Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, davacının 06.10.2000- 3.12.2010 tarihleri arasında ... Nüfus Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Mal Müdürlüğü ve ... nezdinde geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak; davanın kısmen kabulü ile; davacının 19/01/2001 tarihi ile 03/12/2010 tarihleri arasında ancak başka işyerlerinden de hizmetlerinin bildirildiği 14/03/2008-17/03/2008 ile 08/05/2008-18/05/2008 tarihlerini kapsayan dönemler hariç olmak üzere davalının ... Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfından dönemin asgari ücret tarifesi üzerinden sigortalı sayılması gerekiğinin ve çalıştığının tespitine, davacı tarafın fazlaya ilişkin istemin reddine, davalı ..., davalı ..., davalı ... ve davalı ... aleyhine açılan davanın reddine ,karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... Sosyal Yardımlaşma Vakfı vekili ve dahili davalılar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor ve dosya okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 506 sayılı SSK m. 79/10 hükmüne uygun olarak açılmış; bildirimsiz geçen hizmetlerin tespiti hakkındadır. Bu tür davaların kamusal niteliği nedeniyle, çalışma iddiasının gerçeğe uygun olup olmadığının, mahkemelerce özel bir duyarlılıkla araştırılması gereklidir.
İnceleme konusu davada; davanın kısmen kabulü yönündeki ilk hüküm Dairemize devredilen 21. Hukuk Dairesi’nin 18/04/2017 tarihli ilamıyla; “Davacı her ne kadar maaşını ... Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfından almış ise de, davacının çalışmasının ... Nüfus Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Mal Müdürlüğü ve ... nezdinde geçtiği ileri sürüldüğüne göre husumetin Maliye Bakanlığı, ... ve ..."na yöneltilmesi gerektiği, davalının Maliye Bakanlığı, ... ve ... olduğunun kabulü ile husumetin yöntemince ilgili bakanlıklara yöneltilmesi için davacıya süre verilerek ilgili bakanlıkların davalı sıfatı ile davaya dahil edilmeleri sağlandıktan sonra gösterecekleri tüm deliller toplanıp değerlendirilerek karar verilmesi” yönünden bozulmuştur.
Somut davada; davacı ... Nüfus Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Mal Müdürlüğü ve ... bünyesinde çalıştığını, ücretlerini ise ... Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı’ndan aldığını iddia etmiş, bir kısım tanık beyanlarından davacıya “Nüfus Müdürlüğü’ndeki çalışmaları nedeniyle ... Nüfus Hizmetleri Müdürlüğü’nce” ayrıca “..."un bağlı olduğu kurum olan GAP"tan maaş adı altında ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır.
6100 sayılı HMK 119/1-e maddesi gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, 194 maddesi gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK 31. maddesi gereğince, hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, HMK 31 maddesi ve 119/1-e maddesi gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Bu nedenle mahkemece öncelikle davacıya tam olarak talebi açıklattırılmalı, işe başlama ve işi bırakma tarihleri net olarak tespit edilmeli, hangi işlerde çalıştığı, görev tanımının ne olduğu, çalışma arkadaşlarının kimler olduğu, kimin emir ve talimatı altında çalıştığı, ücretini nasıl aldığı, çalışma şeklinin nasıl olduğu hususlarında beyanı alınarak ve eksik hususlar davacıya açıklattırılarak dava konusu somutlaştırılmalı, hangi tarihlerde hangi Kurumlarda çalıştığı veya her iki Kurumda da aynı tarihlerde çalışılmış ise hangi işveren nezdinde kaç saat çalışıldığı tespit edilmeli, bu şekilde çalışmanın tam zamanlı mı yoksa kısmi zamanlı mı olduğu, çalışmaya ara verilip verilmediği belirlenmeli, davacının ... Nüfus Müdürlüğü, Tapu Sicil Müdürlüğü, Mal Müdürlüğü ve ... nezdinde geçen çalışmalarının tespitini talep ettiği de gözetilmek suretiyle çalışmaların hangi işveren nezdinde geçtiği belirlenmeli, Tapu Müdürlüğü nezdinde de çalıştığının iddia edilmesi halinde işverenin hangi Kurum olacağı belirlenmeli ve usulünce ilgili Kurum davaya dahil edilerek husumet yöneltilmeli, ... ve Nüfus Müdürlüğü’nce yapılan ödemelerin ne için yapıldığı ve ne kadar süreye tekabül ettiği araştırılmalı, önceki bozma kapsamında tüm süreyi kapsayan birim amirleri ile davalı iş yerinde çalışanlar re’sen tespit edilerek tanık olarak dinlenilmeli, tanık beyanları arasında çelişki oluşması halinde çelişki giderilmeli, bu şekilde çalışmanın varlığı ve kapsamı net bir şekilde belirlenmeli, toplanan deliller değerlendirilmek suretiyle karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı"na iadesine, 11/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.