17. Hukuk Dairesi 2016/9819 E. , 2019/6872 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacılar vekilince istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 28.05.2019 Salı günü davacılar vekili Av. ... geldi. Davalılar tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davacılar vekili dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-
Davacılar vekili, müvekkilerinin murisi ... "ın davalı ... tarafından öldürüldüğünü, hakkında tazminat davası açıldığını, olay günü arsa sahibi davalı ... olan ve davalı ..."ın müteahhitliğini üstlendiği, taşınmazda müteahhite düşen dairelerden mal kaçırma amacı ile diğer davalılara devredildiğini belirterek, bu tasarrufların iptalini taşınmazlar dava dışı şahıslara satıldığından bedelin tahsilini talep etmiştir.
Davalı ... vekili, dava koşullarının oluşmadığını, müvekkilinin öldürmü olayından sonra cezaevine düşmesi nedeni ile üstlendiği işi yürütemediğini, mal sahibinin inşaatı devam ettirdiğini, müvekkkile verilmeyen dairelerin diğer üçüncü kişilere deverdildiğini belirterek haksız açılan davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Davalı ..., taşınmazı davalı ..."den tapuya güvenerek aldığını iyiniyetli olduğunu belirtmiştir.
Davalı ..., müteahhit olan Ayhan"ın inşaatı tamamlayamadığını, kaba inşaatını bitirdiğini kendisinin Ayhan"a vereceği daireleri satarak kalan işleri tamamladığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Davalılar Sultan ve Sebahat, cevap dilekçesi sunmamıştır.
Mahkemece, davalı ... ile müteahhit olan davalı ... arasında sözlü olarak yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geçersiz olduğu, ayrıca müteahhit Ayhan tarafından yapılan inşaatın davacıların murisini öldürdüğü 10.04.2006 tarihine kadar tamamlanma oranının %60 seviyesinde olduğu, davalı ..."ın yaptığı inşaat karşılığı arsa sahibi olan davalı ..."den bağımsız bölüm talep etme hakkının doğmadığı, dolayısıyla müteahhit Ayhan"ın cezaevine girmesi üzerine arsa sahibi olan davalı ..."in yarım kalan inşaatı tamamlamak için kendisi adına tapuda kayıtlı olan bağımsız bölümleri diğer davalılara satışına ilişkin tasarrufların davacılar tarafından istenemeyeceği bahisle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, İİK 277 ve devamı maddelerine dayanılarak açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Bu davalardan amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır. Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nispi nitelikte, yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280.maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Somut olayda, mahkemece dava İİK"nun 277 ve devamı maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali davası olarak nitelenmesine rağmen, dava koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda hiç bir değerlendirme yapılmamıştır.
Öncelikle yapılması gereken iş, dava dayanağı Denizli 3.İcra Müdürlüğünün 2012/4910 sayılı takip dosyası getirtilip yukarıda belirtilen dava koşullarının oluşup oluşmadığı tartışılmasıdır. Ön koşulların varlığının tespit edilmesi halinde davanın esası yönünden inceleme yapılması gerekmektedir. Bu halde ise, davalı ... ile Şakir arasında kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığı ve davalı borçlu Ayhan"ın müteahhit olarak inşaatı tamamlaması halinde kendisine düşen dairelerin olduğu, davalı ..."in Denizli 2.Sulh Hukuk Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyasından yaptırdığı tesbitte inşaatın %66 oranında bittiği belirlendiği anılan davalılar arasında ihtilafsız olduğundan, mahkemece konusunda uzman bilirkişiden alınacak rapor ile davalı ..."ın inşaatı % 66 oranında iş yaparak arsaya harcama yapması sözleşme hükümlerine göre değerlendirilerek üçüncü kişilere yapılan tasarrufların İİK"nun 277-279 ve 280 madde kapsamında iptale tabi olup olmadığı tartışılarak sonucunda üçüncü kişiler taşınmazı elinden çıkarmış iseler bu durumda da İİK"nun 283.madde gereğince davanın bedele dönüşüp dönüşmeyeceğinin değerlendirilmek sureti ile karar verilmesi gerekirken eksik incelemi sonucu yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacılara verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine 28.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.