BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi 2019/2155 Esas 2019/1490 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
12. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2019/2155
KARAR NO : 2019/1490
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: İSTANBUL ANADOLU 5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 11/04/2019
NUMARASI : 2018/110 E.-2019/434 K.
DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 28/11/2019
Dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine yönelik hükmün davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü;
DAVA:Davacı vekili, müvekkilinin alacağına karşılık aldığı ve hamili olduğu ... Bankası Sultanbeyli şubesine ait ... seri nolu 25.05.2012 tarihli 30.000- TL tutarlı keşidecisi ...San. Tic. Ltd. Şti. (Eski ünvan: ...San. Tic. Ltd. Şti.) çeki, bilinmeyen bir nedenden dolayı kaybettiğini, bu suretle çekin zayi olduğunu beyan ederek zayi olan çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:Mahkemece, muhatap bankaya yazılan yazıda ,çek hesabına rastlanılmadığı çekin işlemsiz bulunduğu, dava şartı yokluğunun mahkemece her aşamada resen gözetilmesi gerektiği dikkate alınarak davacının dava açmakta hukuki yararının bulunmaması gerekçesiyle HMK'nun 114(1)/h maddesinin yollamasıyla HMK.nun 115(2)maddesi uyarınca davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:Davacı vekili; müvekkilinin çeki bilinmeyen bir sebepten ötürü kaybettiğini, bu suretle çekin zayi olduğunu, çekin müvekkilinin elinde bulunmaması sebebiyle olası bir zararın doğması ihtimalinin söz konusu olduğunu, çekin kötü niyetli kimselerin eline geçmesi durumunda müvekkilinin haksız yere icra takibi veyahut dava gibi durumlarla karşılaşma tehlikesi içerisinde olduğunu, müvekkilinin elinde bulunmayan bir çek sebebiyle uğrayabileceği zararlar göz önünde bulundurulduğuna çekin işlem görmediğinden bahisle müvekkilinin çekin iptal edilmesinde hukuki yararının bulunmadığının kabulünün hakkaniyete aykırı olduğunu, çekin kötü niyetli bir şahsın eline geçmesi durumunda müvekkilinin sorumluluğunun doğmasının söz konusu olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE: Dava, TTK.nun 818/s atfıyla uygulanması gereken , 757- 764. madde hükümlerine göre zayii nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.Davacı tarafça; ... bankası Sultanbeyli şubesine ait ... seri nolu 25.05.2012 tarihli 30.000- TL tutarlı Keşideci ... San. Tic. Ltd. Şti. (Eski ünvan: ... San. Tic. Ltd. Şti.) çekin iptaline karar verilmesi talep edilmiştir. Yine 818/s.maddenin atfı ile uygulanması gereken TTK'nun 757/1 maddesinde "İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir." düzenlemesine yer verilmiş olup dava açılmasında, hamilin haklarının esas alındığı açıktır. Eş deyişle, zayi nedeniyle çek iptali davası hamilin senetten kaynaklanan haklarını korumasına ve haklarını temin etmesine yönelik bir davadır.Öncelikle dava hasımsız dava niteliğinde olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Senedi kaybeden hamilin mahkemeden alacağı iptal kararı, seneti elinde bulunduran kişi meşru hamil ise sorumluluktan kurtarmaz. Ayrıca iptal kararı verilmemiş olması da, davacıyı ileride gerçekleşmesi muhtemel haksız takipte menfi tespit davası açmasına engel olmaz. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, senedi ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır.Somut olayda mahkemece muhatap bankanın "çek hesabına rastlanılmadığı ,çekin işlemsiz bulunduğu boş statüde olduğu gerekçe gösterilerek davanın hukuki yarar yokluğundan reddine karar verilmiş ise de banka cevabi yazısında keşidecinin Zümrütevler şubesinde ... nolu çek hesabına rastlanıldığı ... nolu çekin boş statüde olup ,işlem görmediği bildirilmiştir.Çekin bankaya ibraz edilmemiş bulunması çek iptali davasının reddine gerekçe olamaz.Mahkemece yasal ilanlar yapılmış olup ,çek üzerinde hak iddia eden hamil ortaya çıkmadığından çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesi gerekirken hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar verilmesi hukuka uygun değildir. Zayii nedeniyle iptal koşulları oluştuğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince davanın reddine ilişkin kaldırılarak "Davanın kabulüne keşidecisi ....ltd.şti olan ... seri nolu 25.05.2012 tarihli 30.000- TL tutarlı çekin zayii sebebi ile iptaline" karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle: Davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE, İstanbul Anadolu 5. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2018/110 Esas-2019/434 Karar sayılı ve 11/04/2019 tarihli kararının, HMK.'nun 353(1)b-2 maddesi gereği KALDIRILMASINA; ... bankası Zümrütevler şubesine ait keşidecisi ...Sanayii Ticaret limited şirketi ... seri nolu 25.05.2012 keşide tarihli 30.000- TL bedelli çekin zayii nedeniyle iptaline .İlk Derece Yargılamasına ilişkin olarak : "Alınması gereken 44,40 TL harçtan davacı tarafından peşin yatırılan 35,90 TL harcın mahsubu ile bakiye 8,50 TL'nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,Talep halinde kullanılmayan gider avansının davacı tarafa iadesine"İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yatırılan 44,40- TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine,Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda, HMK 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere, oy birliği ile karar verildi. 28/11/2019