Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilamda belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, 01/07/2002-15/08/2007 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti talep etmiş olup, Mahkemece, davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın, Dairemize devredilen 21.Hukuk Dairesi’nin 25/02/2019 tarih, 2018/2347 Esas 2019/1327 Karar sayılı ilamı ile bozulmasına karar verilmiş; Mahkemece bozma ilamına uyulmuş ise de bozma gereği tam olarak yerine getirilmeksizin usule aykırı olarak, “Davanın kısmen kabulü ile davacının 112.3971.34.27 sicil numaralı işyerinde 09/07/2004- 15/08/2007 tarihleri arasında davacının asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin ayrı ayrı reddine” dair hüküm kurulması yerinde görülmemiştir.
Uyuşmazlığın çözümünde, davanın yasal dayanağını (mülga) 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi oluşturmaktadır. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.
Bir önceki bozma ilamımızda, davacının öğrenci olduğu dönemde çalışmasının mümkün olmadığı, tespiti istenen tarih aralığında bahsi geçen halk otobüslerinde muavin olarak ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na kimin bildirildiğinin sorulması ve davacının çalışması hakkında gelecek yazı cevabı da göz önünde bulundurarak ortaya çıkacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Mahkeme dairemizin anılan bozma kararına uyduğu halde, bozma ilamının gereği yerine getirmemiştir. 6100 sayılı HMK m. 119/1-e gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, m. 194 gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK m. 31 gereğince, Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, m. 31 ve 119/1-e gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, davacının öğrenci olduğu dönemde çalışmasının mümkün olmadığının gözetilmelidiği, dosyada Büyük Şehir Belediyesi’nce gönderilen otobüs sefer formları yer aldığı halde ve ‘...’ muavin olarak bildirilmişken bu konuda bir değerlendirme ve araştırma yapılmadığı, Mahkemece tespiti istenilen döneme ilişkin olarak davacının otobüs sefer formlarına bir itirazı olup olmadığının sorulmadığı anlaşılmakla, yapılacak iş; Büyükşehir Belediyesince otobüs sefer belgelerinin ihtilaflı tüm dönem için eksiksiz gönderilmesi sağlanmalı, gelen evraklarda muavin olarak yazan isimler dikkate alınarak, bozma ilamı öncesi gelen evraklarda muavin olarak “...” in isminin yer aldığı ve bu kişinin davacının kardeşi olup olmadığı irdelenerek çalışma olgusu hiçbir tereddüte mahal vermeyecek şekilde ortaya konulduktan sonra karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ..."a iadesine, 11/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.