MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Ankara 25. İş Mahkemesi


TÜRK MİLLETİ ADINA
KARAR

A)Davacı İstemi:
Davacı vekili; davacının 01/04/2008 – 31/05/2013 tarihleri arasında hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı ..., davacının davalı bünyesindeki çalışması süresince ve halihazırda Bulgaristan vatandaşı olup çalışılan yerin Bulgaristan Cumhuriyetine ait bir diplomatik misyon olduğu, nitekim davacının iş sözleşmesini "Sevda Tomova Ognyanova" ismi ile imzalamış olduğunun görüldüğünü, davalı ile davacı arasındaki tüm işlemlerin Bulgaristan Cumhuriyeti mevzuatına imzaladığını, tarafların sosyal güvenlik sorumluluklarının da bunun bir parçası olduğunu, mütekabiliyet esasına göre işlem yapıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalı Kurum, kayıtlarda davacının çalışmasına rastlanmadığını, 5510 sayılı Kanunun 4. maddesine göre Bulgaristan Elçiliğinde çalışan kişinin sigortalı sayılmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı :
İlk derece mahkemesince; davanın kabulüne, davacının 01/04/2008-05/01/2009 tarihleri arasında aylık net 650 Euro ücretle ve 05/01/2009-31/05/2013 tarihleri arasında aylık net 800 Euro alarak Bulgaristan Büyükelçiliğinde çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı :
Bölge Adliye Mahkemesince; davacının prime esas kazanç yönünden bir talebi olmadığı, hâkimin tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olduğu ve talepten fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının HMK’nın 353/1-b.3 maddesi gereğince kısmen kabulüne, Ankara 25. İş Mahkemesinin 2016/231 E., 2018/5 K. sayılı kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne, davacının 01/04/2008 – 31/05/2013 tarihleri arasında Bulgaristan Büyükelçiliğinde hizmet akdi ile çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili: her ikisi de Bulgaristan Hukuku’na tabi olan davacı ve davalıya hangi hukuku seçtiği sorulmaksızın her iki tarafta Türk Vatandaşıymış gibi işlem yapılarak davaya devam edilmesi ve karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ..., davacının çalıştığı süre boyunca, aynı zamanda Türk vatandaşı olduğunu, elçiliğe bildirmediğini, davacı ile Büyükelçilik arasında yapılan tüm işlemlerin, Bulgaristan Cumhuriyeti mevzuatına göre yapıldığını, tarafların sosyal güvenlik sorumluluklarının bunun bir parçası olduğunu, uluslararası ilişkilerde geçerli "mütekabiliyet" esası uyarınca, Bulgaristan Cumhuriyeti"ndeki Türk diplomatik misyonları da, çalışan Türk personele Türk mevzuatını uygulamakta, söz konusu personele Bulgar Sosyal Güvenlik mevzuatı açısından herhangi bir işlem yapılmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Dava, davacının davalı ... nezdinde 01/04/2008 – 31/05/2013 tarihleri arasında hizmet akdi ile çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının nüfus kaydına göre, 2510 sayılı İskan Kanununun 6. maddesi B bendi uyarınca Bakanlar Kurulu’nun 18/10/1989 tarihli ve 89/14663 sayılı kararı ile göçmen olarak Türk Vatandaşlığını kazandığı, aynı zamanda Bulgaristan Cumhuriyeti vatandaşı olduğu, İlk Derece Mahkemesince 12.09.2017 tarihli celsede, davalı vekiline tercüme edilmiş şekilde davacının Bulgaristan elçiliğinde çalıştığı dönemlerin SGK kayıtları ile birlikte ile sunulmasına, davalı vekiline davacının Türkiye’de çalıştığı süre içinde Bulgar Hükümeti tarafından Türkiye’de ve Bulgaristan’da ödeme yapılıp yapılmadığının bildirilmesinin istenmesine dair ara karar verildiği, ancak davalı vekilince herhangi bir belge sunulmadığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda; davacı aynı zamanda Bulgaristan Cumhuriyeti vatandaşı olduğundan, ihtilaf konusu dönemde Bulgar vatandaşı olarak Bulgaristan sosyal güvenlik sistemine tabi ve sigortalı olarak çalışıp çalışmadığı araştırılmadan, 5510 sayılı yasa kapsamında sigortalı sayılıp sayılmayacağı tartışılmadan, eksik inceleme ile sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Yapılacak iş, davacının ihtilaf konusu dönemde ...’ndeki çalışması nedeniyle, Bulgaristan mevzuatına tabi olarak sigortalı olarak çalışması halinde aynı zamanda Türkiye’de sigortalı olamayacağı hususu göz önüne alınarak, davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp, davacının 01/04/2008–31/05/2013 tarihleri arasında Bulgar vatandaşı olarak davalı Büyükelçilik nezdinde Bulgaristan sosyal güvenlik sistemine tabi ve sigortalı olarak çalışıp çalışmadığı mahkemece resen araştırılarak, yetkili makamlardan davacının Bulgaristan mevzuatına göre sigortalılık belgeleri getirtilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Bölge Adliye Mahkemesi karar ilamında, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ... vekili ve Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Bölge Adliye Mahkemesi hükmü bozulmalıdır.
E) Sonuç :
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
24/02/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.