Bölge Adliye
Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ve fer’i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının kabulüne karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili; davacının, davalı işveren emrinde 16/07/2001 – 19/09/2011 tarihleri arasında makine operatörü olarak kesintisiz çalıştığını, ancak işverence davacının bir kısım hizmetlerinin Kuruma eksik bildirildiğini belirterek, eksik bildirilen sürelerinin ve primlerinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı işveren vekili; davacının, davalı işveren emrinde 9 adet part-time hizmet sözleşmesine istinaden kısmi zamanlı çalıştığını, davacının bu çalışmalarına ilişkin hizmetlerin SGK"ya tam olarak bildirildiğini, sözleşmelerin davacının imzasını içerdiğini, öte yandan ihtilaf konusu dönem içerisinde davacının istirahatlı olduğu dönemlerin de bulunduğunu, davacının istirahatlı olduğu dönemlerde davalının prim ödeme ile yükümlü bulunmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Feri müdahil Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekili;Davalı Kurum kayıtlarına göre, davacının 13/07/2011 tarih ve 35616 sayılı işe giriş bildirgesi ile davalı iş yerinde çalışmaya başladığını, bu iş yerinde 19/09/2011 tarihinde çıkışının verildiğini, çalışmalarının kısmi olarak bildirildiğini, kurum kayıtlarında görünmeyen sürelere ilişkin talebin yerinde olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI :
İlk derece Mahkemesi tarafından davanın KABULÜ ile, davacının 16/07/2001 -17/09/2011 tarihleri arasında davalı şirkette sigortalı olarak asgari ücretle çalıştığının TESPİTİNE ve bu süre içinde kuruma bildirilmeyen 2001/2 dönemine ait 13, 2001/3 dönemine ait 60, 2002/1 dönemine ait 50, 2002/2 dönemine ait 10, 2002/3 dönemine ait 10, 2003/1 dönemine ait 30, 2003/2 dönemine ait 20, 2003/3 dönemine ait 40, 2004/1 dönemine ait 40, Mayıs 2004 dönemine ait 10, Haziran 2004 dönemine ait 10, Temmuz 2004 dönemine ait 10, Eylül 2004 dönemine ait 5, Aralık 2004 dönemine ait 10, Ocak 2005 dönemine ait 5, Şubat 2005 dönemine ait 5, Mart 2005 dönemine ait 5, Nisan 2005 dönemine ait 15, Mayıs 2005 dönemine ait 15, Temmuz 2005 dönemine ait 10, Ekim 2005 dönemine ait 5, Ocak 2006 dönemine ait 7, Temmuz 2006 dönemine ait 5, Kasım 2006 dönemine ait 5, Temmuz 2007 dönemine ait 5, Ağustos 2007 dönemine ait 5, Aralık 2007 dönemine ait 6, Temmuz 2008 dönemine ait 10, Ağustos 2008 dönemine ait 5, Eylül 2008 dönemine ait 5, Ekim 2008 dönemine ait 5, Ağustos 2009 dönemine ait 5, Eylül 2009 dönemine ait 5, Mart 2010 dönemine ait 5, Ekim 2010 dönemine ait 5 olmak üzere toplam 456 gün asgari ücretle sigortalı çalıştığının TESPİTİNE karar verilmiştir."
B-BAM KARARI:
Davalı işveren ve feri müdahil Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.3 maddesi gereğince KABULÜNE, Kırıkkale İş Mahkemesinin 03/11/2016 tarih, 2014/ 571 E. 2016/277 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, Davanın REDDİNE, karar verilmiştir."
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili; yerel mahkeme kararının hukuka uygun olduğunu, davacıya bordrolardaki imzaların tek tek gösterilmediği gibi, bu bordroların sonradan işverence imzalanabildiğini, y her ne kadar part time çalışma sözleşmesi yapılmış olursa olsun, davacının tam gün çalıştığını, Yerel Mahkemenin olayda şekli değil esası baz alarak olayın gerçekliğine ulaştığını belirterek, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi ile 5510 sayılı Yasanın 86. maddesidir. 506 sayılı Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
506 sayılı Yasanın prim belgeleri başlıklı 79. maddesinde "(Değişik: 20/06/1987 - 3395/5 md., 29.07.2003 - 4958 / 37 md. Y.T. 06.08.2003) İşveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalının sigorta primleri ve destek primi hesabına esas tutulan kazançlar toplamı ve prim ödeme gün sayıları ile bu primleri gösteren ve örneği yönetmelikle belirlenen asıl veya ek belgeleri ait olduğu ayı veya dönemi takip eden ayın sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde işyeri kayıtlarını ibraz etmekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren bir ay içinde yazılı olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür. İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin bu fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(Ek : 25.08.1999 - 4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığı ve ücret ödenmediği beyan edilen sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını açıklayan bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenmesi şarttır.
(Ek : 25.08.1999 - 4447 / 11 md. Y.T. 01.01.2000) Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re"sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde hükümlerine göre tahsil olunur. Uygulamanın usul ve esasları altı ay içinde yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. ...." hükmü ile,
5510 sayılı yasanın prim belgeleri ve iş yeri kayıtları başlıklı 86. maddesinde " (Değişik birinci fıkra: 15/7/2016-6728/48 md.) Bu Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddesine tabi sigortalılar ile sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılar için işverenlerce Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, verilme süresi ve diğer hususlar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
İşveren, iş yeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorundadır.
İşverenin, sigortalıyı, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 7 nci maddesine göre başka bir işverene iş görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortalıyı devir alan, geçici iş ilişkisi süresine ilişkin birinci fıkrada belirtilen belgelerin aynı süre içinde işverene ait işyerinden Kuruma verilmesinden, işveren ile birlikte müteselsilen sorumludur.
(Değişik dördüncü fıkra: 21/3/2018-7103/67 md.) Ay içinde bazı iş günlerinde çalıştırılmayan ve ücret ödenmeyen sigortalıların eksik gün nedeni ve eksik gün sayısı, işverence ilgili aya ait aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesiyle beyan edilir. Sigortalıların otuz günden az çalıştıklarını gösteren eksik gün nedenleri ile bu nedenleri ispatlayan belgelerin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, saklanması ve diğer hususlar Kurumca çıkarılan yönetmelikle belirlenir......" hükümleri yer almakta olup, Mahkemece bu hükümler kapsamında yeterli ve gerekli tüm araştırmalar yapılıp, çalışmanın niteliği ve süresi, kısmi ya da tam gün olup olmadığı belirlenip,uyuşmazlık konusu husus hiç bir kuşku ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit olunmalı, kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde; gerektiğinde uzman bilirkişi görüşü de alınmak suretiyle, hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve yedibuçuk saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususu saptanarak, sigortalılık süresinin tespitine karar verilmelidir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 29.04.2011 gün, 21-130-256 sayılı kararı). ve tüm deliller toplandıktan elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulü ile yazılı biçimde tesis edilen kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesi kararının, HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01.07.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.