Bölge Adliye Mahkemesi : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


KARAR


Dava, ihya borçlanmasının geçerli olduğunun tespiti ile iptal edilen tarım Bağkur hizmetlerinin geçerli olduğunun tespiti ve yaşlılık aylığı bağlanması ve buna ilişkin kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı kurum avukatınca istinaf yoluna başvurulması üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı avukatı tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; davacının müteveffa eşi ... "nin 2926 sayılı Yasa kapsamında Tarım Bağ-Kur sigortalılığının 01.09.1997 tarihinden itibaren başladığının, buna bağlı olarak davacının müteveffa eşine bağlanan yaşlılık aylığı ve kendisine bağlanan ölüm sigortası aylığından dolayı Kuruma borçlu bulunmadığının tespiti ile aksine Kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili; ..."nin, 1997 yılına ilişkin tevkifat kurum kayıtlarına intikal etmediği için sigortalılık başlangıcının 01.09.1997 tarihinden, 01.06.2001 tarihine alındığını, yaşlılık aylığının da bu nedenle iptal edildiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece yapılan yargılama sonucu; “Davanın kabulü ile, davacının murisi ..."nin Tarım Bağ-Kur sigortalılık başlangıcının 01.09.1997 tarihi olduğunun tespitine ve davalı kurumun yarattığı muarazanın giderilmesine, tarihsiz 16.905.862 sayılı sigortalılık iptali ve aylık kesme işlemi ile 27.01.2016 tarih, 1.353.932 sayılı yersiz ödeme işlemlerinin iptaline,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Çanakkale İş Mahkemesi"nin, 23.12.2016 tarihli, ...,... K. numaralı hükmüne yönelik davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 353/1-b.1. maddesi gereğince esastan REDDİNE
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, eksik araştırma ile karar verildiğinden bahisle kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamı incelendiğinde, 01.03.1996 tarihinden itibaren ziraat odası kaydı bulunan davacının, Tarım Bağ-Kur ilk tescil tarihi 01.06.2001 iken, 05.05.2011 tarihli müracaatına göre sebze meyve komisyoncusuna satmış olduğu şeftali ürününün bedelinden tevkifat yapıldığının belirlenmesi üzerine, tevkifata dayalı olarak tescil başlangıcının 01.09.1997 tarihine çekildiği, davacının eşi ...’nin 6111 sayılı Yasadan faydalanarak prim borcunu ödeyip, 15.06.2011 tarihinde tahsis talebinde bulunmasına göre, 01.09.1997–15.06.2011 tarihleri arasında 4.965 gün 2926 sayılı Yasa kapsamında Tarım Bağ-Kur hizmeti ve 450 gün askerlik borçlanması dahil toplam 5.415 günlük hizmeti üzerinden 01.07.2011 tarihinde yaşlılık aylığı bağlandığı, ...’nin ölüm tarihi olan 20.03.2014 tarihine kadar aylıklarının ödendiği, ... "nin ölümü üzerine eşi davacıya ölüm aylığı bağlandığı, daha sonra ise davalı kurumca ... "nin 01.08.1997 tarihli ... yaş meyve ve sebze komisyoncusuna sattığı şeftalilerden Bağ-Kur tevkifatı yapıldığı denilmiş ise de, bu tevkifat listesinin kuruma intikal etmediğinden bahisle 01.09.1997 sigortalılık başlangıcının iptal edilerek sigortalılık başlangıcının 01.06.2001 tarihine getirilerek..."ye bağlanan yaşlılık aylığının iptal edilerek ödenen yaşlılık aylıklarının geri istendiği, bunun üzerine kurum işleminin iptali istemiyle açılan işbu davada ise mahkemece ... "nin ... Odasında 01.03.1996 kaydı olup 08.04.2011 tarihine kadar kaydı devam ettiğinden davacı ve murisinin 5510 sayılı Kanunun geçici 54. maddesinden yaralanması gerektiği gerekçesiyle yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmıştır.
11.09.2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 58. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 54. maddesi "Mülga 4355 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu, mülga 5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu ve mülga 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa göre; esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden kayıtları bulunmakla birlikte üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine, Kuruma kayıt ve tescili yapılmakla birlikte, 4"üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılık süreleri geçersiz sayılarak iptal edilen sigortalılardan 22/3/1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır.
4"üncü ve 7"nci maddeler ile 2926 sayılı Kanunun 2"nci, 5"inci ve 9"uncu maddelerine göre kayıt ve tescili yapılanların, sigortalılık tescil ve sürelerine esas tarımsal faaliyetleri ile ilgili kurum ve kuruluş üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine sigortalılıkları geçersiz sayılarak iptal edilenlerin, tescillerinin yapıldığı tarihten 31/12/2010 tarihine kadar geçen sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla, 4"üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır. Ancak, tevkifat kesintisine binaen geriye dönük yapılan tescillerden, tevkifatın yapıldığı tarihte ziraat odası kaydı bulunmayan, daha sonra geriye dönük tesis edilen kayıtlar geçerli kabul edilmez." hükmüne amir olmakla, mahkemece, anılan geçici 54. maddenin koşullarının somut olayda oluşup oluşmadığına dair yeterli irdeleme ve değerlendirme yapılmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi isabetli bulunmamıştır.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığında mahkemece, tevkifata istinaden geriye dönük olarak anılan geçici 54. maddesinden yararlanıbilmesi, tevkifata dayalı tescilin yapılıp yapılamacağının tespit edilmesi gerektiği, 01.09.1997 tarihli tescile esas tevkifat tutarınının kuruma intikal edip etmediği usulünce araştırılıp, şayet kuruma intikali gerçekleşmediğinin anlaşılması karşısında anılan geçici 54. maddeden yararalanılamayacağı gözetilmeli, yukarıda belirtilen çelişkili kurum işlemlerinin neden kaynaklandığı da araştırılarak, elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular doğrultusunda değerlendirme yaparak, elde edilecek sonuca göre bir karar vermesi gerekirken, eksik araştıma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olarak, yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının, HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 19.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.