Bölge Adliye
Mahkemesi : .... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın davalılar ... Tekstil Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş. ve SS 22 nolu Servis Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi yönünden açılan davanın ayrı ayrı reddine, davalı ... yönünden açılan davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davacı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ...Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
...Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın,davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Dava, 01.11.2007 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu vefat eden sigortalının hak sahiplerine bağlanan peşin değerli gelir, cenaze masrafı ve yapılan hastane masraflarından oluşan kurum zararının rücuan tahsili istemine ilişkindir.
II- CEVAP:
Davalı ... Tekstil Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş. cevap dilekçesinde özetle; " servis aracı içinde bulunan ...."ın trafik kazası nedeniyle 01.11.2007 tarihinde yaralandığını, Kaza neticesinde SGK tarafından sigortalı işçiye 1.008,30 TL GİG ödeneği, 87.035,39 TL SİG ödeneği, 306,55 TL sosyal yardım zammı ödendiğinin bildirildiğini, 21.10.2009 tarih 123 nolu müfettiş raporuna göre işveren ... Tekstil Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş."nin %30 işveren ... turizm in %40 ve araç sürücüsünün %30 oranında kusurlu bulunduğunu, ....Ağır Ceza Mahkemesi 2008/32 e sayılı soyasında sürücünün %100 oranında kusurlu olduğu hükmü verildiğini, ödenen meblağların işlemiş faizleri ile birlikte tahsili talepli açınla davanın ... A.Ş."ye ihbar edilmesi gerektiğini, işyerinin 2084898 nolu poliçe ile sigortalı olduğunu, dava konusu iş kazasında davalı ... Tekstil Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş."nin kusursuz olduğunu, servis şoförü ile aralarında bir hizmet aktinin bulunmadığını, sorumluluğun ..."a ait olduğunu, servis taşıma sözleşmesinde buna dair hüküm olduğunu, olayın iş kazası olarak nitelendirilmesi hâlinde işverenin SGK karşısında kusur oranına ve sigortalının işverenden isteyebileceği tazminat miktarına bağlı olduğunu, 506 s.yasanın 26/1 maddesinde belirtilen şartların oluşması halinde sorumlu olabileceğini, şirketin her türlü güvenlik önlemini aldığını, somut olayda servis hizmeti verilen araçta herhangi bir eksiklik, arıza vs tespit edilmediğini, servis aracının düzenli bakımlarının yapıldığını, sürücünün gerekli ehliyete sahip olduğunu, kazanın oluşumunda şirketin kusuru bulunmadığını, araç ve sürücüsü ile İlgili gerekli denetim ve özeni göstermiş olduğunu, SSK müfettişlerinin kusur tespitleri ile ceza dosyasında alınan kusur raporlarının işbu dosyada bağlayıcı nitelikte olmadığını, mahkemece yeniden bilirkişi raporu alınması gerektiğini, kusursuz olan davalı şirket yönünden davanın reddi savunmuştur.
Davalı SS 22 Nolu Servis Otobüsleri Motorlu Taşıyıcıları Koop. vekili cevap dilekçesinde özetle; "husumet itirazında bulunduklarını dava dilekçesinde olduğu gibi bir A.Ş. olmadıklarım, diğer davalı İle aralarında taşıma sözleşmesi bulunduğunu, kazaya karışan ..."un kullandığı aracın kooperatife ait olmadığını, hukuki sorumluluğun olmadığını, diğer davalı ile aralarında bir ilişki olduğunu, davalı SS 22 nolu servis otobüsleri koop üyeleri ile iş yapan tüzel kişilik olduğunu, taşıma işini yapan araçların tamamının üyelere ait olduğunu, bu araçları ya kooperatif üyeleri yada üyelerin işçilerinin kullandığını, kooperatif üyesi olmayan kişilerin taşıma işini yapamayacağını, bu nedenle SS 222 Nolu Servis otobüsleri Koop"ne husumet yöneltilemeyeceğini,dava dilekçesinde zarar kalemlerinin tek tek tespit edildiğini belirsiz alacak davası açılamayacağını, iş kazasına karışan aracın davalı ... tarafından kullanıldığını, taşıma işinin.... bölgesinde yapıldığını, kooperatif ile bağlantısının olmadığını, köylere ve diğer ilçelere kooperatif tarafından taşıma yapılmadığını, davalı ..."ın bu taşıma işini ya kendisinin yaptığını yada 3.kişilere yaptırdığını, zarardan sorumlu tutulmalarının mümkün olmadığını, davalı ... şirket kayıtlarının incelenmesinde ortaya çıkacağını, hazırlanan rapora kooperatife kusur İzafesini kabul etmediklerini, husumet, zamanaşımı itirazları ile birlikte davanın reddini savunmuşlardır.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile,
A-)Davalılar ... Tekstil Konfeksiyon San. ve Tic. A.Ş. ve .... Koop Turizim Servis ve Ticaret A.Ş. yönünden açılan davaların ayrı ayrı reddine,
B-)Davalı ... yönünden açılan davanın kabulü ile;
*88.350,24 TL"nin davalıdan tahsili ile davacı kuruma verilmesine;
Bu rakamın;
Sürekli iş göremezlik nedeniyle dava dışı sigortalıya ödenen 87.035,39 TL ödenek ile ödenen 306,55 TL olmak üzere toplam 87.341,94TL yönünden tahsis onay tarihi olan 26/02/2010 tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine;
*Geçici iş göremezlik nedeniyle dava dışı sigortalıya ödenen toplam 1.008,30 TL"nin ödeme tarihleri olan tarihlerden başlamak üzere;
78.71TL"sine 26/12/2007 449,80TL"sine 26/12/2007 479,79TL"sine 14/01/2008 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine; karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
1-İlk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK"nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine, karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı Kurum vekili; işyeri servis araçlarının bakımlarının ve sürücülerin durumlarının, işyeri personelini taşıma işini üslenen alt işveren ve asıl işveren tarafından ciddi bir şekilde kontrol edilmediğini, görüşülen işçilerin aracın hızının fazla olduğunu, aracın bakımsız olduğunu, aracın arka kapısının sık sık kendiliğinden açıldığını, sağ arka camının örtülmediğini ve bu şikayetlerini zaman zaman işyeri yetkililerine ve servis şoförüne söylediklerini ve kaza anına kadar herhangi bir düzelmenin olmadığını belirttiklerini ayrıca davalı ... ‘un ifadesinde bir servisi yapıp, ikinci servis için kısa zamanda geri dönmesinin istendiğini ifade ettiğini işverenler tarafından 45 km."lik mesafede 1 saat içinde servis yapıp dönüp tekrar servis yapmasının istendiğini belittiğini, bunun da ...’un niçin hız yaptığını açıkladığını bu hususların mahkemece yeterince açıklığa kavuşturulmadığını, işçilerin sağlıklı ve düzenli servis hizmeti denetlemesi yapılıp yapılmadığı araştırılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
506 sayılı Kanunun 26. maddesine göre; İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. Anılan madde ile davalının Kurumun rücu alacağından sorumluğu ancak kusurunun varlığı halinde mümkündür.
Kusur raporlarının, 506 sayılı Yasanın 26., 4857 sayılı Yasanın 77. ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünün 2 vd. maddelerine uygun olarak düzenlenmesi gerekir. 4857 sayılı Yasanın 77. maddesi; “İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar...” düzenlemesini içermektedir. Anılan düzenleme, işçiyi gözetim ödevi ve insan yaşamının üstün değer olarak korunması gereğinden hareketle; salt mevzuatta öngörülen önlemlerle yetinilmeyip, bilimsel ve teknolojik gelişimin ulaştığı aşama uyarınca alınması gereken önlemlerin de işveren tarafından alınmasını zorunlu kılmaktadır. İş kazasının oluşumuna etken kusur oranlarının saptanmasına yönelik incelemede; ihlal edilen mevzuat hükümleri, zararlı sonuçların önlenmesi için koşulların taraflara yüklediği özen ve dikkat yükümüne aykırı davranışın doğurduğu sonuçlar, ayrıntılı olarak irdelenip, kusur aidiyet ve oranları gerekçeleriyle ortaya konulmalıdır.
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin varlığı için, öncelikle, işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverinin işverenlik sıfatına sahip olması, asıl iş yeri ya da iş yerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Alt işveren sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş, ya da, işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya iş yeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Dosya kapsamından, davalı işveren ... işçilerinden ....’ın 01.11.2007 tarihinde davalı ...’un yönetimindeki minübüs ile davalı işveren işçilerini alarak.... .... İstikametine gittiği sırada Kırkdilim mevkinde viraja hızlı girmesi nedeniyle meydana gelen kazada yaralandığı, ... Ağır Ceza Mahkemesi’nin 08.05.2008 tarih ,2008/32 esas ,2008/182 karar sayılı ilamı ile Sanık ... hakknda araçta bulunan ... ‘ın ölümü ile Kafiye Acar‘ın basit tıbbi müdahale ile düzelebilecek nitelikte olmayan ve 3. derecede kemik kırığı oluşturacak şekilde yaralanmasına sebebiyet verdiği gerekçesiyle netice olarak 2 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, kararın 12 Ceza Dairesince onanarak kesinleştiği anlaşılmıştır.
Dosya kapsamında; 23.03.2015 ve 06.06.2016 tarihli bilirkişi raporlarında davalı ...’un % 100 kusurlu olduğu, diğer davalıların kusurlarının olmadığı yönünde görüş belirtildiği görülmüştür.
Davalı işveren ... ile diğer davalı SS 22 nolu Servis Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında, 01.01.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında davalı işveren şirkete ait personelin taşınması hususunda sözleşme imzalandığı gözetilerek davalı işveren ... ile davalı kooperatif arasında asıl-alt işveren ilişkisi olup olmadığı irdelenerek, varsa aynı olaya ilişkin diğer sigortalılar tarafından açılan tazminat ve rücu dosyaları da celp edilerek, olayın gerçekleştiği iş kolunda iş güvenliği bakımından uzman kişilerden oluşan bilirkişi heyetinden tarafların kusur oran ve aidiyetleri hususunda kusur raporu alınmalı ve varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
O hâlde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ...Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ...Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 02/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.