MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Dava dilekçesinde, davacının davalı dernek üyeliğinin devam ettiğinin tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı derneğin üyesi iken yönetim kurulunun 30.01.2013 tarihli ve onur kurulunun 11.02.2013 tarihli kararları ile haksız olarak dernek üyeliğinden 10 ay süre ile uzaklaştırma cezası verildiğini, bu cezanın kesinleşmediğini, genel kurula itiraz edildiğini henüz genel kurulun bir karar vermediğini, ancak davacının dernek ve eklentilerine giriş ve çıkışının, tesislerden yararlanmasının engellendiğini belirterek davacının dernek üyeliğinin devam ettiğinin ve dernek üyelik haklarından yararlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesini istemiş, mahkemece disiplin kurulu kararı aleyhine dava açılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu"nun 67. maddesinde; "Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir. Tüzükte çıkarma sebepleri gösterilmişse, çıkarma kararına bu sebeplerin haklı sayılamayacağı iddiasıyla itiraz edilemez. Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir. Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir." 68. maddesinde ise; "Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Dernek, üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez; eşitliği bozan veya bazı üyelere bu sebeplerle ayrıcalık tanıyan uygulamalar yapamaz. Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı vardır." 73. maddesinde; "Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur." 83/2. maddesinde; "Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz." 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 106. maddesinde de; "Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır." hükümleri yer almaktadır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacının davalı derneğin üyesiyken 11.02.2013 tarihli dernek onur kurulu kararı ile hakkında dernek üyeliğinden on ay süre ile uzaklaştırma cezası verildiği, cezaya karşı genel kurul nezdinde itirazda bulunulduğu, genel kurulun itirazı değerlendirilmesinden önce, bu ceza henüz kesinleşmeden davacının dernek ve eklentilerine giriş ve çıkışının, dernek tesislerinden yararlanmasının engellenmesi üzerine eldeki davacının, davalı dernek üyeliğinin devam ettiğinin ve üyelik haklarından yararlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesi istemli davanın açıldığı, mahkemece olayda genel kurul kararının bulunmadığı, disiplin kurulu kararlarına karşı da dava açılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Ne var ki mahkemenin kabul ettiği şekilde davada dernek yönetim kurulu veya dernek onur kurulu kararlarının iptali istenmemektedir. Davacı hakkında verilen disiplin cezası henüz kesinleşmemiştir. Şahıs hukukuna ilişkin karar ve işlemler kesinleşmeden uygulanamaz. Kesin nitelikte olmayan kararların üyelik ilişkisi üzerinde olumsuz bir etkisi de söz konusu değildir. Dernek üyeliğinden geçici uzaklaştırma veya çıkarmaya ilişkin dernek yönetim kurulu veya onur kurulu kararı henüz kesinleşmediğinden, bunun bir sonucu olarak çıkarmaya ilişkin kararın kesinleşmesine kadar üyelik ilişkisi devam eder. Dolayısıyla dernek içi denetim yollarının kullanıldığı safhada bu yolları kullanan üyenin, dernek üyeliği devam etmektedir.
Yukarıda gösterilen yasal düzenlemeler ile yapılan açıklamalar dikkate alındığında davacıya, dernek üyeliğinin tespiti konusunda yargı organına başvurma olanağı tanımamak, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 36. maddesinde yer alan hak arama hürriyetinin ihlali sonucunu doğurur. Davacının üyelik haklarını kullanmasının engellenmesi nedeniyle hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunduğundan dernek üyeliğinin devam ettiğinin tespiti istemli davada, taraf delillerinin toplanması ve tüm delillerin birlikte değerlendirilerek hasıl olacak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 12.01.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.