(Kapatılan)16. Hukuk Dairesi 2021/1431 E. , 2021/3047 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; “Hazine ve ilgili köy tüzel kişiliğinin, çekişmeli taşınmaz hakkında usulüne uygun açtıkları bir dava olmadığı, hukuk hakiminin taleple bağlı olduğu ve talepten fazlasına karar veremeyeceği belirtilerek, dosyadaki tarafların iddia ve savunmaları ile toplanmış olan tüm deliller bir bütün olarak değerlendirilerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi” gereğine değinilmiştir. Bozma ilamı sonrası yapılan yargılama sırasında davacı ... tarafından, çekişmeli taşınmazın mera olduğu iddiasıyla açılan dava eldeki dava dosyasıyla birleştirilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda; asıl davanın reddine, birleşen davanın kabulüne, çekişmeli 199 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile mera vasfı ile sınırlandırılarak özel siciline kaydedilmesine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece, çekişmeli taşınmazın mera vasfında olduğu ve meraların zilyetlikle kazanılamayacağı gerekçesiyle yazılı olduğu şekilde karar verilmiş ise de, yapılan araştırma, inceleme ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır. Davacılar ... ve ..., çekişmeli taşınmazın bir bölümünün murisleri ... ...’dan intikal ettiğini ileri sürerek, bu bölümün tapu kaydının iptali ile ... ... mirasçıları adına tescili, bir bölümünün ise kadim yol olması nedeniyle yol olarak terkini istemiyle dava açmışlar; birleşen dosya davacısı ... temsilcisi ise, çekişmeli taşınmazın kadim mera olduğu iddiasıyla dava açmıştır. Dava konusu taşınmaz hakkında mera iddiası olduğu halde, yöntemince mera araştırması yapılmamış, davacılar ... ve ...’nın taşınmazın bölümlerine yönelik kadim yol ve mülkiyet iddiaları yöntemince araştırılmamış, tek ziraatçı bilirkişi tarafından hazırlanan, çekişmeli taşınmazın mera vasfında olduğuna yönelik soyut değerlendirmeyi içerir, yetersiz ve hüküm vermeye elverişli olmayan raporuna dayanılarak hüküm kurulması cihetine gidilmiştir. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece mahallinde, taşınmazın bulunduğu köy ile komşu köylerden yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu ve fen bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ve ne suretle kullanıldığı, taşınmazın içerisinde iddia edildiği gibi kadim yol bulunup bulunmadığı ve taşınmazın öncesinin kadim mera olup olmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanakları ve dayanakları ile denetlenmeli, beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli; ziraatçi bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın niteliğiyle ilgili önceki tarihli ziraatçi bilirkişi raporunu da irdeler şekilde, tarımsal niteliğini bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde, taşınmazın, toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden mera vasfında olup olmadığını, zirai durumunu ve üzerinde sürdürülen zilyetlik mevcut ise zilyetliğin şeklini ve süresini bildiren, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; fen bilirkişisine, keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli; çekişmeli taşınmazın öncesinin kadim mera olduğunun anlaşılması halinde meralar üzerinde sürdürülen zilyetliğin hukukça değer taşımayacağı düşünülmeli ve bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz edenlere iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 31.03.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.