MAHKEMESİ : ...TÜKETİCİ MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki ... (kanal katılım ve şebeke hisse bedelinden kaynaklı) davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... İli, ... ilçesi, ... Mahallesi 34 Ada , 11 parselde kayıtlı 25 nolu bağımsız bölümün maliki olduğunu, ... aboneliği için davalı kuruma başvurduğunu, bu işlem için davalı idare görevlilerince, 1.980,077 TL kanal katılım bedeli ile 2.026,57 Tl şebeke hisse bedeli yanında 586,85 TY ...tasdik bedeli olmak üzere toplamda 4.593,49 TL ödenmesi gerektiğini ve ancak bundan sonra abonelik işleminin yapılabileceğinin bildirildiği, ancak talep edilen bu bedellerin u...l ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, tüm bu bedellerden sorumlu ve borçlu olmadığının tespitini, var ise bu konuda ödenmesi gereken miktarın belirlenmesini talep etmiş, 28.08.2013 tarihli dilekçesi ile; dava sırasında 01.08.2013 tarihinde davalı kuruma 4.169,88 TL kanal katılım bedeli, 4.215,67 TL şebeke hisse bedeli, 692,48 TL ...bedeli ve 529,97 TL bono faizi ödediğini belirterek, fazla ödenen bedelin ödeme tarihinden itibaren yasal faizi ile iadesini istemiştir.
Davalı, davacıdan tahsil edilen kanal katılım ve şebeke hisse bedelinin yasal dayanağının 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun 87,88,89. maddeleri ile ... Tarifeler Yönetmeliğinin 39. maddesi olduğunu, davacının ... şebekesi ve kanal hizmetinden yararlanmaya başlayan ilk malik olduğunu, bu nedenle ilgili bedelin davacıdan tahsili gerektiğini, ilgili bedelin abonelik tarihinde yürürlükte olan yönetmelikteki formüle göre hesaplandığını, yapılan işlemin u...l ve yasaya uygun olduğunu ileri sürerek, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, 03.11.2015 tarihli bilirkişi raporu ve yapılan hesaplamaya itibar edilerek, davanın kısmen kabulü ile, davacının kanal katılım, şebeke hisse bedeli ve ...tasdik bedeli olarak 4.860,54 TL"den sorumlu olduğunun tespitine , davacı tarafından kanal katılım bedeli ve şebeke hisse bedeli adı altında fazla ödenen 4.747,46TL nin ödeme tarihi olan 16/05/013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalının temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Davacının temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Dava konu... uyuşmazlık, davacının malik olduğu bağımsız bölüme ilişkin ferdi ... aboneliğinin tesisi için davacının, davalı idareye kanal katılım şebeke hisse bedeli ve ...tasdik bedeli ödemekle yükümlü olup olmadığı, iptaline karar verilen ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. Maddesinin uygunlanmasının mümkün olup olmadığı konu...ndadır.
Uyuşmalığın çözümünde öncelikle konu ile ilgili mevzuat hükümlerinin açıklanması yerinde olacaktır.
01.07.1981 tarihinde yürürlüğe giren 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu’nda uyuşmazlık ile ilgili düzenlemelerinin incelenmesinde;
“ ... harcamalarına katılma payı:
Madde 87 – ...lerce ve ...lere bağlı müesseselerce, aşağıdaki şekilde ... tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkullerin sahiplerinden, ... Harcamalarına Katılma Payı alınır:
a) Yeni ... tesisi yapılması,
b) Mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi.
İki ve daha fazla ... kenarında bulunan gayrimenkuller, hangi ...daki ...a bağlanmış ise, payın hesabında o ...a ait ... giderleri nazara alınır.
... tesisleri harcamalarına katılma payı:
Madde 88 – ...lerce veya ...lere bağlı müesseselerce beldede aşağıdaki şekillerde ... tesisleri yapılması halinde, dağıtımın yapıldığı saha dahilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden, ... Tesisleri Harcamalarına Katılma Payı alınır:
a) Yeni içme ...yu şebeke tesisleri yapılması,
b) Mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı.
Birden fazla ... kenarında bulunan gayrimenkullere ait payın hesabında, bunların yalnız ...ya bağlandıkları ... üzerindeki uzunlukları esas alınır." şeklinde düzenlendiği görülmektedir.
Payların hesaplanması:
Madde 89/a- Katılma payları bir program dahilinde veya istek üzerine doğrudan doğruya yapılan işlerde, bu hizmetlerden dolayı yapılan giderlerin tamamıdır. Şu kadar ki yapılacak giderler peşin ödendiği takdirde bu paylar ilgililerden % 25 noksanıyla alınır. Ancak bu tür hizmet giderleri bayındırlık ve iskan bakanlığı ile iller bankası tarafından tespit edilen ve yayınlanan rayiç ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarları aşamaz.
Özel ... yardımları, karşılıksız fon tahsisleri, bu işler için yapılacak bağış ve yardımlar ve istimlak bedelleri giderler tutarından indirilir.
Payların tahakkuk şekli:
Madde 90- ... Harcamalarına Katılma Payı, bu hizmetin yapıldığı ...lardan faydalanan, ... Tesisleri İle ... Harcamalarına Katılma Payları ise hizmetten faydalanma şekillerine göre ilgili gayrimenkul sahipleri arasında ve 89"uncu maddeye göre hesaplanan katılma payları toplamının ilgili gayrimenkullerin vergi değerleri toplamına oranlanarak dağıtılması ...retiyle hesaplanıp tahakkuk ettirilir. Şu kadar ki, ibadet yerleri hakkında harcamalara katılma payı tahakkuku yapılmaz.
Tahakkuk zamanı:
Madde 91- Harcamalara katılma paylarının tahakkuku, işler hangi ihale u...lü ile yapılmış olursa ol...n, hizmetin tamamlanarak halkın istifadesine ...nulmuş olmasından sonra yapılır.
Ancak, yapılacak yazılı tebliğ ile verilecek süre içinde ilgililerin harcamalara katılma paylarını peşin ödemeyi kabul etmeleri halinde, bu paylar, kabule ilişkin yazılı başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde tahakkuk ettirilir.
Payların ilanı:
Madde 92- Yukarıdaki maddelerde yazılı esaslar dairesinde hesaplanan paylar, mükelleflerin soyadları, adları, adresleri ve kendilerine isabet eden pay miktarını gösteren ve mahiyetlerine göre mahalle, cadde ve sokak itibariyle düzenlenecek tahakkuk cetvellerinin bir ay süre ile ... ilan yerlerine asılması ...retiyle ilan olunur.
Katılma payları tutarları mükelleflere ayrıca tebliğ olunur.
Tahsil şekli:
Madde 93- Harcamalara katılma payları ...lerce veya bunlara bağlı müesseselerce, 92 nci maddeye göre payların ilan ve tebliğ edildiği yılı takip eden yıldan itibaren iki yılda ve dört eşit taksitte, peşin ödemelerle tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde tahsil olunur. Ancak, yukarıda yazılı ödeme sürelerini, ilgili ...lerin teklifi üzerine, 5 yıla (peşin ödemelerde bir yıla) kadar uzatmaya ve buna göre taksit sürelerini tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bakanlar Kurulunca bu yetkinin kullanılması halinde, uzatılan ödeme süreleri için ...ler, ... meclislerinin kararı üzerine ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil U...lü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca alınan tecil faizi oranını aşmamak üzere faiz alabilirler.
Satış, hibe ve trampa gibi devir hallerinde ferağ sırasında o tarihe kadar ödenmemiş taksitler peşin olarak tahsil olunur.
Harcamalara katılma payına tabi gayrimenkullerin listesi ...lerce ilgili tapu dairelerine bildirilir. Bu gayrimenkullerin satış, hibe ve trampaları halinde tapu dairesi payın tahsilini sağlamak üzere, ...yi haberdar eder ve pay ödenmedikçe intikal işlemi yapılmaz.
Yönetmelikle tespit olunacak hu...slar:
Madde 94- Harcamalara Katılma Paylarının uygulanmasına ilişkin u...l ve esaslar ..., Bayındırlık ve... ... Bakanlıklarının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığınca düzenlenecek bir yönetmelikte belirtilir.”
Kanun koyucu 94’üncü maddede konu ile ilgili yönetmelik çıkarma yetkisini ... Bakanlığına vermiş olup, bu yetkiye istinaden ... Bakanlığı tarafından hazırlanan 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun Harcamalara Katılma Payları ile İlgili Hükümlerin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 21.08.1981 tarihli 17435 sayılı ... Gazete"de yayımlanmış ve 01.07.1981 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Bu Yönetmelik hükümlerine göre;
“... Harcamalarına Katılma Payı
Madde 8- ... veya bağlı kuruluşlarınca, ... sınırları ve mücavir alanlar içerisinde,
a) Yeni ... tesisi yapılması,
b) Mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi hallerinde, bu tesislerden faydalanacak gayrimenkullerin sahiplerinden ... Harcamalarına katılma payı alınır. İki veya daha fazla ... kenarlarında bulunan gayrimenkuller hangi ...daki ...a bağlanmış iseler, payın hesabından o ...a ait ... giderleri nazara alınır.”
Katılma payının hesabında Yönetmeliğin ... harcamalarına katılma payı ile ilgili 5’inci maddesinde düzenlenen u...lün izlenmesi gerektiği, 9’uncu maddede “... Harcamalarına Katılma Payı bu yönetmeliğin 5"inci maddesinde belirtilen esaslar dahilinde hesaplanır” denilmek ...retiyle belirlenmiştir.
Yönetmeliğin bahsi geçen 5’inci maddesinde “Bayındırlık Bakanlığı ve İller Bankası Genel Müdürlüğünün o yıllar için tespit ederek yayınlandığı birim fiyatlar ve rayiçlere göre hesaplanan gerçek bedeli” geçmemesi kaydıyla yapılan işin giderinden, özel ... yardımları, karşılıksız fon tahsisleri, bu işlem için yapılan bağış ve yardımlar ile istimlak bedelleri düşüldükten sonra kalan tutarın üçte birinin hizmetten yararlanan gayrimenkul taşınmaz sahibi mükellefler adına ... Encümeninin kararını müteakip tahakkuk ettirileceği düzenlenmiştir.
Aynı u...lün, 12’nci maddeye göre yeni içme ...yu şebeke tesislerinin yapılması veya mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı hallerinde, dağıtımın yapıldığı saha dâhilindeki gayrimenkul sahiplerinden tahsil edilecek ... tesisleri harcamalarına katılma payının belirlenmesinde de uygulanacağı 13’üncü maddede hükme bağlanmıştır.
Devam eden maddelere göre harcamalara katılma payının üst sınırı bina ve arsaların vergi değerinin yüzde birini geçemez (m.16). Bu esaslara göre hesaplanan tahakkuk cetvelleri bir ay süre ile ... ilan tahtasında ve varsa ... ses yayın aracı ile ilan edilir ve tutarlar mükelleflere ayrıca tebliğ olunacağı gibi tahsilde de bu tebliğ tarihi esas alınır (m. 19).
Yönetmeliğin açıklanan bu ayrıntılı düzenlemeleri, dayanağı olan 2464 sayılı Kanunla örtüşmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinde; ... Mahallesi 34 Ada,11 parsel sayılı taşınmazın malikinin dava dışı Tasfiye Halinde S.S. Yaprakkent Yapı Kooperatifi olduğu, işbu parsel üzerinde yapılan konutların dava dışı kooperatif tarafından inşa edildiği, davacı tarafça dosyaya ...nulan dava dışı kooperatifin 09.07.2013 tarihli yazısına göre çekilen kura sonucu 25 numaralı dairenin davacıya verildiği, ancak henüz tapu kaydında ferdileşmeye gidilmediği, yargılamanın devamı sırasında davacının 01.08.2013 tarihinde kanal katılım ve şebeke bedellerini ödeyerek davalı kurum ile abonelik sözleşmesi yaptığı anlaşılmaktadır.
Davalı kurum tarafından dosyaya ...nulan 05.08.2013 tarihli yazıda söz konu... yerleşim alanındaki ada içi içme ...yu hatlarının 15.11.2012 tarihinde kurumca onaylanan tatbikat projesine göre dava dışı kooperatif tarafından yapıldığı ve 27.03.2013 tarihinde geçici ve kesin kabul tutanağı onaylanarak, kurum tarafından ada dışında yapılan içme ...yu branşman noktasında bağlantısının yapıldığı belirtilmiş, ancak kanalizayon hattının yapımına dair davalı kurum tarafından herhangi bir bilgi ve belge ...nulmamıştır.
Uyuşmazlığa konu olayda, davacının abonelik talebi üzerine davalı kurum, ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. Maddesinin (... 2. Vergi Mahkemesinin 02.05.2012 gün ve 2011/543 E., 2012/963 K. sayılı kararı ile) iptal edilmiş olması sebebi ile uygulamaya koyduğu, 04.07.2012 tarih ve 164 no.lu yönetim kurulu kararı ile değişik "... Genel
Müdürlüğü ... ve ... Harcamalarına Katılma Payları ve Tahsilat Uygulama Yönergesi"nde belirlenen u...le (formüle) dayalı olarak pay bedeli tahakkukunda bulunmuştur.
Yargılama sırasında düzenlenen ve mahkemece hükme esas alınan 03.11.2015 tarihli bilirkişi raporunda da aynı şekilde abonelik başvuru tarihi (2013 yılı) itibari ile yürürlükte olan 04.07.2012 tarih ve 164 no.lu yönerge hükümlerine (formülüne) göre hesaplama yapılarak; davacının ödemesi gereken katılım bedeli, 692,48 TL ...bedelinin inşaat aşamasında ödenmiş olduğunun ispatlanamaması halinde bu bedel ile birlikte 4.860,54 TL olarak, ...bedelinin inşaat aşamasında ödendiğinin ispatlanmış olması halinde ise 4.168,06 TL olarak tespit edilmiştir.
Ancak yukarıda da açıklandığı üzere, dava konu... ... ve ... tesisleri harcamalarına katılım paylarına ilişkin u...l ve esaslar 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nda ve bu kanuna dayalı olarak İç İşleri Bakanlığı tarafından çıkarılan "... Gelirleri Kanunu"nun Harcamalara Katılma Payları ile ilgili Hükümlerin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik"te düzenlenmiş olup, bu bedellerin tahsilinde iş bu kanunda belirlenen düzenlemelerin (... ve yöntemin) esas alınması gerekecektir. Davalı idarenin 2464 sayılı yasaya ve ilgili yönetmeliğe dayanmadan ve bu yasal düzenlemelerle sınırları çizilmiş olan kurallara uymadan kişilerden herhangi bir tahsilat yapması, bu nedenlerle mümkün değildir.
Davalı idarenin ancak ... Gelirleri Kanunu çerçevesinde yapılacak hesaplama ile belirlenecek katılım payını, bu Kanunda düzenlenen sınırlamaları aşmamak ve kanuni prosedürü uygulamak kaydıyla, bu bedelleri hizmetten istifade eden taşınmazların şebeke veya kanalın tamamlanarak hizmete ...nulduğu yahut mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı tarihinde maliki olan kişilerden ... Gelirleri Kanununun ve İç İşleri Bakanlığı yönetmeliğinin belirlediği u...l ve sınırlar dâhilinde tahsil edilmesi gerektiği açıktır.
O halde mahkemece, eldeki uyuşmazlığın 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun ilgili hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği göz önüne alınarak değerlendirme yapılması ve buna göre yapılacak değerlendirmede ise; davacının, şebeke veya kanalizyon hattının tamamlanarak hizmete ...nulduğu yahut mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı tarihi itibari ile dava konu... taşınmazın maliki (taşınmazdan yararlanan malik) durumuda olmaması nedeni ile davalının dava konu... kanal katılım ve şebeke hisse bedellerini davacıdan talep edemeyeceği göz önüne alınarak, bu bedeller yönünden davanın tümden kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
Bununla birlikte; dava konu... bir diğer bedel olan ...tasdik bedeli ... Tarifeler ve ... Hizmetleri Yönetmeliği"nin 17. Maddesinde; "İdarenin yetki ve hizmet sahası içerisinde, özel ve tüzel kişilerce yaptırılacak atık..., yağmur...yu ve içme ...yu hatlarının kendilerince hazırlatılmış uygulama projeleri km. başına 7 ... ... ... ücret tutarı karşılığı hesaplanan uygulama projesi inceleme ve onay bedeli alınır." şeklinde düzenlenmiştir. Bu bedelin hesaplama yöntemi de aynı maddede ayrıntısı ile açıklanmıştır.
İlgili yasal düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, ...tasdik bedeli, davalı kurum dışında, atık..., ......yu ve içme ...yu hatlarını yaptıracak olan özel ve tüzelkişiler tarafından bu altyapı hatlarının yapımı sırasında ...aşamasında davalı kuruma ödenecek bir bedeldir.
Buna göre, somut olayda, dava konu... ada için içme ...yu hatları dava dışı kooparatif tarafından yapılmış olmakla, ilgili yönetmelik hükümleri gereğince bu bedelin davacı taraftan alınamayacağı gözetilerek, ödenen ...bedelinin de davacıya iadesine karar verilmesi gerekirken, davacının bu bedelden sorumlu tutularak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu hu...s da bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlere hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme ...u kapalı olmak üzere, 19.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.