Mahkemesi :İş Mahkemesi


KARAR


Dava hizmet tespiti ve prime esas kazanç tespiti istemine ilişikindir.
Mahkemece, ilâmda belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı ve davalı Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnşaat Ltd. Şti. avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Somut olayda davacının davalılardan Sabal Kürk Deri Konfeksiyon Kuyumculuk Besicilik İnşaat Gıda İletişim Akaryakıt San.ve Tic. Ltd. Şti.’nin Zeytinburnu’nda kurulu işyerinde 01.06.1998 tarihinde çalışmaya başladığı, daha sonra çalışmasının şirketin Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnş. Ltd. Şti.’ne devredilmesi nedeniyle bu şirket nezdinde devam ettiği, ancak her iki şirket tarafından da sigortasının geç ve giriş çıkış yapılmak suretiyle gösterildiği, en son aldığı ücretin sezonda 350, sezon dışında ise 250 Dolar olduğu belirtilerek davacının 01.06.1998-22.12.2009 tarihleri arasında sigortalı olarak ve belirttiği ücretle çalıştığının tespiti istemi ile işbu davanın açıldığı, inceleme konusu dosya kapsamı kayıt ve belgelere göre 104612 sicil numaralı Sabal Kürk Deri Konfeksiyon Kuyumculuk Besicilik İnşaat Gıda İletişim Akaryakıt San.ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işyerinin 16.09.1996 tarihinde kanun kapsamına alındığı, 30.04.2007 tarihinde kanun kapsamından çıkarıldığı, diğer davalı ... sicil numaralı Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnşaat Ltd. Şti. ünvanlı işyerinin ise 03.04.2007 tarihinde kanun kapsamına alındığı, 10.05.2010 tarihinden itibaren gayri faal durumda olduğu, dava konusu dönemde davacı adına 15.04.1999- 10.07.1999 arası dava dışı ... sicil numaralı işyerinden, 09.05.2002-10.05.2002 arası davadışı ... sicil numaralı işyerinden, 22.09.2006-01.02.2007 arası 104612 sicil nolu davalı Sabal Kürk Deri işyerinden, fasılalı olarak ... arası dönemde davalı 1155106 sicil numaralı davalı Sansar Kürk Deri işyerinden bildirimlerin yapıldığı, dosya kapsamından davalı Sabal Kürk Deri Konfeksiyon Kuyumculuk Besicilik İnşaat Gıda İletişim Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin davalı Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnşaat Ltd. Şti.’ne devredildiğine dair bir belgeye rastlanılmadığı; mahkemece şirketler arasındaki iddia edilen devir olgusu ve organik bağı irdelenmeden ve hak düşürücü süre bakımından değerlendirme yapılmadan eksik araştırma sonu yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmıştır.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereği davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesidir. Bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmelerinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re"sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu bağlamda, hak kayıpları ile gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi ve temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği dikkate alınmalıdır.
Diğer taraftan, söz konusu onuncu fıkrada, yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları, Kurumca belirlenmeyen sigortalıların, çalıştıklarını, hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilâm ile ispatlayabildikleri takdirde, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayılarının dikkate alınacağı açıklanmıştır. Anlaşılacağı üzere, çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden kanun ile getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır. Anılan Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla beş yıl olarak öngörülen süre, 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunun beşinci maddesiyle on yıla çıkarılmış, daha sonra 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunun üçüncü maddesiyle yeniden beş yıl olarak düzenlenmiş olup, halen geçerliliğini korumaktadır. Ancak söz konusu Yönetmelikle tespit edilen belgelerin bu meyanda işe giriş bildirgesinin verilmesi durumunda hak düşürücü sürenin işlememesi, ancak iş bu belgelerin içerdiği işe başlama tarihinden sonraki dönem için söz konusudur.
Mahkemece, yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ile birlikte; resen araştırma ilkesi gereğince, eylemli çalışmanın var olup olmadığı belirlenmeli, dava konusu dönemde 09.05.2002-10.05.2002 tarihleri arasında davadışı farklı sicil numaralı işyerinden Kuruma bildirilen davacı çalışmalarının başka bir işyerinde mi yoksa davalı şirketler nezdinde mi olduğu araştırılarak söz konusu işyerinin davalı şirketler ile organik bağı irdelenmeli, dava konusu dönemde işyeri devri yada işverenler arasında organik bağ bulunması, başka bir deyişle kesintisiz çalışma söz konusu olması durumunda ilk işe giriş bildirgesi verilmesinden önceki davacı çalışmaları yönünden hak düşürücü sürenin, çalışmanın sona erdiği yılın sonundan başlayacağı gözetilmeli, aksi halde 10.05.2002 tarihinden önceki sürelerin hak düşürücü süreye uğradığı gözetilmeli, ayrıca resen seçilecek bordro tanıkları dinlenerek ve usulünce gerekli araştırmalar yapılarak davalı şirketlerin devir olgusu ve işverenlik durumları belirlenmeli, elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve davalı Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnşaat Ltd. Şti. avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı Sansar Kürk Deri Kuyumculuk İnşaat Ltd. Şti."ye iadesine, 19.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.