Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan iş bedelinin tahsili talebiyle açılmış alacak davasıdır. Davacı şirket yüklenici, davalı şirket ise iş sahibidir. Davacı vekili, müvekkili şirketin Timreport adlı dergide yayınlanmak üzere “Vizyon 2023” isimli ilânı hazırladığını ve davalının hizmetine sunduğunu, verdiği hizmet karşılığı fatura kestiğini, davalı iş sahibinin hizmetin bedelini ödemekten kaçındığını iddia ederek iş bedelini talep etmiş, davalı vekili ise; akdî ilişkiyi inkar ederek, davacı şirkete borçlarının bulunmadığını ve davacı şirketten böyle bir hizmet taleplerinin olmadığını savunmuştur. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davalının pasif dava ehliyetinin bulunmadığı anlaşılmakla davanın HMK 114/1/d ve 115/2. maddeleri gereğince usulden reddine karar verilmiş, verilen karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Bu noktada taraf, dava ve husumet ehliyetleri kavramlarının açıklanması ve irdelenmesi gerekir.
Taraf ehliyeti; 6100 sayılı HMK 50. maddede açıkça düzenlenmiş olup, bir davada taraf olabilme yeteneğini ifade eder. Taraf ehliyeti, medeni (maddi) hukuktaki TMK"nın 8. Maddesinde düzenlenen medeni haklardan yararlanma (hâk) ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekil olarak anlaşılmalıdır. Buna göre; medeni haklardan yararlanma ehliyeti bulunan her gerçek yada tüzel kişi davada taraf ehliyetine sahip kabul edilmelidir.
Dava ehliyeti; 6100 sayılı HMK 51. maddede açıkça düzenlenmiş olup kişinin kendisinin veya yetkili kılacağı bir temsilci aracılığı ile bir davayı takip etme ve usul işlemlerini yapma ehliyetini ifade eder. Dava ehliyeti, medeni (maddi) hukuktaki TMK"nın 9. maddesinde düzenlenen medeni hakları kullanma (fiil) ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekil olarak anlaşılmalıdır Buna göre; medeni hakları kullanma ehliyeti bulunan her gerçek ya da tüzel kişi dava ehliyetine sahip kabul edilmelidir.

./..




Taraf sıfatı ise bir başka deyişle husumet ehliyeti, dava konusu hak ile kişiler arasındaki ilişkiyi ifade eder. Sıfat, bir maddi hukuk ilişkisinde tarafların o hak ile ilişkisinin olup olmadığının belirlenmesi anlamına gelir. Davacı sıfatı, dava konusu hakkın sahibini, davalı sıfatı ise dava konusu hakkın yükümlüsünü belirler. Uygulamada davacı sıfatı, aktif husumeti, davalı sıfatı ise pasif husumeti karşılayacak şekilde değerlendirilmektedir. Dava konusu şey üzerinde kim ya da kimler hak sahibi ise, davayı bu kişi veya kişilerin açması ve kime karşı hukuki koruma isteniyor ise o kişi veya kişilere davanın yöneltilmesi gerekir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir. Taraf sıfatının bu anlamda önemli özelliği ise, def"i değil itiraz niteliğinde olması nedeniyle taraflarca süreye ve davanın aşamasına bakılmaksızın her zaman ileri sürülebileceği ve taraflar ileri sürmemiş olsalar bile mahkemece re"sen nazara alınmasıdır.
6100 sayılı HMK"nın 114/1-d maddesinde açıkça düzenlendiği üzere dava ve taraf ehliyeti dava şartlarındandır. Bu düzenlemeye göre husumet yada bir başka deyişle taraf sıfatı dava şartlarından değildir. Dava şartının özelliği tıpkı taraf sıfatı gibi davanın esastan görülüp karara bağlanabilmesi için varlığı yada yokluğu hakim tarafından davanın her aşamasında kendiliğinden gözetilen ve taraflarca noksanlığı davanın her aşamasında ileri sürülen nitelikte olmasıdır.
Bu açıklamalardan sonra somut olaya gelince; davaya konu ilanların davalı şirket tarafından değil, dava dışı CNR Holding tarafından verildiğini kabul eden mahkeme, davalı şirketin, özel hukuk tüzel kişisi olması nedeniyle dava ehliyetinin bulunduğunu ancak, bu davada taraf sıfatının bir başka deyişle husumet ehliyetinin bulunmadığını değerlendirerek davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar vermesi gerekirken, pasif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden red kararı vermesi yanlış olmuştur.
Kararın bu nedenle bozulması gerekmişse de düşülen bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılması gerektirmediğinden, hükmün HMK"nın geçici 3. maddesi yollamasıyla HUMK"nın 438/VII. maddesi uyarınca düzeltilerek onanması uygun bulunmuştur.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle, hükmün 1. bendinde yer alan “davalının pasif dava ehliyetinin bulunmadığı anlaşılmakla davanın HMK"nın 114/1/d ve 115/2 maddesi gereğince usulden reddine” cümlesinin karardan çıkarılmasına, "pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine” cümlesinin karara eklenmesine, kararın değişik bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 02.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.