MAHKEMESİ : ADLİYE MAHKEMESİ 14. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 18/04/2017 tarih ve 2014/1304 E- 2017/467 K. sayılı kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi"nce verilen 31/01/2019 tarih ve 2018/806 E- 2019/124 K. sayılı kararın Yargıtay"ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkette azınlık hissedar olduğunu, ayrıca bir dönem davalı şirkette genel müdürlük görevini de ifa ettiğini, davalı şirket ile müvekkili arasında birtakım hukuk davaları olduğunu, müvekkilinin sözlü taleplerine rağmen davalı şirketin mali durumu, hesap hareketleri ve vergisel durumu ile ilgili kendisine herhangi bir bilgi verilmediğini, bunun üzerine müvekkilinin davalı şirkete ihtarname gönderdiğini, ancak davalı şirket bu ihtarnameyi de yanıtsız bıraktığını, genel kurul toplantısı öncesinde talep edilen cari hesap ekstresinin ancak genel kurulun yapılacağı 17.03.2014 günü müvekkiline ibraz edildiğini, belgeleri inceleyen müvekkilinin 34 YA 5060 plakalı araç satışından dolayı şirket kayıtlarında 125.590,00-TL şirkete borçlu gösterildiğini, halbuki müvekkilinin söz konusu aracı Beşiktaş 6.Noterliği"nin... yevmiye nolu Araç Satış Sözleşmesi ile 22 Şubat 2013 tarihinde satın aldığını ve sözleşmede de belirtildiği üzere bedelini tamamen ve nakten ödediğini, müvekkilinin davalı şirkete böyle bir borcu bulunmadığını ileri sürerek, davacının davalı şirkete karşı borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, huzurdaki davaya bakmakla görevli ve yetkili mahkemenin İstanbul Asliye Hukuk Mahkemesi olduğunu, davacının müvekkili şirketten aldığı araç bedelini ödemediğini, davanın haksız olduğunu, müvekkilinin aile şirketi olması, davacının da şirketin hissedarlarından biri ve diğer hissedarların oğlu ile kardeşi olması münasebetiyle, araç bedelinin ödenmediği hususunu tanık delili ile ispat edebileceklerini, bu talebin kabul edilmemesi halinde ise şirketin defterlerinin yanısıra yemin deliline dayandıklarını savunarak, öncelikle görevsizlik kararı verilmesini istemiş, esas yönünden ise davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk derece mahkemesi, iddia, savunma, toplanan deliller, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacının araç satış sözleşmesinden kaynaklı olarak davalıya borçlu olmadığı iddiası bakımından, iddiasına dayanak noter satış sözleşmesinin resmi senet olarak ispata elverişli olduğu, aksini ispat yükümlülüğü bulunan davalının satış bedelini nakden ve peşin olarak teslim almadığını kesin delillerle ispatlaması gerektiği, davalının yemin delililine dayandığı, davacının da usulüne uygun olarak yemini eda ettiği gerekçesiyle, davanın kabulü ile davacının, 34 YA 5060 plakalı aracın Beşiktaş 6.Noterliğinin 22.02.2013 tarihli ve 7929 yevmiye numaralı araç satış sözleşmesi kapsamında davalıya borçlu olmadığının tespitine karar vermiştir.
Karar, davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14.Hukuk Dairesince tüm dosya kapsamına göre yapılan istinaf incelemesi sonucunda; taraflar arasındaki uyuşmazlığın araç satışına ilişkin noter satış senedinden kaynaklandığı, davalının dava konusu araca ilişkin satım bedelini almadığı iddialarını senetle ispat etmesi gerektiği, temel ilişki yazılı belgeye bağlanmış olduğundan artık tanık dinlenmesi ve tanık beyanlarının hükme esas alınmasının olanaklı olmadığı, bu itibarla ilk derece mahkemesince tanık dinlenmeden hüküm verilmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun HMK"nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK"nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, HMK"nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 6.434,05 TL temyiz ilam harcının temyiz edenden alınmasına, 22/01/2020 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY
Uyuşmazlık, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi, bu kararında temyiz incelemesi sonucunda onanması durumunda gerek Bölge Adliye Mahkemesi ve gerekse Yargıtayca hükmedilecek istinaf red harcı ile temyiz onama harcının maktu mu yoksa nisbi mi olacağına ilişkindir.
492 sayılı Harçlar Yasası"nın 2. maddesinde "Yargı işlemlerinden bu kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanların yargı harçlarına tabi olacağı",
(1) sayılı Tarifenin III karar ve ilam harcı başlıklı 1/a madddesinde "Konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden binde 68.31 oranında nisbi harç alınacağı",
1/e maddesinde de "yukarıdaki nisbetlerin Bölge Adliye Mahkemeleri, Bölge İdare Mahkemeleri, Danıştay, ve Yargıtay"ın tasdik veya işin esasını hüküm altına aldığı kararları içinde aynen uygulanacağı" düzenlenmiştir.
Bölge Adliye Mahkemelerinde işin esasını hüküm altına aldığı kararlar, ilk derece mahkemesinin yerine geçerek verdiği ve icrai kabiliyeti söz konusu olan kararlardır. Bu kararlar ise, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak 6100 sayılı HMK 353/1-b-2,3 maddelerine göre davanın kabulü veya reddi yönünde verilen kararlardır. İlk Derece Mahkemesi Kararının İstinaf incelemesi sonucunda doğru bulunarak verilen "istinaf başvurusunun esastan reddi" kararı davanın esası hakkında verilen ve işin esasına bölge adliye mahkemesince girilip verilmiş ve icra edilecek bir karar değildir. İlk Derece mahkemesi kararı geçerliliğini sürdürmektedir. Bu itibarla konusu belli bir değere ilişkin davada, davalının istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararı 1 sayılı Tarifenin III-1-a maddesinde ifade edilen "esas hakkında" karar niteliğinde bulunmadığından Bölge Adliye mahkemesince nisbi değil, maktu karar ve ilam harcının alınması gerekmektedir.
Başvurunun esastan reddinde, aslında davanın esasına girilmemekte, ilk derece mahkemesi kararı doğru bulunduğundan dava hakkında ayrıca karar verilmemektedir. Kanun koyucunun buradaki "esastan" ifadesini, istinaf başvurusu sırasında dilekçeye, harca, süreye vb. şekli hususlara ilişkin bir eksiklik olmaması, istinaf sebeplerinin incelenerek ilk derece kararında usul veya esas yönünden hukuka aykırılık bulunmamasıdır. (Pekcanıtez-Usul-Medeni Usul Hukukun Sh. 2270 vd)
Keza İstinaf başvurusunun reddine ilişkin karar temyiz incelemesi olmadığı için onama kararı niteliğinde de değildir.(Pekcanıtez-Atalay-Özekes Sh. 583, Konuralp, Uluslararası Toplantı Sh. 260, Özekes-100 soruda İstinaf ve Temyiz sh. 99)
1) Sayılı Tarifenin III-1-e maddesi tasdik (onama) edilen kararlar için nisbi karar ve ilam harcı alınacağını düzenlemiş olduğundan Bölge Adliye Mahkemesinin kararı niteliğine göre nisbi karar ve ilam harcına hükmedilmesi mümkün olmayıp bu nedenle de maktu harç alınmalıdır.
Aksi düşüncenin kabulü T.C. Anayasası"nın 73/3 maddesindeki "Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağına" ilişkin temel hükme de aykırılık teşkil edecektir ki vergi ve harç yükümlülüğü konusunda kıyas veya yorum yoluyla yükümlülük getirilmesi mümkün değildir.
Somut uyuşmazlıkta, nisbi değere tabi bulunan davada, davanın kabulüne ilişkin ilk derece mahkemesi kararı aleyhinde davalı tarafça istinaf kanun yoluna başvurulmuş olup, Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine ve nisbi karar ve ilam harcının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı hükmedilen karar ve ilam harcı yönünden yukarıda açıklanan yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.
Diğer taraftan davalı, istinaf başvurusunun esastdan reddi kararını temyiz etmiş olup, red kararının temyiz incelemesi sonucunda alınması gereken onama harcı (1) sayılı Tarifenin 2.a maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesi Kararına, alınan harcın niteliğine göre maktu olmalıdır.
Bu halde, Bölge Adliye Mahkemesi kararındaki nisbi karar ve ilam harcının maktu karar ve ilam harcı olarak düzeltilmesi suretiyle HMK 370/1. maddesi gereğince kararın onanması, Daire onama ilamında da nisbi yerine maktu onama harcına hükmedilmesi gerekirken karar ve ilam harçları konusunda yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesine ilişkin sayın e çoğunluk görüşüne katılamıyorum.