Davacı Ö. İnş. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. ile davalı SS Güzelbahçe Sedef Konut Yapı Koop., birleşen 2010/86 Esas sayılı dava; davacı SS Güzelbahçe Sedef Konut Yapı Koop. ile davalı Ö. İnş. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. arasındaki davadan dolayı İzmir 3. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 29.09.2011 gün ve 2009/851-2011/437 sayılı hükmü düzelterek onayan Dairemizin 08.05.2013 gün ve 2012/8125-2013/2982 sayılı ilamı aleyhinde taraf vekillerince karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -

Davacı- davalı Ö. İnşaat Tur. San. ve Tic. Ltd.Şti"nin davası, iş bedelinin tahsiline; SS Sedef Konut Yapı Kooperatifi"nin birleşen davası ise, fazla ödemenin iadesine karar verilmesi istemiyle açılmış; mahkemece, davacı-birleşen dosyada davalı şirketin davasının kısmen kabulüne, birleşen davanın ise reddine karar verilmiş; verilen karar, Dairemizin 2012/8125 Esas ve 2013/2982 Karar sayılı ilâmıyla düzeltilerek onanmış ve bu ilâma karşı taraf vekillerince karar düzeltilmesi isteminde bulunulmuştur.
1-Yargıtay ilâmında belirtilen gerektirici nedenler karşısında davacı-birleşen dosya davalısı Ö. İnşaat Tur. San. ve Tic. Ltd.Şti. vekilinin tüm, davalı-birleşen dosya davacısı S.. K.. vekilinin ise, aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair karar düzeltme istemlerinin reddi gerekmiştir.
2-S.. K.. vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;
Yanlar arasında 05.10.2001 tarihli ve "Sözleşme" başlıklı, 18.09.2001 tarihli ve "Ek Protokol-Sözleşme" başlıklı 03.03.2003 tarihli "Ek Protokol-Sözleşme" başlıklı adî yazılı sözleşmeler yapılmıştır. Asıl sözleşme ve ek sözleşmeler somut olayda uygulanması gereken 818 Sayılı Borçlar Kanunu"nun 355. maddesi hükmünde tanımı yapılan "eser" sözleşmeleridir. Ö. İnşaat Ltd.Şti. yüklenici; S.. K.. ise iş sahibidir.
3194 Sayılı İmar Kanunu"nun 21. maddesi hükmü gereğince, aynı Kanun"un 26. maddesi hükmünde öngörülen istisnalar hariç, tüm inşaat yapımı, ilgilisine göre Belediye ya da diğer yetkili idarelerden alınacak yapı ruhsatına tabidir. Yapı ruhsatına ve onaylı mimari projesine tamamen ya da kısmen aykırı olarak yapılan yapılar, tamamen ya da kısmen "kaçak" yapı sayılır. Bu durumda, anılan Yasa"nın 32. maddesi hükmü uyarınca, yapı ruhsatı vermeye yetkili idarece "yapı tatil tutanağı" düzenlenir ve 42. maddesi hükmüne göre de "sorumluları hakkında "ceza yaptırımının" uygulanması gerekir. 3194 Sayılı İmar Yasası"nın hükümleri kamu düzeni gereğince mahkemece doğrudan gözetilmesi gereken "emredici" hukuk kurallarıdır. Emredici hukuk kuralları gerçek ya da tüzel kişiler tarafından aksinin kararlaştırılması mümkün olmayan kurallardır. Bu nitelikteki kurallara aykırı olan sözleşmeler, emredici hukuk kurallarına uygun hale getirilmedikçe taraflarını bağlayıcı olmaz.
Güzelbahçe Belediye Başkanlığı"nın dosya kapsamındaki cevabi yazıları ile bilirkişi kurulu raporları birlikte incelendiğinde; yanlar arasındaki sözleşme konusu Güzelbahçe İlçesi 34 ada, 1-2 nolu parseller ile 50 ada 1-2 nolu parsellerde kooperatife yapılan inşaatların, yapı ruhsatı ve mimari projesine aykırı yapıldığı ve dolayısıyla yukarıda açıklanan yasal nedenlerle "kaçak yapı" niteliğinde olduğu sonucuna varılmaktadır. Bu durumda yüklenici şirket tarafından yapılan işin bedelinin hakedilebilmesi ve istenebilir olabilmesi için kooperatife yapılan inşaatların yapı ruhsatına ve onaylı mimari projesine uygun olması ya da onaylı tadilat projesine uygun hale getirilmesi başka bir anlatımla "yasal hale" getirilmesi zorunludur. Kaçak inşaat, ekonomik değer ifade etmediğinden yasal hale getirilmedikçe yüklenici, iş sahibinin iş bedelinin tahsilini isteyemez. Bu hukuksal sebeplerle, yerel mahkemece verilen önceki hükmün yanılgılı değerlendirme sonucu Dairemizin sayısı yukarıda açıklanan ilâmıyla düzeltilerek onanması doğru olmamıştır.
Diğer yandan, davalı-birleşen dosyada davacısı kooperatif tarafından açılan ve İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi"nin 2010/86 Esas ve 2010/163 Karar sayılı hükmü ile birleştirilen davanın reddine karar verilmiş ise de; yüklenici şirketin, iş bedelini tahsile hakkının bulunmadığının mahkemece belirlenmesi durumunda, kooperatifin davasındaki talebinin de esastan incelenmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak iş; kooperatife, yüklenici şirket tarafından yapılan inşaatların yukarıda açıklanan şekilde yüklendiği ediminin kapsamında olduğundan 3194 Sayılı İmar Yasası hükümlerine uygun şekilde "yasal hale" getirilebilmesi için yüklenici şirkete mahkemece yeterli süre ve yetki verilmesiyle, onaylı tadilat projesiyle inşaatların yasal hale getirilmiş olması durumunda yüklenici şirketin hakettiği iş bedeli alacağının belirlenmesi halinde taleple bağlı kalınarak tahsile ve kooperatifin davasının reddine; yüklenici tarafından yasal hale getirilmemesi ya da bunun imkânsız olması durumunda ise, yüklenicinin davasının reddine karar verilmesinden ve ayrıca kooperatifin birleşen davasının da esası incelenerek varılacak sonuca göre uyuşmazlıkların çözüme bağlanmasından ibaret olmalıdır. Ayrıca, asıl davada alacağın kabul edilen kısmı ile ilgili temerrüt tarihinden itibaren yıllık %7 gecikme faizi uygulanması gerekirken, aylık %7 oranında temerrüt faizi uygulanması da kabul şekli bakımından doğru olmamıştır.
SONUÇ:Yukarıda 1. bentte belirtilen nedenlerle Ö. İnş. Tur. San. Tic. Ltd.Şti"nin tüm, kooperatif vekilinin ise sair karar düzeltme istemlerinin reddine, 2. bentte açıklanan sebeplerle diğer karar düzeltme istemlerinin kabulüne ve Dairemizin 2012/8125 Esas ve 2013/2982 Karar sayılı yerel mahkeme kararının düzeltilerek onanmasına ilişkin kararın kaldırılmasına ve yerel mahkemece verilen 2009/851 Esas ve 2011/437 sayılı kararın davalı-birleşen dosyada davacısı kooperatif yararına BOZULMASINA, 900,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı-birleşen dosya davalısından alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan davalı-birleşen dosya davacısına verilmesine, HUMK’nın 442. maddesi hükmünce 226,00 TL para cezası ile bakiye 1,95 TL red harcının karar düzeltme isteyen davacı-birleşen dosya davalısına yükletilmesine, ödediği karar düzeltme peşin harcının istek halinde karar düzeltme isteyen davalı-birleşen dosya davacısına geri verilmesine, 01.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.