MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ


TÜRK MİLLETİ ADINA

Taraflar arasında görülen davada ... Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen ....05.2016 tarih ve 2015/194-2016/160 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesinin davalı ... vekili tarafından istenildiği ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili; müvekkillerinin taşınmazların “... Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigorta Poliçesi” ile davalılar tarafından sigortalandığını, .../05/2013 günü yağan dolu nedeniyle müvekkillerinin taşınmazlarında ekili buğdaylarının büyük zarar gördüğünü, davalılar nezdinde görevli sigorta eksperleri tarafından zarar tespiti yapıldığını ve oluşan zararın bir kısmının ödendiğini, ancak belirlenen zararın gerçek zarardan çok düşük olduğunu, müvekkilleri tarafından yaptırılan delil tespitine göre müvekkillerinin bakiye zararlarının 8.028,... TL olarak tespit edildiğini ileri sürerek 8.028,... TL’nin tespit tarihinden işleyecek faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili; müvekkili tarafından davacıların oluşan zararının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ...Ş. vekili; müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya göre; meydana gelen dolu yağışı nedeniyle davacıların taşınmazlarında ekili üründe %30 oranında zarar meydana geldiği, oluşan zarardan muafiyet oranı ve davacılara ödenen miktar düşüldükten sonra davacıların bakiye 6.902,... TL alacaklı oldukları, ayrıca davalı ... şirketine husumet yöneltilemeyeceği gerekçesiyle 6.902,... TL"nin tespit tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...’den tahsiline, diğer davalıya karşı açılan davanın ise husumetten reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
1- Dava, bitkisel ürün sigorta poliçelerinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olup, mahkemece, uyuşmazlığın esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de, davaya konu poliçeler üzerinde ... Bankası A.Ş. dain mürtehin olarak gösterilmiştir. Dairemizin yerleşik uygulamaları uyarınca bu durumda, adı geçen Bankanın rehin hakkı bulunduğundan, sigortadan tazminat talep etme hakkı da öncelikle ona ait olup, sigortalı ancak lehine rehin verilen alacaklının açık muvafakatini almak şartıyla ve kendi menfaati de zedelendiği takdirde tazminat isteme hakkına sahip olur. Buna göre, mahkemece talep hakkına sahip dava dışı bankadan alınmış, açılan davaya muvafakat veya icazetleri olduğuna dair gerekli belgeyi sunması için davacı tarafa süre verilmesi ve bu usulü eksiklik tamamlandığı takdirde işin esasına girilmesi gerekir. Somut olayda davacıların aktif taraf sıfatının (husumet) varlığına ilişkin olan ve mahkemece re’sen göz önünde bulundurulması gereken bu husus hakkında usulü eksiklik tamamlanmadan, yazılı şekilde uyuşmazlığın esasına girilerek ve anılan poliçelere dayalı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
...- Kabule göre; sigorta sözleşmelerinde sigorta bedelini alma ve zararı tazmin ettirme hakkı lehine sözleşme yapılan kişiye ait olup, somut olayda davacı ...’ün davaya konu bitkisel ürün sigorta poliçelerinde sigorta ettiren veya sigortalı konumunda olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, mahkemece, davacı ... ...’ün işbu davada aktif taraf sıfatının bulunmadığı gözetilerek, davacı ... ... tarafından açılan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.
Yine kabule göre; taraflar arasında düzenlenen poliçede ve devlet destekli bitkisel ürün sigortası genel şartlarında tazminat hesabının nasıl yapılacağı belirlenmiş olup, buna göre sigorta bedeli üzerinden varsa muafiyet indirimi yapıldıktan sonra kalan zarar miktarı üzerinden müşterek sigorta tutarı hesaplanarak tazminat tutarından indirilecektir. Bu durumda, mahkemece, taraflar arasında düzenlenen poliçeye ve devlet destekli bitkisel ürün sigortası genel şartlarına göre tazminat hesabının yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde, eksik incelemeye dayalı olarak tespit edilen gerçek zarar üzerinden muafiyet oranı uygulanması doğru olmamıştır.
Bundan başka devlet destekli bitkisel ürün sigortası genel şartları B7 maddesinin 1. fıkrası gereğince, hasar dosyasının tamamlanmasından sonra kesinleşmiş olan tazminat miktarı en geç 30 gün içinde sigortalıya ödeneceği; aynı maddenin .... fıkrası gereğince ise, tazminatın, her halükarda, hasat tarihinden önce ödenemeyeceği belirtilmiştir. Somut olayda, tanzim edilen poliçede hasat tarihi 07.08.2013 olarak gösterilmiştir. Bu durumda, mahkemece, davalı tarafından ödenecek tazminata hasar tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekirken, yazılı şekilde tespit tarihinden itibaren faize hükmedilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
...- Bozma sebep ve şekline göre, davalı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (...) numaralı bentte yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, (...) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalı ..."e iadesine, ....09.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Davacılar ... ve ..."ün maliki olduğu, ...-..... köyü 49, 51, 71, 596 ve 597 parsel sayılı taşınmazlar için ... Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası Poliçesi, .. ... Bankası ...lı Şube Müdürlüğü"nce tanzim edilmiş, poliçeyi düzenleyen acente (Banka) poliçede dain-mürtehin olarak gösterilmiştir.
5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanun"un .... maddesi gereğince sigorta priminin bir kısmını Devlet desteklemekte, bir kısmını ise sigortalı ödemektedir.
Sigortalı tarafından karşılanacak primin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar ise Devlet Destekli Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası Genel Şartlarının C.1. maddesinde düzenlenmiştir.
Uygulamada, Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası Poliçesinin takside bağlanan ve ödenmeyen primleri için poliçeyi düzenleyen acente (... Bankası ...lı Şubesi) lehine rehin hakkı tesis edilmektedir.
Genel şartların B.7 maddesinde de, muaccel hale gelen tüm prim borçlarının, ilgili sigorta şirketinin beyanı doğrultusunda tazminattan mahsup edilebileceği öngörülmüştür.
Bu halde öncelikle, rehin alacaklısından poliçedeki dain-mürtehin kaydının niteliği ve dayanağının sorulması, rehin alacağının ödenmeyen sigorta priminin peşinat dışındaki kalan prim borcuna ilişkin olduğunun anlaşılması durumunda yargılamaya devamla davanın kabulü halinde ödenmeyen sigorta priminin hesaplanan tazminattan mahsup edilmesi ve kalan sigorta tazminatının sigortalıya ödenmesi gerekir.
Poliçedeki dain-mürtehin kaydının sigorta primine ilişkin olmadığının anlaşılması durumunda ise;
Dava tarihinde yürürlükte bulunan TMK 879/1. ve 6102 sayılı ... 1456. maddesi gereğince, rehin hakkı sahibinin kayıtsız ve şartsız davaya muvafakatı halinde sigorta tazminatının sigortalıya ödeneceği hususunda bir kuşku bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık, rehin hakkı sahibinin davaya muvafakat etmemesi durumunda nasıl bir yol takip edileceğine ilişkindir.
Sayın çoğunluk, bu halde davacının aktif dava ehliyetinin bulunmadığı görüşünde ise de, çoğunluk görüşünü destekleyen hiçbir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
TMK 879 ve ... 1456 maddesi, sınırlı ayni hak sahibinin muvafakatının bulunmamasını, sigorta tazminatının sigortalıya sadece ödenmesine engel görmüştür ki bu durumda mahkemece yine sigorta tazminatının sigortalıya ödenmesine karar verilmeli, hüküm fıkrasında ayrıca ödeme esnasında sınırlı ayni hak sahibinin muvafakatının sağlanması hüküm altına alınmalıdır.
Açıklanan gerekçe ile yerel mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerekirken (1) nolu bozma gerekçesi doğrultusunda bozulmasına ilişkin sayın çoğunluk görüşüne karşıyım.