MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı bakanlığına bağlı değişik hastanelerde, son olarak da... Eğitim ve Araştırma Hastanesi"nde, yemek işlerini ihale yolu ile alan şirketler nezdinde 01/01/2006 - 01/08/2014 tarihleri arasında aşçıbaşı olarak çalıştığını, iş akdinin haklı neden olmaksızın işveren tarafından feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazmiantı ile bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar vekilleri, ayrı ayrı davanın reddini talep etmişlerdir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içerisinde davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, belgelere ve tüm dosya kapsamına göre; davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında davacının fazla çalışma yapıp yapmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda iş yeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları, delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın bu tür yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların dinletmiş oldukları şahit beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde 4857 sayılı İş Kanunu"nun 68. maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin dikkate alınması gerekir.
Somut olayda, mahkemece hükme esas alınan bilrikişi raporunda, davacının haftanın 6 günü 07.30-16.30 saatleri arasında çalıştığı, 1 saat ara dinlenme tenzili ile, haftalık çalışmasının 48 saat olduğu, haftada 3 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek fazla çalışma ücreti alacağı hesaplanmıştır. Ancak davacı dava dilekçesinde haftanın 6 günü 07.30-16.00 saatleri arasında çalıştığını beyan ettiğinden, davacının bilirkişi raporunda kabul edilen yasal ara dinlenme süresine itirazı bulunmadığı hususu da gözetildiğinde, günlük 1 saat ara dinlenme tenzili ile günlük 7,5 saat çalıştığı, haftanın 6 günü 45 saat çalışmasının bulunduğu, fazla çalışma yapmadığı anlaşılmakla fazla çalışma talebinin reddi gerekirken kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3-Taraflar arasında giydirilmiş ücretin hesabı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Giydirilmiş ücretin tespitinde, 4857 sayılı İş Kanununun 32"nci maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve benzeri ödemeler dikkate alınır.
Mahkemece, davacı tanık beyanına göre yemek ve servis bedeli giydirilmiş ücrete dahil edilerek hesaplama yapılan bilirkişi raporu doğrultusunda talep edilen işçilik alacakları hüküm altına alınmıştır. Bilirkişi raporunda, 2014 yılı için kahvaltı ve öğle yemeği bedeli 10,00 TL olarak belirlenip giydirilmiş ücret hesabı yapılmış ise de; yemek bedeli olarak belirlenen miktarın iş akdinin feshi tarihinde fahiş olduğu anlaşılmıştır.
Öncelikle, davacının çalıştığı alt işveren şirketlerle yapılan ihale sözleşmesi ve idari şartnameler ve davacının yaptığı işe göre herbir sözleşme döneminde çalışmaya dayanak hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile hizmet sözleşmeleri sair ekleri davalıdan ve davacının çalıştığı alt işverenden celp edilerek incelenmeli, şartnamede yemek yardımına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı ve ihale sözleşmelerinde şartnameye atıf olup olmadığı ve sözleşmede birim fiyata yemek ücretinin dahil edilip edilmediği ve bordrolarda her bir ihale sözleşmesi döneminde idari şartname kapsamında sözleşme bedeline dahil ücretlerin bordrolara yansıtılıp yansıtılmadığı, ödeme yapılıp yapılmadığı mali müşavir ve ihale sözleşmeleri konusunda uzman bilirkişilerce incelenmeli sözleşmede birim fiyata yemek ücretinin dahil edilip edilmediği denetlenmelidir.
Yukarıda belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra ödenecek yemek yardımının miktarının belirlenememesi halinde ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazarak, yemek yardımının işverene maliyeti de göz önünde bulundurularak ilgili kuruluşlardan işyerinin niteliği ve davacının çalışma dönemi de belirtilerek bir öğün yemek ve kahvaltı bedelinin ne kadar olduğu sorulup belirlendikten sonra tespit edilecek yemek bedeli giydirilmiş ücrete ilave edilmelidir. Bu yön gözetilmeden eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
4-Öte yandan davalı ... yönünden temerrüt tarihinin belirlenmesi hususunda da uyuşmazlık bulunmaktadır.
Somut olayda, davacı tarafından işbu davayı açmazdan davalılara hitaben 11.08.2014 tarihli 25901 yevmiye numaralı ihtarneme keşide edilmiş olup; bu ihtarda miktar belirtmeksizin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, fazla mesai, yıllık izin ve her türlü işçi alacaklarının tebliğinden itibaren iki gün içinde ödenmesi talep edilmiştir. İhtarnamenin arka kısmına 14.08.2014 tarihinde bir nüshasının evrak sorumlusu ...imzasına tebliğ edidiği şerh düşülmüş ise de, bu kişinin hangi davalının yetkilisi olduğu anlaşılamamaktadır. İhtarnamenin davalı ... Bakanlığına tebliğ tarihi araştırılarak, davalı lehine usuli kazanılmış hak ilkesi gözetilmek suretiyle, davalı ... Bakanlığının dava açılmazdan evvel temerrüde düşürülüp düşürülmediğinin belirlenmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.