğine dair beyanın bulunduğu anlaşılmakla, yukarıdaki mevzuat hükümleri kapsamında hak düşürücü sürede açılmadığından davanın tümüyle reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 10/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.